Ngân hàng vừa hỗ trợ doanh nghiệp, vừa đối phó nợ xấu tăng

Số doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 là rất lớn, nên hệ thống ngân hàng đã nhanh chóng vào cuộc nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp vượt qua khó khăn. Tuy nhiên, động thái này cũng mang lại nhiều nỗi lo cho ngân hàng, trong đó có rủi ro nợ xấu tăng trở lại.

Dồn lực hỗ trợ doanh nghiệp

Thực hiện chủ trương của Thủ tướng Chính phủ và chỉ đạo của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN), Vietcombank đã chủ động giảm lãi suất cho vay 1,5%/năm so với lãi suất thông thường, với dư nợ giảm lãi suất là 112.000 tỷ đồng từ ngày 11/2 dành cho các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19.

Chia sẻ với phóng viên Báo Ðầu tư Chứng khoán, ông Nghiêm Xuân Thành, Chủ tịch HÐQT Vietcombank cho biết, Ngân hàng sẽ triển khai thêm một gói hỗ trợ trị giá 30.000 tỷ đồng dành cho doanh nghiệp với lãi suất cho vay giảm từ 2-2,5%/năm so với hiện nay.

Ðặc biệt, lãi suất cho vay đối với các khách hàng sản xuất mặt hàng thiết yếu được giảm tối đa, mức áp dụng từ 4,5-5%/năm.

Tại VIB, ngân hàng này cũng mở rộng gói hỗ trợ lãi suất với mức giảm thêm từ 0,5-2%/năm trong 6 tháng cho tất cả khách hàng hiện hữu là các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ ở tất cả các lĩnh vực, áp dụng cho tất cả các khoản vay trung - dài hạn bằng tiền đồng (trừ trái phiếu) có lãi suất hiện hữu từ 9,5%/năm.

Ông Hàn Ngọc Vũ, Tổng giám đốc VIB cho biết, điểm đặc biệt của gói hỗ trợ là có hiệu lực ngay từ ngày 1/4 và tự động giảm lãi, mà không cần doanh nghiệp phải viết đơn xin hỗ trợ hay có bất kỳ một chứng minh về sự khó khăn nào khác.

“Sau gói hỗ trợ này, chúng tôi sẽ nghiên cứu các gói hỗ trợ khác tùy theo diễn biến của dịch bệnh nhằm đảm bảo chủ động đồng hành với toàn xã hội trước mọi khó khăn kinh tế có thể xảy ra”, ông Vũ thông tin thêm.

Với VietinBank, ông Lê Ðức Thọ, Chủ tịch HÐQT Ngân hàng cam kết xem xét giảm thêm 2%/năm lãi suất cho vay đối với khách hàng kinh doanh các lĩnh vực phục vụ nhu cầu tiêu dùng thiết yếu của người dân.

Trao đổi với phóng viên, Tổng giám đốc VPBank cho biết, Ngân hàng cũng vừa quyết định hạ thêm lãi suất đến 2%/năm cho doanh nghiệp.

Về phía cơ quan quản lý, Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng vừa ban hành Chỉ thị số 02/CT-NHNN về các giải pháp cấp bách của ngành ngân hàng nhằm tăng cường phòng, chống và khắc phục khó khăn do tác động của dịch Covid-19.

Theo đó, đối với các tổ chức tín dụng, NHNN yêu cầu chủ động rà soát, cắt giảm các chi phí hoạt động, đặc biệt là chi lương, thưởng, kịp thời điều chỉnh kế hoạch kinh doanh, kế hoạch tài chính phù hợp với thực tế trước khi tổ chức Ðại hội đồng cổ đông.

Trước mắt, không chia cổ tức bằng tiền mặt để tập trung nguồn lực giảm lãi suất cho vay đối với dư nợ hiện nay và các khoản cho vay mới.

“Với chỉ thị này, có lẽ mục tiêu NHNN muốn hướng tới là trước tình hình kinh tế sẽ rất khó khăn, các tổ chức tín dụng cần thực hiện chính sách tiết kiệm, thắt lưng buộc bụng nhằm đảm bảo 'sức khoẻ' tài chính, từ đó có thể nhanh chóng khôi phục hoạt động khi dịch bệnh qua đi”, ông Võ Tấn Hoàng Văn, Tổng giám đốc SCB nêu quan điểm.

Rủi ro nợ xấu tăng trở lại

Theo NHNN, nợ xấu của toàn hệ thống tại thời điểm cuối năm 2019 ở mức 1,89%, hoàn thành mục tiêu dưới 2% đề ra hồi đầu năm.

Ðáng chú ý, nhiều ngân hàng đã xử lý hết nợ tại Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng (VAMC) như Vietcombank, Agribank, Techcombank, MB, OCB, VIB, Nam A Bank, TPBank, Kienlongbank, VPBank…, đồng thời nợ xấu đều giảm ở hầu hết ngân hàng còn lại.

Ðơn cử, BIDV ghi nhận 5.780 tỷ đồng thu nhập từ nợ xấu đã xóa trong năm 2019, cao nhất hệ thống, đồng thời trích lập 20.000 tỷ đồng chi phí dự phòng nợ xấu, tương đương 41,5% tổng thu nhập hoạt động, giúp tỷ lệ nợ xấu giảm 2,7% (tương đương 16.020 tỷ đồng nợ xấu được xóa).

Tuy nhiên, kỳ vọng nợ xấu tiếp tục được xử lý mạnh mẽ trong năm 2020 đang giảm dần kể từ khi dịch Covid-19 xuất hiện, gây nhiều tác động tiêu cực đến nền kinh tế và hoạt động sản xuất - kinh doanh của các doanh nghiệp do đứt gãy chuỗi cung ứng và nhu cầu toàn cầu sụt giảm, kéo theo rủi ro nợ xấu tăng trở lại.

TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế nêu quan điểm: “Ðại dịch Covid-19 khiến nhu cầu tín dụng giảm bởi hoạt động sản xuất - kinh doanh của các doanh nghiệp bị chậm lại. Bên cạnh đó, khả năng tài chính của doanh nghiệp cũng yếu đi, làm hạn chế khả năng trả nợ, dẫn đến nợ xấu tăng”.

Mặc dù số liệu báo cáo của các tổ chức tín dụng về tác động của dịch thay đổi hàng ngày, nhưng ước tính tới thời điểm hiện tại, nợ xấu chiếm khoảng 12% dư nợ toàn hệ thống và việc hỗ trợ lãi suất đang khiến các ngân hàng giảm lợi nhuận và nợ xấu gia tăng.

“Diễn biến ngày một phức tạp của dịch bệnh tác động tiêu cực tới cả hoạt động sản xuất - kinh doanh và đời sống người dân, doanh nghiệp, cũng như khả năng trả nợ của khách hàng, kéo theo đó là tiềm ẩn nợ quá hạn, nợ xấu gia tăng”, ông Nguyễn Quốc Hùng, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) nhấn mạnh.

Thực tế, chương trình giảm lãi suất 1-1,5%/năm của Vietcombank đối với dư nợ hiện hữu sẽ kéo dài đến hết ngày 30/9, thay vì hết tháng 4 như công bố trước đây.

Với chính sách này, Vietcombank ước tính giảm lợi nhuận 300 tỷ đồng để chia sẻ khó khăn với khách hàng bị thiệt hại bởi dịch Covid-19. Tại VietinBank, đến hết tháng 3, ngân hàng này đã giảm lãi suất cho vay 0,5-1,5%/năm tùy khách hàng và mục đích vay vốn cho gần 3.000 khách hàng.

Với VIB, theo ước tính ban đầu, sẽ có khoảng 9.500 khách hàng với khoảng 10.000 tỷ đồng dư nợ ngay lập tức được hưởng hỗ trợ. Tại VPBank, tổng số khách hàng chịu tác động từ dịch lên tới gần 1.000 doanh nghiệp và có chiều hướng gia tăng trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp.

Còn tại BIDV, nỗi lo nợ xấu tăng thêm khi sự lây lan của dịch Covid-19 kéo theo rủi ro phát sinh nợ xấu mới, cũng như chi phí dự phòng cho trái phiếu VAMC sẽ cao hơn.

Chủ động đối phó nợ xấu tăng

Theo lãnh đạo cao cấp một ngân hàng thương mại cổ phần, một trong những nội dung của Chỉ thị 02 là xử lý nghiêm những đơn vị, cán bộ lãnh đạo và cán bộ nghiệp vụ triển khai chậm, cố tình gây khó khăn, phiền hà, thiếu trách nhiệm, thực hiện không đúng quy định trong quá trình thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho khách hàng.

Bên cạnh đó, tiếp tục triển khai có hiệu quả các giải pháp mở rộng tín dụng đối với các lĩnh vực sản xuất - kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên, đặc biệt là cho vay để duy trì và khôi phục các ngành, lĩnh vực bị ảnh hưởng bởi dịch; kiểm soát chặt chẽ chất lượng tín dụng đối với lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro…

“Các ngân hàng đang gánh trên vai nhiều nỗi lo”, vị lãnh đạo trên nói.

TS. Cấn Văn Lực nêu quan điểm: “Việc Chính phủ và NHNN cho phép không đưa nợ của hộ kinh doanh/doanh nghiệp gặp khó khăn vào nợ xấu trong năm nay, mà đưa vào nợ tái cơ cấu, sẽ tiềm ẩn nợ xấu về lâu dài, chứ không đẩy nợ xấu tăng lên ngay lập tức”.

“Giải pháp giữ nguyên nhóm nợ đối với khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch chỉ tạm thời hãm lại đà tăng của nợ xấu trong năm nay, song lại đẩy rủi ro nợ xấu về tương lai”, vị lãnh đạo ngân hàng trên thừa nhận.

Còn theo nhận định của MB tại Báo cáo thường niên năm 2019 vừa được công bố, tăng trưởng tín dụng toàn ngành năm 2020 có thể đạt thấp, từ 10-12%.

“Các ngân hàng thương mại cần tăng cường kiểm soát chất lượng tín dụng và trích lập dự phòng để đối phó với các kịch bản xấu”, Ban điều hành MB khuyến cáo.

Chia sẻ quan ngại nợ xấu tăng trở lại, nhưng trao đổi với Báo Ðầu tư Chứng khoán, Chủ tịch Vietcombank Nghiêm Xuân Thành cho biết: “Tại Vietcombank, tín dụng vẫn tăng trường khá tốt, đạt gần 2,5% tính đến cuối tháng 3, cho dù có nhiều khách hàng chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Trên nền tảng quản trị rủi ro tốt, Ban lãnh đạo Ngân hàng đang xây dựng kế hoạch lợi nhuận 2020 tương đương năm trước và vẫn đặt mục tiêu giữ nợ xấu ở mức dưới 2%”.

Tại MB, ngân hàng này cũng lên kế hoạch duy trì tỷ lệ nợ xấu dưới 2% trong năm nay thoogn qua việc ứng dụng mô hình hóa xếp hạng tín dụng, xác suất vỡ nợ (PD), mô hình ước lượng tỷ lệ tổn thất dự kiến (LGD), giá trị chịu rủi ro khi vỡ nợ (EAD)... trong quản trị rủi ro để tăng tốc độ xử lý hồ sơ khách hàng, quản lý rủi ro hiệu quả.