Ngân hàng nỗ lực tăng vốn trung dài hạn

Việc đẩy mạnh huy động vốn trung – dài hạn của các ngân hàng để chuẩn bị cho việc tuân thủ quy định về tỷ lệ tối đa vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn sẽ giảm dần 37% trong thời gian tới.

Đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp

Thời gian gần đây thị trường chứng kiến hàng loạt ngân hàng tăng vốn điều lệ. Chẳng hạn HDBank vừa được NHNN chấp thuận tăng vốn điều lệ thêm gần 4.000 tỷ đồng lên hơn 20.073 tỷ đồng thông qua việc phát hành cổ phiếu để chia cổ tức cho cổ đông với tỷ lệ 25%. NCB cũng được chấp thuận tăng vốn điều lệ thêm 1.500 tỷ đồng, nâng vốn của ngân hàng lên mức 5.600 tỷ đồng bằng hình thức phát hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu; SeABank được chấp thuận tăng vốn tối đa thêm hơn 2.697 tỷ đồng đưa tổng vốn điều lệ của ngân hàng này lên gần 14.785 tỷ đồng. SCB cũng vừa hoàn tất chào bán 478,8 triệu cổ phiếu, nâng vốn điều lệ lên hơn 20.000 tỷ đồng để bổ sung nguồn vốn kinh doanh, đầu tư tài sản cố định, hiện đại hoá công nghệ thông tin…

Không chỉ cấp tập tăng vốn, ngân hàng còn đẩy mạnh phát hành trái phiếu. Đơn cử VietinBank, trong tháng 5/2021 thông qua phương án phát hành 10.000 tỷ đồng trái phiếu với kỳ hạn 8-10 năm để tăng vốn cấp 2, lãi suất dao động từ 6,48 - 6,7%. Ở khối các NHTMCP, chủ yếu phát hành trái phiếu kỳ hạn 2-3 năm với lãi suất thấp hơn (khoảng 3-4,1%), phần lớn là trái phiếu không chuyển đổi và không có tài sản bảo đảm. Như TPBank có 3 đợt phát hành trái phiếu kỳ hạn 3 năm với tổng giá trị 2.600 tỷ đồng với mức lãi suất 3 - 4,1%/năm; SHB phát hành 1.000 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 2 năm cho hai công ty chứng khoán với lãi suất cố định 3,8%/năm; ACB phát hành thành công 2.000 tỷ đồng trái phiếu riêng lẻ có kỳ hạn 3 năm và lãi suất 4%/năm, trả lãi hàng năm…

Theo các chuyên gia, động thái tăng vốn của các ngân hàng ngoài việc đáp ứng chuẩn an toàn vốn theo Basel 2 còn là để bổ sung nguồn vốn trung - dài hạn để mở rộng hoạt động kinh doanh cũng như đầu tư chiều sâu cho chiến lược phát triển. Còn với trái phiếu, do chỉ các trái phiếu có kỳ hạn trên 5 năm mới được tính vào nguồn vốn cấp 2 nên việc các nhà băng đẩy mạnh phát hành trái phiếu kỳ hạn 2-3 năm chủ yếu là để bổ sung nguồn vốn trung – dài hạn để đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp trong thời gian tới khi nền kinh tế phục hồi. Hơn nữa do mặt bằng lãi suất hiện đang ở mức khá thấp nên việc đẩy mạnh huy động vốn trung – dài hạn trong thời điểm này sẽ giúp các ngân hàng có được nguồn vốn rẻ để hỗ trợ nền kinh tế.

Theo cuộc điều tra mới đây của Vụ Dự báo Thống kê (NHNN Việt Nam), các TCTD kỳ vọng dư nợ tín dụng của hệ thống ngân hàng được các TCTD dự báo tăng 4,7% trong quý III và tăng 13,1% trong năm 2021, cao hơn so với năm 2020. “Ngân hàng có trường vốn, thì khả năng hỗ trợ cho nền kinh tế càng gia tăng, nhất là với tình hình dịch bệnh Covid-19 khó lường”, TS. Nguyễn Trí Hiếu - Chuyên gia tài chính chia sẻ.

Ngoài ra, việc đẩy mạnh huy động vốn trung – dài hạn của các ngân hàng cũng để chuẩn bị cho việc tuân thủ quy định về tỷ lệ tối đa vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn sẽ giảm dần 37% trong thời gian tới.

Đảm bảo an toàn hệ thống

Theo Thông tư 08/2020/TT-NHNN, tỷ lệ tối đa nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung - dài hạn của các ngân hàng sẽ phải giảm từ mức 40% như hiện tại xuống còn 37% kể từ ngày 1/10 tới đây và sẽ giảm tiếp xuống mức 34% từ 1/10/2022 và 30% từ 1/10/2023.

Kế hoạch giảm sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung - dài hạn đã được đặt ra từ nhiều năm nay, nằm trong lộ trình chung của NHNN áp dụng cho các NHTM. Thậm chí nếu theo lộ trình cũ thì từ 1/10/2021 tỷ lệ tối đa vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn của các ngân hàng đã được về còn 37%. Song do đại dịch Covid-19 bùng phát gây nhiều khó khăn cho cả ngân hàng và khách hàng nên NHNN đã ban hành Thông tư 08 giãn thời hạn giảm tỷ lệ này thêm 1 năm.

Lý giải nguyên nhân cần phải giảm dần tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung - dài hạn, một chuyên gia cho biết, trước đây do thị trường vốn vẫn chưa phát triển nên tín dụng ngân hàng là kênh vốn chủ đạo cho nền kinh tế; không chỉ vốn ngắn hạn mà ngay cả vốn trung - dài hạn của phần đông các doanh nghiệp đều trông cậy cả ở ngân hàng. Trong khi nguồn vốn huy động của các ngân hàng chủ yếu là ngắn hạn, nên việc cho vay trung – dài hạn quá mức tiềm ẩn nhiều rủi ro cho các ngân hàng.

Tuy nhiên hiện nay thị trường vốn phát triển hơn, đã chia sẻ phần nào gánh nặng lo vốn trung – dài hạn cho kênh tín dụng nên cần phải giảm dần tỷ lệ này để đảm bảo an toàn cho hệ thống ngân hàng.

Trên thực tế, các ngân hàng cũng nhận thức rất rõ những rủi ro này nên đã chủ động điều tiết tỷ trọng cho vay trung - dài hạn. Theo số liệu thống kê của NHNN Việt Nam tính đến thời điểm cuối tháng 2, tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung - dài hạn của toàn hệ thống chỉ ở mức 25,76%; trong đó tỷ lệ này ở khối các NHTM Nhà nước là 29,93% còn các NHTMCP là 28,24%. Các mức này đều thấp hơn nhiều mức cho phép là 40%.

Mặc dù vậy theo các chuyên gia, không thể chủ quan nhất là khi nguồn vốn huy động, đặc biệt là vốn trung - dài hạn đang gặp rất nhiều khó khăn do dịch bệnh cũng như do mặt bằng lãi suất huy động đã giảm mạnh trong thời gian qua và hiện đang đứng ở mức thấp nhất trong nhiều năm trở lại đây. Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội quý II và 6 tháng đầu năm 2021, Tổng cục Thống kê cho biết, huy động vốn của các TCTD mới chỉ tăng 3,13% (cùng thời điểm năm 2020 tăng 4,35%) trong khi tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế cao hơn khá nhiều.

Theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh - Học viện Tài chính, trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp như hiện nay, việc huy động vốn trung - dài hạn càng gặp nhiều khó khăn. “Tiền gửi dài hạn bây giờ là tương đối khó, một phần do ảnh hưởng của dịch khiến người dân có tiền nhàn rỗi không nhiều, nếu có gửi cũng chỉ trong giai đoạn ngắn. Số còn lại với những người dư dả hơn thì họ lại lựa chọn các kênh đầu tư khác. Bởi thế nên việc các ngân hàng huy động vốn ngắn hạn nhiều không phải chỉ là do ngân hàng, mà phần nhiều do thị trường nữa và tâm lý người gửi không muốn gửi dài hạn khi thu nhập của họ giảm đi đáng kể”, vị chuyên gia này cho biết.