Ngân hàng Nhà nước lưu ý các TCTD thận trọng khi hợp tác với các công ty P2P Lending

NHNN vừa có văn bản gửi 5228 NHNN-CSTT đề nghị các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài lưu ý về hoạt động cho vay ngang hàng.

Theo văn bản này, NHNN cho biết, thời gian qua việc ứng dụng thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 trong lĩnh vực công nghệ tài chính (Fintech) trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng đã cho ra đời nhièu sản phẩm dịch vụ mới. Trong đó có ứng dụng cho vay ngang hàng (P2P Lending). Liên quan đến vấn đề này, NHNN đề nghị các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài lưu ý đến một số vấn đề trọng tâm.

Hoạt động P2P Lending được thiết kế và xây dựng trên nền tảng công nghệ số, kết nối trực tiếp người đi vay với người cho vay (nhà đầu tư) mà không thông qua trung gian tài chính. Theo đó, toàn bộ hoạt động cho vay, trả nợ (gốc, lãi) giữa người đi vay và người cho vay được nền tảng giao dịch trực tuyến của công ty vận hành nền tảng ghi nhận và lưu trữ bằng các bản ghi điện tử, số hóa trên hệ thống cơ sở dữ liệu của công ty P2P Lending, được đăng tải cho khách hàng đăng ký tham gia.

Tại Việt Nam, một số công ty đăng ký ngành nghề kinh doanh là tư vấn tài chính, môi giới tài chính và tự giới thiệu là các công ty P2P Lending cung cấp dịch vụ kết nối nhà đầu tư và người đi vay, tuy nhiên pháp luật Việt Nam hiện nay chưa có quy định về P2P Lending.

Với đặc thù trên, theo đánh giá của NHNN, P2P Lending có thể góp phần hỗ trợ tạo thêm kênh tiếp cận nguồn lực tài chính, cách thức vay đối với nền kinh tế nhất là đối với các đối tượng yếu thế trong xã hội, qua đó góp phần đẩy lùi tín dụng đen. Tuy nhiên, hoạt động này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro như rủi ro cho vay, rủi ro thông tin, rủi ro phòng chống rửa tiền, rủi ro an ninh mạng,… có thể tác động bất lợi, bất ổn đến an sinh xã hội.

Trên thực tế, một số công ty P2P Lending đã lợi dụng việc thiếu thông tin, thiếu hiểu biết của người dân dẫn đến nhà đầu tư hiểu nhầm việc các hoạt động đầu tư/ cho vay qua các nền tảng của P2P Lending đều được bảo hiểm rủi ro.

Một số công ty P2P Lending là kênh phân phối, tìm kiếm khách hàng cho công ty tài chính, công ty cầm đồ hoặc công ty cầm đồ hợp tác với công ty công nghệ xây dựng nền tảng giao dịch trực tuyến để công ty cầm đồ tìm kiếm người đi vay và thực hiện cho vay; trong đó, một số công ty cầm đồ sử dụng nguồn tiền từ các khoản vay nước ngoài hoặc các khoản vay từ cá nhân, tổ chức trong nước để cho vay lại.

Một số đối tượng có thể lợi dụng mô hình này để thực hiện hành vi bất hợp pháp, đưa ra quảng cáo sai sự thật, hứa hẹn lợi nhuận cao, lãi suất cạnh tranh để lừa đảo, chiếm dụng vốn của người dân; tác động tiêu cực đến cuộc sống người dân, gây bất ổn đến an ninh kinh tế và ổn định xã hội.

Trước những bất cập trên, NHNN yêu cầu các TCTD cần tìm hiểu, nắm rõ các rủi ro phát sinh từ P2P Lending để hướng dẫn trong nội bộ TCTD (bao gồm cả công ty con, công ty thành viên) về các rủi ro tiềm ẩn, bao gồm rủi ro pháp lý và các rủi ro phát sinh khác phát sinh từ P2P Lending trong bối cảnh pháp luật Việt Nam chưa có khung pháp lý điều chỉnh. Cơ quan quản lý cũng nhắc nhở các TCTD cần thận trọng trong việc ký kết và thực hiện các thỏa thuận hợp tác với các công ty P2P Lending để đảm bảo việc thỏa thuận, ký kết, thực hiện hợp đồng hợp tác giữa TCTD với các công ty P2P Lending đúng quy định pháp luật, không ảnh hưởng đến hoạt động, uy tín của TCTD, cũng như uy tín, an toàn của hệ thống ngân hàng.

Trong quá trình giao dịch, hợp tác với công ty P2P Lending, TCTD xem xét đề nghị các công ty P2P Lending công bố đầy đủ, minh bạch, trung thực các thông tin về nội dung hợp tác, giao dịch giữa công ty P2P Lending với TCTD trong tất cả các thông điệp và phương tiện quảng cáo, truyền thông, bán hàng mà công ty P2P Lending truyền tải đến người tiêu dùng và các bên có liên quan. Tại văn bản này, NHNN yêu cầu các TCTD thường xuyên theo dõi việc công bố thông tin về quan hệ hợp tác giữa công ty P2P Lending với TCTD để kịp thời phát hiện thông tin không chính xác, không đầy đủ, có thể gây tổn hại cho người tiêu dùng và các bên có liên quan để có giải pháp xử lý phù hợp.

Việc hợp tác, kết nối, giao dịch giữa TCTD với các công ty P2P Lending phải đảm bảo an toàn hiệu quả, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của TCTD và khách hàng, tuân thủ đúng quy định của pháp luật có liên quan.