Nâng tầm môi giới bất động sản

Ngoài yêu cầu phải có chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản, cá nhân hành nghề môi giới phải hành nghề trong một doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ sàn giao dịch bất động sản.

Luật Kinh doanh bất động sản năm 2023 sẽ chính thức có hiệu lực từ 01/8/2024, trong đó những quy định chặt chẽ hơn về hoạt động môi giới bất động sản đang được chú ý.

Buộc có chứng chỉ, không được hành nghề tự do

Trong đó, môi giới bất động sản không được hành nghề tự do kể từ ngày Luật này có hiệu lực. Cụ thể, tại Điều 61 Luật này quy định tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ môi giới bất động sản phải thành lập doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ bất động sản và phải đáp ứng các điều kiện sau: Phải có quy chế hoạt động dịch vụ môi giới bất động sản; Phải có cơ sở vật chất, kỹ thuật đáp ứng yêu cầu hoạt động theo quy định của Chính phủ; Có tối thiểu 1 cá nhân có chứng chỉ môi giới bất động sản.

Trước khi hoạt động kinh doanh dịch vụ môi giới bất động sản, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ môi giới gửi thông tin về doanh nghiệp đến cơ quan quản lý nhà nước về kinh doanh bất động sản cấp tỉnh nơi thành lập doanh nghiệp để được đăng tải trên hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản.

Riêng đối với cá nhân hành nghề môi giới bất động sản phải đáp ứng các điều kiện sau: Có chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản; Phải hành nghề trong một doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ sàn giao dịch bất động sản hoặc một doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ môi giới bất động sản.

Chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản là một loại giấy chứng nhận do cơ quan có thẩm quyền cấp cho cá nhân hoạt động trong lĩnh vực môi giới bất động sản. Để được cấp chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản, cá nhân phải đáp ứng đủ tiêu chuẩn về trình độ, kinh nghiệm và năng lực theo quy định.

Trong khi trước đó, tại Luật Kinh doanh bất động sản 2014, tổ chức, cá nhân môi giới bất động sản chỉ phải thành lập doanh nghiệp và có tối thiểu 2 người có chứng chỉ. Cá nhân có quyền kinh doanh môi giới bất động sản độc lập nhưng phải có chứng chỉ hành nghề và đăng ký nộp thuế.

Thay đổi hoặc rời cuộc chơi

Trên thực tế, những năm qua, song hành cùng sự phát triển của thị trường, lực lượng môi giới bất động sản đã gia tăng đáng kể. Thống kê của Hội môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) cho thấy, thời điểm cao nhất có thể có tới 400.000 môi giới hoạt động trong ngành này. Đây cũng được biết đến là một nghề dễ kiếm tiền, bởi hoa hồng cho mỗi sản phẩm giao dịch thành công lên tới cả chục triệu đồng, thậm chí cao hơn.

Tuy nhiên, sau 2 năm dịch bệnh COVID - 19 và hơn 1 năm thị trường bất động sản "đóng băng", có đến 70% môi giới bất động sản đã chuyển nghề, hoặc rời bỏ ngành do tác động tiêu cực từ thị trường. Trong đó, điển hình một số doanh nghiệp niêm yết như DXS, trong năm 2023 đã phải cắt giảm đến 1.065 nhân sự, hay Novaland cũng cắt giảm giảm 313 nhân sự.

TS Nguyễn Văn Đính - Chủ tịch VARS nhận định, khi Luật Kinh doanh bất động sản 2023 có hiệu lực, đội ngũ môi giới bắt buộc phải làm nghiêm túc hơn, phải hoạt động trong sàn giao dịch và có chứng chỉ hành nghề. Đồng thời, sàn giao dịch phải có trách nhiệm quản lý và kiểm soát nhân viên của mình. Mọi thông tin phải công bố đầy đủ, công khai và chỉ được phép thực thi, mua bán hay giới thiệu các dự án bất động sản đủ điều kiện hoạt động.

"Điều này góp phần loại bỏ tình trạng như mua bán lòng vòng, giới thiệu những dự án ma hay "phủi tay chạy làng", gây hậu quả nghiêm trọng cho người tiêu dùng, ảnh hưởng đến uy tín của các chủ đầu tư chân chính", ông Đính nhấn mạnh. Chủ tịch VARS cũng cho rằng, lực lượng môi giới buộc phải nâng tầm từ kiến thức, kinh nghiệm và đạo đức để phù hợp với thực tiễn và không bị "bỏ lại phía sau".

Trong khi đó, dựa trên kinh nghiệm về hoạt động môi giới bất động sản ở một số quốc gia trên thế giới, TS. Phạm Anh Khôi - Kinh tế trưởng Dat Xanh Services cũng cho biết, ở các thị trường phát triển như Úc, Anh, Mỹ…, người làm môi giới bất động sản không chỉ cần có chứng chỉ mà phải thường xuyên tham gia các chương trình đào tạo nghiệp vụ bắt buộc, nếu không sẽ bị cấm hành nghề. Đặc biệt, tại Singapore, nếu môi giới bị bắt gặp hành nghề mà không có chứng chỉ thì sẽ bị phạt lên đến 100.000 đô-la Singapore (tương đương hơn 1,8 tỷ đồng), thậm chí còn có thể bị phạt tù khoảng 3 năm.

Theo vị chuyên gia, các nước “siết” chặt hoạt động môi giới sẽ làm môi trường kinh doanh minh bạch hơn. Tại Việt Nam cũng đang có những tín hiệu dần chuyển đổi, điều này góp phần minh bạch hóa, chuyên nghiệp hóa hơn nữa các hoạt động môi giới, giao dịch bất động sản. Đồng thời, phòng ngừa, hạn chế các bất ổn thị trường do các hoạt động môi giới, kinh doanh dịch vụ bất động sản thiếu sự kiểm soát hiệu quả.