Nan giải bài toán xe buýt

TP.HCM mới có phương tiện công cộng duy nhất là xe buýt, thế nhưng thời gian qua, lượng khách đi xe buýt liên tục giảm mà nguyên nhân chính được chỉ ra là lưu thông của xe không thuận lợi cho người dân

Trong thời gian qua, người dân TP.HCM rất bức xúc vì tình trạng xe buýt thường dừng ở các trạm đón trả khách đột ngột, rồi thậm chí còn lạng lách trên đường, nhả khói đen ngòm nghi ngút... Bên cạnh đó, việc bản thân các xe buýt đang xuống cấp trầm trọng với nội thất bên trong chắp vá, nhếch nhác đã khiến cho hành khách rất ngại đi lại bằng phương tiện này. Điều đó đã khiến cho lượng khách đi xe buýt giảm đến mức báo động.

Trưởng Ban Đô thị HĐND TP.HCM Nguyễn Trung Kiên đã đưa ra con số thực trạng lo ngại khi 8 tháng đầu năm 2019, khối lượng vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt trợ giá ước đạt hơn 131 triệu lượt, giảm 13,2% so với cùng kỳ năm 2018 và chỉ mới đạt 51% kế hoạch năm 2019. “Sản lượng hành khách giảm có nguyên nhân do chi phí thu về không đủ để vận hành nên các đơn vị vận tải có tình trạng bỏ tuyến, giảm chuyến, rút thời gian hoạt động, kéo dài, giãn cách tuyến, hoạt động cầm chừng. Có tuyến còn có nguy cơ ngưng hoạt động. Năm 2019, kinh phí trợ giá cho xe buýt được UBND TP.HCM giao 1.000 tỷ đồng. Nhưng tình hình này, cùng bộ đơn giá cũ, cách tính trợ giá chưa hợp lý khiến đơn vị vận tải luôn bù lỗ”, ông Kiên phân tích.

Giải trình trước HĐND TP.HCM và các ban ngành, Giám đốc Sở Giao thông - Vận tải TP.HCM Trần Quang Lâm cho biết, tính đến tháng 8/2019, thành phố có 137 tuyến xe buýt, trong đó, có 99 tuyến xe buýt có trợ giá và 38 tuyến xe buýt không trợ giá. Hiện nay, mỗi ngày, xe buýt hoạt động 16 nghìn lượt trong điều kiện giao thông thành phố với xe máy chiếm đến hơn 90% nên tạo nhiều áp lực. Điều này dẫn đến thực trạng xe buýt ngày càng giảm khách. Một nguyên nhân nữa là do vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng, kinh phí bố trí hàng năm cho đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng cho hoạt động vận tải bằng còn hạn chế, nhất là công tác duy tu, vị trí bố trí nhà chờ không phù hợp và thuận tiện cho tổ chức các tuyến xe buýt kết nối và trung chuyển...

Đồng tình với lãnh đạo ngành giao thông, các đại biểu HĐND TP.HCM cho rằng, cần quy hoạch mạng lưới tuyến, bến bãi, trạm dừng đồng bộ và phủ kín. Cần có các chính sách, cơ chế liên quan hoạt động xe buýt; chính sách thu hút nguồn lực xã hội tham gia đầu tư cơ sở hạ tầng; cần điều chỉnh phương thức trợ giá phù hợp thực tế để đảm bảo hoạt động xe buýt được hiệu quả; tăng cường vận tải hành khách công cộng kết hợp với kiểm soát sử dụng phương tiện cơ giới cá nhân tham gia giao thông trên địa bàn thành phố. Cùng với đó, dành quỹ đất thực hiện các dự án xây dựng bến bãi theo hình thức hợp tác công tư PPP; Các khu đô thị mới cần quy hoạch, thiết kế phải đảm bảo các lối tiếp cận thuận tiện cho người dân sử dụng xe buýt.

Để tăng cường hoạt động vận tải hành khách công cộng, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM, Võ Văn Hoan khẳng định, UBND TP.HCM sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện cơ sở pháp lý liên quan đến vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt về trợ giá, về xã hội hoá để kêu gọi đầu tư, hỗ trợ đổi mới phương tiện thân thiện với môi trường; tập trung rà soát lập, phê duyệt quy hoạch và triển khai sử dụng đất tại các quận, huyện, trong đó ưu tiên bố trí quỹ đất dành cho vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt; nghiên cứu quy hoạch phát triển đô thị theo hướng giao thông công cộng.

“TP.HCM sẽ thực hiện mô hình quản lý và nâng cao năng lực các phương tiện vận tải để cải thiện cung ứng, tăng nhiều tiện ích cho người dân sử dụng phương tiện xe buýt; xử lý nghiêm tình trạng chiếm dụng nhà chờ đảm bảo an toàn cho người đi xe buýt; kiểm soát hạn chế xe cá nhân lưu thông trên địa bàn thành phố và nghiên cứu đề xuất chuyển dần và đến chấm dứt tất cả xe tải lưu thông vào ban đêm để hạn chế tai nạn và ùn tắc giao thông”, ông Hoan nói.

Bên cạnh đó, bà Nguyễn Thị Lệ, Chủ tịch HĐND TP.HCM đề nghị UBND thành phố chỉ đạo các sở ngành, quận, huyện liên quan chủ động sớm xây dựng chương trình kế hoạch nhằm nâng cao hiệu lực hiệu quả và các giải pháp công nghệ cao trong việc quản lý kiểm soát vận hành hệ thống xe buýt, tiến tới hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân và khuyến khích người dân sử dụng xe buýt.