Liệu Fed có thu hẹp QE vào năm tới?

Kết quả cuộc khảo sát mới đây của Fed New York cho thấy, nhiều định chế tài chính Phố Wall đang kỳ vọng Fed sẽ thu hẹp chương trình mua trái phiếu (hay còn gọi nới lỏng định lượng – QE) từ năm tới và dừng hẳn vào năm 2023. Nhiều quan chức Fed cũng cho rằng, nên thu hẹp QE khi đại dịch coronavirus được kiểm soát.

Từ kỳ vọng của Phố Wall…

Đại dịch coronavirus bùng phát đã giáng thêm một đòn mạnh vào nền kinh tế Mỹ vốn cũng đang chịu nhiều tác động tiêu cực từ cuộc chiến thương mại với Trung Quốc. Hệ quả là nền kinh tế lớn nhất thế giới đã chấm dứt chuỗi thời gian tăng trưởng dài nhất trong lịch sử của mình và chính thức rơi vào suy thoái kể từ tháng 2 năm nay.

Để hỗ trợ nền kinh tế Fed thực hiện hai lần cắt giảm lãi suất khẩn cấp, đưa lãi suất cho vay qua đêm chuẩn xuống còn 0-0,25%/năm như trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008. Chưa dừng lại ở đó, Fed còn tái khởi động lại chương trình mua tài sản với quy mô lớn hơn nhiều so với giai đoạn khủng hoảng tài chính toàn cầu.

Fed hồi tháng 6 đã tuyên bố sẽ mua vào trái phiếu Kho bạc và chứng khoán thế chấp với quy mô “ít nhất” là 120 tỷ USD/tháng “trong những tháng tới”, nhưng không đưa ra bất kỳ hướng dẫn cụ thể nào về kế hoạch mua tài sản của mình. Fed đã mua vào tổng cộng khoảng 3 nghìn tỷ USD trái phiếu và chứng khoán thế chấp kể từ khi bắt đầu cuộc khủng hoảng để giúp ổn định thị trường tài chính và thúc đẩy nền kinh tế. Bảng cân đối tài sản của Fed hiện đã tăng lên tới 7,1 nghìn tỷ USD.

Tuy nhiên cuộc khảo sát của Fed New York được công bố hôm thứ Năm tuần trước cho thấy, các ngân hàng Phố Wall kỳ vọng Fed sẽ bắt đầu cắt giảm khối lượng mua chứng khoán thế chấp trong nửa đầu năm 2021 và đến nửa sau sẽ thu hẹp quy mô mua vào xuống mức trung bình khoảng 84 tỷ USD/tháng và sẽ tiếp tục thu hẹp trong năm 2022 xuống còn trung bình khoảng 25 tỷ USD/tháng vào nửa cuối năm và sẽ loại bỏ hoàn toàn chương trình này vào năm 2023.

Những kỳ vọng đó trái ngược với suy đoán của nhà đầu tư rằng Fed có thể cần phải tăng cường mua trái phiếu vào một thời điểm nào đó để giúp nền kinh tế phục hồi. Nó cũng có vẻ mâu thuẫn với hướng dẫn riêng của Fed về việc duy trì chính sách tiền tệ siêu nới lỏng trong nhiều năm tới.

Tháng trước, Fed cho biết họ sẽ không tăng lãi suất cho đến khi nền kinh tế đạt được trạng thái việc làm toàn dụng và lạm phát có vẻ sẽ vượt quá 2%, theo nhiều nhà hoạch định chính sách các mục tiêu này chỉ có thể đạt được cho tới ít nhất là năm 2023. Kỳ vọng của các ngân hàng Phố Wall về lãi suất dường như khá phù hợp với định hướng này. Theo đó các ngân hàng cho biết trong cuộc khảo sát, lãi suất sẽ chỉ bắt đầu tăng vào nửa cuối năm 2024.

…đến khuyến nghị của quan chức Fed

Để tránh những ảnh hưởng không mong muốn đến thị trường, nhiều quan chức Fed như Chủ tịch Fed ở Kansas City, Fed Chicago trong tuần trước cho rằng, Fed nên rõ ràng hơn về kế hoạch mua tài sản của mình trong tương lai; mặc dù biên bản cuộc họp chính sách tháng 9 vừa được công bố mới đây cho thấy, phần đông các quan chức Fed không thấy có vấn đề gì với hướng dẫn chính sách như hiện tại của Fed.

Thậm chí Chủ tịch Fed Dallas Robert Kaplan còn cho biết hôm thứ Năm tuần trước rằng, Fed không cần phải mở rộng việc mua tài sản để thúc đẩy sự phục hồi kinh tế và thay vào đó Fed nên báo hiệu về việc thu hẹp quy mô kích thích khi cuộc khủng hoảng coronavirus giảm bớt.

“Tôi nghi ngờ về lợi ích của việc làm nhiều hơn (tăng cường QE)”, Kaplan nói với Bloomberg Radio. Lãi suất dài hạn đã ở mức thấp và việc cố gắng đẩy lãi suất xuống thêm bằng cách bổ sung 120 tỷ USD trái phiếu/tháng của Fed sẽ chẳng giúp ích được gì cho nền kinh tế thực. Vì vậy theo Kaplan “quy mô mua trái phiếu cần phải cắt giảm, tăng trưởng bảng cân đối tài sản của Fed cần giảm bớt” khi cuộc khủng hoảng coronavirus bắt đầu dịu lại. “Tôi không nghĩ rằng việc các thị trường bị nghiện hoặc quá phụ thuộc vào sự hiện diện của Fed là điều lành mạnh... điều đó tạo ra các nguy cơ yếu kém”, Kaplan nhấn thêm.

Kaplan cũng không đồng tình với hướng dẫn chính sách của Fed được đưa ra tại cuộc họp tháng 9 là sẽ giữ nguyên lãi suất ở mức gần bằng 0 như hiện tại cho đến khi nền kinh tế đạt mức toàn dụng lao động và lạm phát tiến gần tới mục tiêu 2%. Ông cho rằng Fed nên có sự linh hoạt hơn.

Quan điểm đó có thể không nhận được sự ủng hộ của các nhà đầu tư, những người vốn cho rằng bảng cân đối tài sản của Fed nên tiếp tục được mở rộng ngay cả khi Quốc hội và Nhà Trắng đang bị bế tắc về gói kích thích tài khóa mới. Hiện cũng chưa rõ quan điểm này có nhận được sự chia sẻ từ các đồng nghiệp của ông tại Fed.

Trong phát biểu hôm thứ Năm tuần trước của mình, Chủ tịch Fed Dallas cũng dự báo nền kinh tế Mỹ sẽ giảm khoảng 2,5% trong năm nay, một trong những dự báo lạc quan nhất của 17 nhà hoạch định chính sách của Fed.