Lãnh đạo UBCKNN: Công tác chuẩn bị nâng hạng thị trường đang diễn ra vô cùng sôi động

Chuyên gia dự đoán nếu trong trường hợp suôn sẻ, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ được nâng hạng vào khoảng tháng 9/2025 và sớm nhất được vào trong rổ mới từ tháng 3/2026.

Các chuyên gia và khách mời tại tọa đàm. Nguồn: Báo Đầu Tư

Tại tọa đàm “Thị trường chứng khoán Việt Nam: Động lực mới, Cơ hội mới” do báo Đầu tư tổ chức sáng 23/7, ông Bùi Hoàng Hải, Phó Chủ tịch UBCKNN cho biết công tác chuẩn bị cho tiến trình nâng hạng thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam từ cận biên lên mới nổi do FTSE Russel thực hiện vào năm 2025 đang diễn ra vô cùng sôi động. Ủy ban cùng các thành viên thị trường như SSI, Techcombank và các ngân hàng lưu ký… đang tích cực xây dựng các giải pháp, chuẩn bị nguồn lực, nhân lực, công nghệ, tài chính… để chuẩn bị cho việc thị trường nâng hạng, cũng như các giải pháp để nâng hạng.

Đối với nút thắt lớn nhất prefunding - ký quỹ trước khi giao dịch. Vào ngày 19/7, UBCKNN đã đăng tải Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của 4 Thông tư quy định về giao dịch chứng khoán trên hệ thống giao dịch chứng khoán; bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán; hoạt động của các công ty chứng khoán và công bố thông tin trên thị trường chứng khoán trên nhiều cổng thông tin điện tử.

Ông Hải cho biết đây là bản dự thảo cuối cùng đã được UBCKNN lấy ý kiến của toàn bộ thành viên thị trường, các đối tượng chịu tác động, thậm chí là cả World Bank, các nhà đầu tư nước ngoài… Nếu có thêm ý kiến đóng góp, bản dự thảo này sẽ có chỉnh sửa trước khi UBCKNN trình ký ban hành.

Đối với tỷ lệ sở hữu nước ngoài và quyền tiếp cận bình đẳng thông tin của nhà đầu tư nước ngoài, trong bản dự thảo thông tư mới đăng tải, UBCKNN cũng đã có những quy định mang tính chất bắt buộc và có lộ trình. Theo đó, đối với các công ty niêm yết sẽ phải đăng công bố thông tin đồng thời bằng cả tiếng Anh và tiếng Việt để đảm bảo quyền bình đẳng tiếp cận thông tin đối với nhà đầu tư nước ngoài. Ngoài thông tin định kỳ và bất thường ra, thông tin về tỷ lệ sở hữu nước ngoài cũng sẽ được đăng song ngữ công khai trên các nền tảng đại chúng.

Đồng thời, Bộ ngành khác (Bộ Kế hoạch Đầu tư, NHNN) cũng đang tích cực triển khai các giải pháp có liên quan như tháo gỡ thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở tài khoản đầu tư vốn gián tiếp và rà soát lại việc công bố đầy đủ danh mục tỷ lệ sở hữu nước nước ngoài của các ngành nghề theo hướng công khai.

Trong quá trình tiến hành các giải pháp, UBCKNN luôn trao đổi trực tiếp với nhà đầu tư và tổ chức quốc tế. Đến thời điểm hiện tại, ông Hải chia sẻ nhận được đánh giá tích cực của các nhà đầu tư có tham gia vào thị trường Việt Nam và các nhà đầu tư lớn trên thế giới, phần lớn các giải pháp đều nhận được sự đồng thuận. Còn những vấn đề đang được trao đổi hầu như liên quan đến tính kỹ thuật, liên quan đến mối quan hệ giữa nhà đầu tư, công ty chứng khoán và ngân hàng lưu ký.

Bà Lê Thị Lệ Hằng, Giám đốc chiến lược Công ty chứng khoán SSI (mã: SSI) đánh giá nếu như TTCK Việt Nam được nâng hạng sẽ là cơ hội rất lớn với các doanh nghiệp niêm yết. Việc được FTSE Russel nâng hạng sẽ là tiền đề để MSCI nâng hạng sau này. Dòng tiền sẽ chảy vào nhiều hơn.

Về kịch bản, bà Hằng kỳ vọng tháng 9 sang năm TTCK Việt Nam được FTSE nâng hạng. Từ lúc công bố đến lúc thực sự được lọt vào rổ nâng hạng mất thêm khoảng thời gian từ 6 – 12 tháng. Nếu mọi chuyện suôn sẻ, vào tháng 3/2026, Việt Nam có thể lọt vào rổ nâng hạng. Trong trường hợp đó, chỉ cần đến tháng 6/2026, các công ty chứng khoán sẽ nhận được phản hồi từ các nhà đầu tư nước ngoài.

“Theo tôi dự đoán, nếu mọi chuyện thuận lợi thì Việt Nam sẽ được nâng hạng vào khoảng tháng 9/2025 và sớm nhất được vào trong rổ mới từ tháng 3/2026. Thị trường sẽ sôi động nửa cuối 2025”, bà Hằng nói.

Giải quyết câu chuyện thiếu hàng thế nào?

Khi thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng thì vấn đề đa dạng hóa sản phẩm, hàng hóa cho nhà đầu tư rất quan trọng. Giám đốc chiến lược SSI đánh giá trong những năm qua, thị trường không có nhiều lựa chọn mới. Đơn cử như nhìn vào rổ VN30 chưa có thêm doanh nghiệp nào mới. Điều này dẫn đến việc, nhà đầu tư nước ngoài dù có muốn phân bổ nhiều vào thị trường Việt Nam ngay tức khắc họ cũng phải chờ, cũng như chờ được nới room để có nhiều thanh khoản hơn.

Với vấn đề này, lãnh đạo UBCKNN chia sẻ trong cả quá trình phát triển 24 năm kể từ khi thành lập TTCK, Chính phủ, Bộ Tài chính, UBCKNN, có định hướng rất rõ ràng đó là hạn chế tối đa can thiệp vào thị trường bằng các biện pháp hành chính. Do vậy, sẽ không có chuyện quay trở lại dùng biện pháp hành chính để ép doanh nghiệp niêm yết hoặc từ bỏ thị trường. Trong thời gian qua, số lượng doanh nghiệp lớn niêm yết trên thị trường không nhiều. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa nhiều doanh nghiệp lớn và nâng hạng thị trường là mối quan hệ hữu cơ. Nhiều doanh nghiệp lớn chưa niêm yết vì họ chưa nhìn thấy khối lượng nhà đầu tư lớn có thể mua được phần vốn lớn của họ và cũng không muốn tỷ lệ sở hữu bị dàn trải quá. Do đó, việc hỗ trợ, thúc đẩy các doanh nghiệp lớn niêm yết nhiều hơn cũng là giải pháp UBCKNN cố gắng để nâng hạng thị trường.

Về mặt kỹ thuật, cũng có 1 câu chuyện nữa liên quan đến việc IPO và niêm yết. Hiện nay, quá trình IPO và niêm yết đang là 2 quá trình tách biệt. Do vậy, có thể có một số doanh nghiệp IPO xong rồi, khoảng thời gian họ nộp tiền mua cổ phiếu và niêm yết kéo dài. Sau khi họ mua cổ phiếu mà cả giai đoạn từ 3 tháng hoặc hơn nữa không có giao dịch và thanh khoản là rào cản rất lớn đối với các nhà đầu tư tài chính quốc tế. Thậm chí, một số các quỹ còn cấm giao dịch với các cổ phiếu chưa được niêm yết.

Để giải quyết việc này, ông Hải cho hay UBCKNN đang rà soát lại các quy định về chứng khoán và Nghị định 55 để tích hợp 2 quy trình IPO và niêm yết thành 1. Do vậy, khi sửa đổi, doanh nghiệp sẽ được niêm yết ngay sau IPO.

Ngoài ra, có một số doanh nghiệp khá lớn đang đăng ký giao dịch trên UPCoM nhưng chưa niêm yết. Ông Hải nêu lý do, thứ nhất, một phần do ý chí của bản thân doanh nghiệp. Thứ hai, UPCOM là sàn giao dịch cho các doanh nghiệp chưa niêm yết chưa đáp ứng tiêu chuẩn. Có những đơn vị có quy mô kinh doanh rất lớn và tình hình sản xuất rất tốt vẫn chưa niêm yết được có thể là do yếu tố kỹ thuật như báo cáo tài chính có những khoản ngoại trừ, có thể là rất nhỏ song nếu chưa giải quyết được thì rất khó khăn để được niêm yết.

Về câu chuyện giữa UPCoM và thị trường niêm yết, định hướng ban đầu UPCoM là thị trường để dành cho các doanh nghiệp chưa đủ tiêu chuẩn có một sân chơi chuẩn bị cho niêm yết. Trong đề án tái cấu trúc TTCK, các mảng thị trường như HoSE, HNX, UPCoM đang được triển khai. Lãnh đạo UBCKNN cho biết đang có những bước đi để phân chia lại các mảng thị trường và sắp xếp lại doanh nghiệp vào các bảng phù hợp. Câu chuyện sắp xếp lại doanh nghiệp vào các mảng thị trường vẫn được Bộ Tài chính và UBCKNN thực hiện dựa trên cơ sở tự nguyện và phù hợp của doanh nghiệp chứ không mang tính chất bắt buộc về mặt hành chính.