Lạm phát toàn cầu đang hạ nhiệt, năm 2023 sẽ ra sao?

Lạm phát bùng phát mạnh ở hầu hết quốc gia trong năm 2022 và hiện đang trên đà suy giảm trong vài tháng gần đây. Tuy vậy, theo nhận định của Ngân hàng Thế giới (WB) trong báo cáo Triển vọng Kinh tế Toàn cầu công bố vào tháng 1/2023, lạm phát ở một số quốc gia sẽ ở mức cao lâu hơn dự báo.

“Lạm phát tăng mạnh trong suốt năm 2022 ở hầu hết nền kinh tế. Lạm phát tổng thể toàn cầu vượt 9% trong nửa cuối năm 2022, mức cao nhất kể từ năm 1995. Lạm phát chạm mức gần 10% ở nhóm các quốc gia mới nổi và đang phát triển, cao nhất kể từ năm 2008 và hơn 9% ở các nền kinh tế phát triển, cao nhất kể từ năm 1982. Lạm phát hiện đang cao hơn mục tiêu của hầu hết quốc gia”, trích từ báo cáo của WB.

Theo các chuyên gia kinh tế của WB, lạm phát cao trong năm 2022 phản ánh cả yếu tố cầu và cung. Về khía cạnh nhu cầu, đà hồi phục tăng trưởng cũng như tác động từ các gói hỗ trợ kinh tế đã gây áp lực lên giá cả. Về khía cạnh nguồn cung, sự thiếu hụt các hàng hóa chủ chốt (do xung đột Nga - Ukraine) góp phần đẩy giá năng lượng và thực phẩm tăng mạnh.

“Ở một số quốc gia, các điều kiện tài chính thắt chặt và sự thiếu hụt trên thị trường lao động càng thúc đẩy tăng trưởng tiền lương và làm gia tăng chi phí đầu vào lẫn chi phí sản xuất. Cuối cùng là nhiều quốc gia đang trải qua giai đoạn tiền tệ mất giá, từ đó khiến chi phí nhập khẩu cao hơn và đẩy giá tiêu dùng, sản xuất lên cao hơn”, các chuyên viên phân tích tại WB nhấn mạnh.

Hạ nhiệt vào những tháng cuối năm

Tuy vậy, nhiều tín hiệu tích cực đã xuất hiện trong những tháng cuối năm với việc lạm phát ở nhiều nước bắt đầu hạ nhiệt đáng kể. Gần đây nhất, CPI tháng 12/2022 của Mỹ lần đầu giảm so với tháng trước đó và nếu so với cùng kỳ, CPI Mỹ chỉ tăng 6.5% - mức thấp nhất kể từ tháng 10/2021.

“Áp lực lạm phát bắt đầu giảm vào những tháng cuối năm 2022, do nhu cầu suy yếu và giá hàng hóa hạ nhiệt. Tỷ lệ quốc gia chứng kiến lạm phát tăng mạnh hơn đang giảm. Đối mặt với làn sóng thắt chặt tiền tệ, hoạt động kinh tế chậm lại và bớt gián đoạn chuỗi cung ứng cùng sự hạ nhiệt của các hàng hóa phi năng lượng, cả lạm phát lõi lẫn lạm phát tổng thể được kỳ vọng sẽ tiếp tục giảm trong thời gian tới”, các chuyên gia kinh tế cho biết.

Tình hình lạm phát ở các nước G20

Lưu ý: Màu xanh cho thấy lạm phát tăng mạnh so với tháng trước, màu cam cho thấy lạm phát giảm so với tháng trước đó. Nguồn: Tradingeconomics

Lạm phát hạ nhiệt tại các nước phát triển

Tuy nhiên, điều đáng ngại là ở nhiều quốc gia, lạm phát lõi đã duy trì ở mức cao lâu hơn dự báo, qua đó cho thấy lạm phát toàn cầu sẽ ở mức cao trong khoảng thời gian dài hơn dự báo trước đó, trích từ báo cáo của WB.

Lạm phát sẽ ra sao trong năm 2023?

Theo Credit Suisse, lạm phát đã và đang đạt đỉnh ở hầu hết quốc gia trên thế giới sau động thái thắt chặt tiền tệ của các NHTW. “Trong năm 2023, lạm phát sẽ tiếp tục giảm, nhưng sẽ vẫn dao động trên mức mục tiêu của NHTW ở các quốc gia phát triển, như Mỹ, Anh và Eurozone”, Credit Suisse cho hay. “Do đó, sẽ khó có đợt giảm lãi suất ở các quốc gia phát triển trong năm 2023”.

Amundi Asset Management nhận định lạm phát sẽ duy trì ở mức cao trong phần lớn thời gian của năm 2023. “Các NHTW sẽ tiếp tục làm “những gì có thể” để tránh đi vào vết xe đổ của thập niên 1970. Quá trình thắt chặt tiền tệ sẽ tiếp diễn, nhưng ở nhịp độ chậm hơn so với năm 2022”, công ty quản lý quỹ này cho biết.

Đồng quan điểm, Barclays và BNY Mellon Investment Management cho rằng lạm phát khó giảm nhanh chóng trong năm 2023, có nghĩa chính sách tiền tệ sẽ buộc phải duy trì ở trạng thái thắt chặt, ngay cả khi nhiều nền kinh tế rơi vào suy thoái. “Cuộc khủng hoảng năng lượng của châu Âu và các lệnh trừng phạt của Mỹ áp lên Trung Quốc là những vấn đề đáng ngại trong năm 2023”, ngân hàng này nói thêm.

Trái ngược với các quan điểm trên, Commonwealth Financial Network cho rằng lạm phát sẽ giảm mạnh trong năm 2023 khi nền kinh tế giảm tốc vì các đợt nâng lãi suất. “Chúng tôi đã thấy nhiều tín hiệu tích cực rằng các động lực của lạm phát đã suy yếu”, Commonwealth Financial Network cho biết.

Nhìn chung, hầu hết chuyên gia đều dự báo lạm phát sẽ tiếp tục giảm trong năm 2023. Tuy nhiên, Columbia Threadneedle cảnh báo nhà đầu tư không nên kỳ vọng mọi thứ sẽ trở về lại trạng thái bình thường trong năm 2023. “Trong môi trường lạm phát cao cùng với kinh tế suy yếu, không phải công ty nào cũng có thể tồn tại”, Columbia Threadneedle lưu ý.