Kinh tế Trung Quốc "hụt hơi": Điềm báo trước cuộc họp then chốt

Tăng trưởng kinh tế Trung Quốc có khả năng đã chậm lại trong quý II, với những khó khăn gia tăng áp lực lên các nhà lãnh đạo Trung Quốc trong việc củng cố niềm tin tại cuộc họp chính sách quan trọng diễn ra 2 năm 1 lần vào tuần tới.

Dữ liệu công bố vào thứ Hai dự kiến sẽ cho thấy nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tăng trưởng 5% trong quý vừa qua so với cùng kỳ năm 2023, theo khảo sát các nhà kinh tế của Bloomberg. Đây sẽ là mức thấp nhất trong ba quý, mặc dù vẫn giữ được mức tăng trưởng 5.2% cho nửa đầu năm, phù hợp với mục tiêu hàng năm khoảng 5% của Bắc Kinh.

Nền kinh tế Trung Quốc dự kiến giảm tốc

Nhu cầu nội địa có thể đã trì trệ trong tháng 6, với mức tăng sản xuất và tiêu dùng dự kiến sẽ hạ nhiệt so với tháng 5, trong khi lĩnh vực bất động sản tiếp tục co lại.

Các chỉ số kinh tế chính thức cho tháng 6 và quý II dự kiến sẽ được công bố vào cùng ngày Chủ tịch Tập Cận Bình và các quan chức cấp cao của Đảng Cộng sản cầm quyền bắt đầu Hội nghị Trung ương 3 được mong đợi từ lâu sau một sự trì hoãn bất thường.

Các nhà kinh tế trong một cuộc khảo sát khác của Bloomberg cho rằng, trong cuộc họp kéo dài 4 ngày này, các nhà chức trách nên đưa ra chính sách để giải quyết tình trạng suy thoái của ngành bất động sản, thúc đẩy tự chủ công nghệ và giảm bớt áp lực tài chính địa phương. Đối với lĩnh vực bất động sản quan trọng, hầu hết kỳ vọng hội nghị sẽ tập trung vào việc đẩy mạnh kế hoạch tháng 5 để các chính quyền địa phương mua lại nhà chưa bán được.

Nền kinh tế có thể đối mặt với nhiều thách thức hơn trong nửa cuối năm. Căng thẳng thương mại gia tăng đe dọa làm lu mờ tăng trưởng xuất khẩu. PBoC dường như muốn làm dịu đợt tăng giá trái phiếu kỷ lục để kiềm chế rủi ro bong bóng. Gánh nặng nợ nần khiến các chính quyền địa phương không thể đầu tư mới để kích thích tăng trưởng.

Các nhà kinh tế của Nomura Holdings do Ting Lu dẫn đầu viết trong một báo cáo hôm thứ Tư rằng tăng trưởng GDP có thể chậm lại đáng kể xuống 4.2% trong nửa cuối năm trừ khi Bắc Kinh đẩy mạnh kích thích bằng cách tăng tốc đáng kể việc bơm vốn để hoàn thành các dự án nhà ở đã bán trước. Họ dự đoán chính quyền sẽ công bố các biện pháp mạnh mẽ hơn so với những gì được công bố vào tháng 5 để chấm dứt cuộc khủng hoảng nhà ở.

Dưới đây là những gì cần chú ý khi các số liệu được công bố và triển vọng kinh tế cũng như chính sách trong những tháng tới:

Sự suy giảm rộng rãi

Sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc năm nay đã không đồng đều, với sản xuất tăng vượt trội so với tiêu dùng nhờ xuất khẩu mạnh mẽ và chính sách thuận lợi của chính phủ đối với ngành sản xuất.

Tuy nhiên, hoạt động sản xuất đã mất đà tăng trong những tháng gần đây. Các ngành bị dư thừa công suất, như ngành năng lượng mặt trời, đang vật lộn với lợi nhuận bị ép giảm, chính phủ đang cân nhắc các quy định để kiềm chế việc mở rộng công suất. Tình trạng sản xuất dư thừa đã dẫn đến áp lực giảm phát trong nền kinh tế, khiến doanh nghiệp và người tiêu dùng không mặn mà với chi tiêu.

Sản lượng công nghiệp tháng 6 có khả năng giảm tháng thứ hai liên tiếp

Các chỉ số chính cho tháng 6 dự kiến sẽ cho thấy sự suy giảm tăng trưởng trên diện rộng vào quý II:

Triển vọng nửa cuối năm

Theo dự báo đồng thuận trong một cuộc thăm dò riêng của Bloomberg với các nhà kinh tế, tăng trưởng GDP so với cùng kỳ năm trước có thể tiếp tục chậm lại trong hai quý tiếp theo của năm 2024 và đạt 4.7% trong 3 tháng cuối cùng. Tăng trưởng cả năm có thể đạt 4.9%, gần như phù hợp với mục tiêu của Bắc Kinh.

Liệu ngành bất động sản có khả năng phục hồi hay không vẫn là yếu tố trọng tâm đối với triển vọng của nền kinh tế. Các nhà kinh tế của Citigroup, trong đó có Xiangrong Yu, viết trong một báo cáo rằng nhiều nỗ lực hỗ trợ bất động sản hơn có thể xuất hiện sau cuộc họp Bộ Chính trị giữa năm vào cuối tháng này.

Chuyên gia kinh tế Heron Lim từ Moody's Analytics nói về cuộc họp toàn thể tuần tới: "Chúng tôi cho rằng điểm mấu chốt là đưa ra một gói kích thích mạnh mẽ cho lĩnh vực bất động sản để các tài sản bất động sản gặp khó khăn có thể được giải quyết một cách có hệ thống, thay vì cách tiếp cận từng phần như hiện nay."

Thị trường bất động sản suy thoái có thể ảnh hưởng đáng kể đến tổng đầu tư

Xuất khẩu đã là một điểm sáng hiếm hoi trong nền kinh tế năm nay, nhưng lo ngại đang gia tăng về việc liệu đà tăng trưởng này có thể duy trì được hay không. Các đối tác thương mại của Trung Quốc ở các thị trường phát triển và đang phát triển đang tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc, từ thép đến ô tô điện. Tình hình có thể trở nên tồi tệ hơn khi ông Donald Trump đe dọa sẽ áp thêm 60% thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc nếu ông được tái đắc cử làm tổng thống Mỹ.

Bắc Kinh hứa hẹn sẽ duy trì chính sách tài khóa tích cực để giúp nền kinh tế phục hồi, nhưng chi tiêu của chính phủ một lần nữa lại tụt hậu so với ngân sách giống như năm ngoái.

Giải ngân ngân sách (tháng 1-5 /2024) chậm nhất kể từ năm 2021

Các cơ quan chức năng cũng đang tiếp tục chiến dịch giảm đòn bẩy trong lĩnh vực của các phương tiện tài chính chính quyền địa phương nhằm giảm rủi ro "nợ ẩn" mà chính quyền khu vực phải đối mặt. Điều này có thể tạo thêm sự bất ổn cho chi tiêu cơ sở hạ tầng trong những tháng còn lại của năm.

Các mặt hàng thương mại gắn chặt với lĩnh vực cơ sở hạ tầng của Trung Quốc đã sụt giảm do lo ngại Bắc Kinh không làm đủ để khởi động lại ngành xây dựng và sản xuất. HĐTL quặng sắt ở Trung Quốc đã giảm khoảng 16% trong năm nay, trong khi thép cây sụt giảm 12%.

Các nhà kinh tế của Bloomberg Economics, trong đó có David Qu, viết trong một báo cáo hôm thứ Năm: "Những thách thức trong việc thực hiện, chẳng hạn như khó khăn trong việc tìm kiếm các dự án xây dựng phù hợp, có thể là nguyên nhân. Nhưng điều này làm dấy lên những câu hỏi đáng lo ngại về khả năng của Trung Quốc trong việc sử dụng kích thích tài khóa để thúc đẩy tăng trưởng."

Chính quyền địa phương - bị hạn chế bởi thu nhập từ bán đất sụt giảm và khối nợ ngày càng tăng - đang trở nên tuyệt vọng trong việc củng cố ngân khố của mình. Một số đã chuyển sang các biện pháp phi truyền thống như săn lùng các công ty để đòi những khoản thuế cũ từ hàng thập kỷ trước. Những biện pháp như vậy đang gây thêm một đòn giáng mạnh vào các doanh nghiệp vốn đã đang phải vật lộn trong bối cảnh nhu cầu yếu và cạnh tranh khốc liệt.

Chính sách tiền tệ

Những nỗ lực của PBoC nhằm hỗ trợ lợi suất trái phiếu dài hạn và cơ chế mới để ảnh hưởng đến lãi suất vay ngắn hạn đã làm dấy lên lo ngại về khả năng thắt chặt thanh khoản. Trong khi đó, dư địa cho việc cắt giảm lãi suất tiếp tục bị hạn chế do áp lực giảm giá đồng Nhân dân tệ và biên lãi suất ròng thấp tại các ngân hàng Trung Quốc.

PBoC dự kiến sẽ công bố quyết định vào thứ Hai về lãi suất của cơ chế cho vay trung hạn (MLF) - hiện là lãi suất chính sách. Không có nhà kinh tế nào trong cuộc khảo sát của Bloomberg kỳ vọng sẽ có sự cắt giảm.

Tầm quan trọng của lãi suất MLF đang mờ nhạt kể từ khi lãi suất này được áp dụng một thập kỷ trước, khi PBoC tìm cách chuyển sang lãi suất ngắn hạn để điều hướng thị trường, tiệm cận gần hơn với các đối tác toàn cầu như Fed.

Một số nhà phân tích kỳ vọng PBoC sẽ thực hiện cắt giảm thêm tỷ lệ dự trữ bắt buộc - số tiền mặt mà các ngân hàng phải giữ trong dự trữ - vào cuối năm nay để hỗ trợ nền kinh tế và bù đắp cho bất kỳ sự rút cạn thanh khoản nào khi dòng tiền này được chuyển sang hỗ trợ lợi suất trái phiếu, chẳng hạn như bằng cách bán trái phiếu chính phủ.