Kiểm soát 'chung cư mini' núp bóng nhà riêng lẻ

Bộ Xây dựng vừa có công văn gởi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương về việc tăng cường kiểm soát hoạt động xây dựng nhà riêng lẻ thiết kế nhiều tầng, nhiều căn hộ để ở. 

Giám sát thi công đúng giấy phép xây dựng

Cụ thể, Bộ yêu cầu các cơ quan trung ương ban hành văn bản hướng dẫn, chỉ đạo, đôn đốc các cơ quan chức năng địa phương giám sát các công trình thi công theo đúng giấy phép xây dựng đã được cấp; chủ động giải quyết các vướng mắc, khiếu kiện, tranh chấp phát sinh trong quá trình thực hiện quy hoạch, cấp giấy phép, thi công, quản lý chất lượng công trình…

Trước đó, Hiệp hội Bất động sản thành phố Hồ Chí Minh (HoREA) đã có công văn gởi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng về tình trạng khoét lõm xây dựng chung cư mini, “chung cư hộp diêm”, có nhiều tầng, nhiều căn hộ mini tại các đô thị, các quận nội thành. Trong đó, có những công trình nhà “chung cư mini” xây dựng trái phép, sai phép, làm phá vỡ quy hoạch, gia tăng áp lực lên hệ thống hạ tầng đô thị, không đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy, không đủ điều kiện để được cấp “sổ đỏ” cho người mua, làm phát sinh tranh chấp ảnh hưởng đến an ninh trật tự xã hội.

Theo ông Lê Hoàng Châu, việc nở rộ “chung cư mini” vượt ngoài tầm kiểm soát có nguyên nhân đầu tiên bắt nguồn từ những bất cập của các quy định pháp luật về “phát triển nhà ở riêng lẻ của hộ gia đình, cá nhân”. Nguyên nhân tiếp theo là những hạn chế, yếu kém trong công tác thực thi pháp luật của cơ quan quản lý nhà nước, nhất là cấp cơ sở. Bên cạnh đó, còn có nguyên nhân do các đầu nậu và một số doanh nghiệp liên kết với hộ gia đình, cá nhân và móc nối với một số cán bộ cấp cơ sở, để thực hiện các công trình nhà “chung cư mini” trái phép. Ông Châu phân tích: Luật Nhà ở 2005 và Nghị định 90/2006/NĐ-CP không có bất kỳ quy phạm pháp luật nào cho phép “phát triển nhà ở riêng lẻ của hộ gia đình, cá nhân”, được thiết kế kiểu “chung cư mini", có nhiều tầng, nhiều căn hộ tại các đô thị. Việc phát triển nhà ở riêng lẻ của hộ gia đình, cá nhân phải phù hợp với quy hoạch; có giấy phép xây dựng; phải bảo đảm yêu cầu kết nối với hệ thống hạ tầng kỹ thuật chung của đô thị. Chỉ đến năm 2010, Nghị định 71/2010/NĐ-CP mới cho phép “phát triển nhà ở riêng lẻ của hộ gia đình, cá nhân”, được thiết kế kiểu “chung cư mini", có nhiều tầng, nhiều căn hộ nhỏ tại các đô thị. Quy định này không phù hợp và trái với Luật Nhà ở 2005.

Thực tế, khi Nghị định 71/2010/NĐ-CP còn là Dự thảo, Hiệp hội và UBND TPHCM đã góp ý kiến, đề nghị không cho phép “phát triển nhà ở riêng lẻ của hộ gia đình, cá nhân”, được thiết kế kiểu chung cư mini, có nhiều tầng, nhiều căn hộ tại các đô thị, với quan ngại sẽ làm phát sinh tình trạng xây dựng không phép, trái phép, sai phép, làm phá vỡ quy hoạch, gia tăng áp lực lên hệ thống hạ tầng đô thị, không đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy, không đủ điều kiện để được cấp “sổ đỏ” cho người mua, làm phát sinh tranh chấp ảnh hưởng đến an ninh trật tự xã hội. Nhưng kiến nghị của Hiệp hội đã không được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận.

Cũng trong năm 2010, UBND TP.HCM đã không chấp thuận một công trình nhà ở riêng lẻ kiểu nhà “chung cư mini", tại đường Cộng Hòa, quận Tân Bình, theo đề xuất của một Tập đoàn bất động sản hợp tác với một hộ gia đình.

Lỗi do luật

"Tuy nhiên, Luật Nhà ở 2014, tại Điều 46, đã cho phép hộ gia đình, cá nhân tại khu vực đô thị được phép xây dựng nhà ở có từ hai tầng trở lên mà tại mỗi tầng được thiết kế, xây dựng từ hai căn hộ trở lên theo kiểu khép kín, có đủ tiêu chuẩn diện tích sàn xây dựng tối thiểu mỗi căn hộ theo quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng và có phần diện tích thuộc sở hữu riêng, phần diện tích thuộc sở chung của nhà chung cư theo quy định của Luật này thì được Nhà nước công nhận quyền sở hữu đối với từng căn hộ trong nhà ở đó. Quy định này đã tạo cơ sở pháp lý dẫn đến tình trạng phát triển loại nhà "chung cư mini", "chung cư hộp diêm", làm tăng áp lực lên hệ thống hạ tầng đô thị, hạ tầng xã hội, làm phá vỡ quy hoạch, gây trở ngại cho công tác chỉnh trang đô thị" - ông Châu nói.

Ông Châu cũng cho biết, Hiệp hội kiến nghị sửa đổi, bổ sung Khoản 2 Điều 46 Luật Nhà ở theo hướng sử dụng công cụ quy hoạch để hạn chế phát triển loại nhà ở riêng lẻ kiểu nhà "chung cư mini", "chung cư hộp diêm" có nhiều phòng tại khu vực đô thị, quận nội thành. Loại căn hộ mini này chỉ nên dùng để cho thuê.

Bộ Xây dựng cũng đề nghị các địa phương tổng hợp, báo cáo các nội dung cần điều chỉnh để Bộ xem xét, sửa đổi theo thẩm quyền hoặc đề nghị sửa đổi, bổ sung đến các cơ quan có thẩm quyền.