Jack Ma và sức mạnh truyền thông của Alibaba chạm đến lợi ích của Bắc Kinh

Nỗ lực làm chao đảo dư luận gây ra phản ứng dữ dội của cơ quan quản lý.

Việc nộp khoản phạt kỷ lục 2,8 tỉ USD có thể đủ để Tập đoàn Alibaba vạch ra ranh giới trong cuộc đàn áp chống độc quyền của Bắc Kinh ngay từ bây giờ. Tuy nhiên, công ty thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc vẫn chưa thành công vì tài sản truyền thông rộng lớn của họ vẫn là mối quan tâm đối với các cơ quan chức năng, theo Nikkei Asian Review.

Alibaba là tập hợp một đế chế truyền thông

Không chỉ nổi tiếng với các nền tảng mua sắm trực tuyến Taobao và Tmall, mà Alibaba còn tập hợp một đế chế truyền thông.Đế chế ấy bao gồm báo chí, phương tiện truyền thông kỹ thuật số và phát sóng, nền tảng mạng xã hội, trang web phát video, công ty sản xuất phim và các đại lý quảng cáo.

Đối với Alibaba, những nền tảng truyền thông này là công cụ hiệu quả giúp người dùng hướng tới các doanh nghiệp khác của họ vào thời điểm các công ty công nghệ lớn đang cạnh tranh để xây dựng hệ sinh thái rộng lớn, từ thương mại điện tử đến giải trí.Nhưng ảnh hưởng ngày càng tăng của công ty có trụ sở tại Hàng Châu đối với việc tạo và phân phối nội dung, đang ngày càng khiến chính quyền Bắc Kinh lo lắng.

Sau vụ IPO trị giá 37 tỉ USD của Ant Group, một chi nhánh fintech của Alibaba, Bắc Kinh cũng yêu cầu Alibaba loại bỏ cổ phần nắm giữ đối với các tài sản truyền thông.

Alibaba sở hữu tờ báo South China Morning Post có trụ sở tại Hồng Kông, nền tảng phát trực tuyến video Youku và 30% thị phần của trang mạng xã hội Weibo.Cùng với các chi nhánh của mình, Alibaba đầu tư vào Bilibili - phiên bản YouTube của nền tảng video Trung Quốc, tập đoàn tin tức Yicai Media Group, các trang tin tức kỹ thuật số 36Kr và Huxiu.com, cũng như công ty quảng cáo ngoại tuyến lớn nhất Trung Quốc Focus Media.

Ảnh hưởng của Alibaba đối với dư luận đã được nhấn mạnh trong hai vụ việc gần đây, được cho là đã góp phần vào sự thay đổi mạnh mẽ thái độ của chính phủ Trung Quốc.

Tháng 12 năm ngoái, trang tin tức kinh doanh Huxiu do Ant Group hậu thuẫn, đã nhắm vào các quy định chống độc quyền của Bắc Kinh trong một bài xã luận. Bài viết cảnh báo rằng một cuộc đàn áp có thể kìm hãm sự phát triển của các công ty internet và làm tổn hại đến khả năng cạnh tranh của nền kinh tế Trung Quốc.Bài báo với giọng điệu rõ ràng ủng hộ Alibaba, được xuất bản sau khi cơ quan quản lý thị trường mở cuộc điều tra đối với Alibaba, dẫn đến khoản tiền phạt kỷ lục 18 tỉ nhân dân tệ (2,8 tỉ USD) 4 tháng sau đó.

Vụ việc khác liên quan đến Weibo, công ty coi Alibaba là cổ đông lớn thứ hai và là khách hàng quảng cáo lớn nhất.Nền tảng truyền thông xã hội bị phát hiện xóa các bài đăng, đóng bình luận và gỡ bỏ các chủ đề tìm kiếm thịnh hành để dập tắt những tin đồn liên quan đến một giám đốc cấp cao của Alibaba vào năm ngoái.

Sự cố trên Weibo cho thấy Alibaba với tư cách là một công ty tư nhân đã có thể lọc và kiểm soát thông tin hiệu quả như thế nào.

Động thái gần đây của Twitter và Facebook nhằm chặn Tổng thống Mỹ khi đó là Donald Trump khỏi các nền tảng của họ cũng đã gióng lên hồi chuông cảnh báo cho Bắc Kinh. ÔngZhu Ning nói: “Sức mạnh mà các công ty internet này đã thể hiện trong việc ảnh hưởng đến hoạch định chính sách và phân phối thông tin là vượt quá những gì một chính phủ có thể chấp nhận”.

Khi mọi người ngày càng phụ thuộc hơn vào các nền tảng công nghệ để biết thông tin và sự ảnh hưởng của họ đối với dư luận ngày càng tăng, chính phủ sẽ thể hiện thái độ khá ủng hộ.

Lo ngại việc nắm giữ phương tiện truyền thông của Alibaba

Tuy nhiên, các nhà quản lý cũng lo ngại việc nắm giữ phương tiện truyền thông của Alibaba sẽ củng cố một cách không cân xứng sự thống trị của công ty trong nhiều lĩnh vực ngoài thương mại điện tử và dịch vụ tài chính trực tuyến.

Trong khi tài sản truyền thông dường như không phù hợp tự nhiên đối với nhóm thương mại điện tử, các nhà phân tích cho rằng các khoản đầu tư này có ý nghĩa rất lớn đối với Alibaba.So với đối thủ Tencent Holdings, công ty sở hữu Weixin và ByteDance, Alibaba thiếu các nền tảng truyền thông tự phát triển mạnh mẽ để thu hút và giữ chân người dùng.

Nhà phân tích Martin Bao tại ICBC International tại Thượng Hải cho biết: "Một hệ sinh thái thiếu nền tảng truyền thông sẽ gặp bất lợi trong cạnh tranh. Nhìn vào các đối thủ của mình, Alibaba nhận thấy lợi ích của việc có nguồn lực truyền thông".

Danh mục phương tiện truyền thông lớn hơn cũng giúp tăng doanh thu quảng cáo."Quảng cáo là một hoạt động kinh doanh cốt lõi rất quan trọng đối với các nhóm internet và mang lại nguồn doanh thu ổn định và chi phí thấp", ông Martin Bao cho biết.

Dù không tiết lộ riêng doanh thu quảng cáo trong báo cáo tài chính của Alibaba, nhưng giám đốc tài chính Meggie Wu của tập đoàn nói rằng 60% doanh thu của công ty đến từ nền tảng quảng cáo của họ. Đây là nơi các nhà cung cấp đấu thầu không gian quảng cáo trên các trang web của chính họ và trên các nền tảng truyền thông mà họ có quan hệ đối tác.

Theo công ty nghiên cứu eMarketer, Alibaba đã chiếm hơn 30% thị phần trong thị trường quảng cáo kỹ thuật số của Trung Quốc vào năm 2020.Tập đoàn thương mại điện tử này làm việc với hơn 4.000 đối tác truyền thông và 100.000 ứng dụng di động để phân phối quảng cáo, bao phủ 98% dân số Trung Quốc.

Chuyên gia công nghệ Leo Sun tại The Motley Fool cho biết khoản đầu tư vào truyền thông của Alibaba chủ yếu là mở rộng hệ sinh thái của mình bằng mọi giá để ngăn chặn các công ty khác như Tencent và Baidu thống trị không gian mạng.

Những công ty như Tencent, Baidu và ByteDance khó có khả năng bị chính phủ giám sát như Alibaba, bởi vì các khoản đầu tư truyền thông của họ vẫn liên quan đến lĩnh vực kinh doanh cốt lõi của họ.

Các nhóm internet khác cũng dễ dàng đáp ứng các yêu cầu của các cơ quan quản lý hơn và hiếm khi thách thức các chính sách của chính phủ.