Hỗ trợ phải gắn với chiến lược phát triển kinh tế dài hạn

Chiều 11/11, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã trả lời chất vấn trước Quốc hội về giải pháp phục hồi và phát triển kinh tế trong bối cảnh tình hình mới; các giải pháp hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh để phục hồi, phát triển sản xuất, kinh doanh...

GDP tăng sẽ giải quyết được nhiều mục tiêu...

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, các nước thường đưa ra các gói hỗ trợ rất lớn, quyết định rất nhanh, bất chấp kỷ luật tài chính, chấp nhận tăng nợ công... qua đó khôi phục kinh tế rất nhanh. Theo đó về tài khóa, các nước đều tăng cho y tế, hỗ trợ các hộ gia đình khó khăn, thực hiện các chính sách an sinh xã hội, cấp phát tiền mặt, miễn giảm thuế phí đối với những lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh; đầu tư cho hạ tầng... Về tín dụng, nhìn chung các nước hỗ trợ lãi suất, nới lỏng quy định cho vay...

Đối với Việt Nam, gói hỗ trợ cũng cần phải có quy mô đủ lớn, thời gian phù hợp, song phải bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, kết hợp linh hoạt chính sách tài khóa với chính sách tiền tệ; gắn kết chặt chẽ với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, chính sách tái cơ cấu nền kinh tế; tính toán đến cả những tác động trong ngắn hạn, dài hạn; hỗ trợ có trọng tâm, trọng điểm, bảo đảm khả thi, hiệu quả... để nền kinh tế phục hồi, phát triển nhanh theo tinh thần thích ứng an toàn, linh hoạt, phòng chống dịch hiệu quả, bảo đảm thực hiện mục tiêu tăng trưởng trong giai đoạn 2020-2025 đã đề ra. “Mục tiêu là phải ổn định kinh tế vĩ mô và các cân đối lớn của nền kinh tế, nuôi dưỡng và củng cố các nguồn thu ngân sách nhà nước, bảo đảm an toàn hệ thống tổ chức tín dụng và đảm bảo an sinh xã hội, đời sống của người dân...”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết.

Trả lời chất vấn của đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (Hải Dương) về các chỉ tiêu kinh tế - xã hội năm 2022 mà Chính phủ trình Quốc hội, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, tất cả những chỉ tiêu đưa ra bộ đã căn cứ vào tình hình thực tiễn, có tính đến khả năng kiểm soát được dịch bệnh vào quý IV, tức là trong tháng 10 đến tháng 12, cũng như khả năng phục hồi của nền kinh tế. Khi nền kinh tế mở cửa trở lại, các khu vực xuất khẩu, dịch vụ đầu tư sẽ có đóng góp rất lớn cho tăng trưởng và lạm phát được kiểm soát.

Liên quan đến Chương trình phục hồi kinh tế, Bộ trưởng cho biết, nếu như được Quốc hội thông qua, theo tính toán của bộ sẽ làm tăng thêm bội chi khoảng 1% và điều đó có thể kiểm soát được. “Khi kinh tế phát triển, quy mô của nền kinh tế tăng lên, GDP tăng lên thì chúng ta giải quyết được rất nhiều mục tiêu, vừa phát triển được kinh tế, vừa giải quyết được việc làm, vừa tận dụng cơ hội. Tuy nhiên, GDP lớn lên thì các chỉ số về nợ công và bội chi sẽ giảm đi và cũng không có tác động lớn đến những chỉ tiêu kinh tế vĩ mô”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công

Trả lời câu hỏi của đại biểu Âu Thị Mai (Tuyên Quang) về việc giải ngân vốn đầu tư công cũng như giải ngân vốn ODA còn đạt thấp so với kế hoạch, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, tình trạng này có cả nguyên nhân khách quan, chủ quan.

Thứ nhất, do công tác chuẩn bị dự án rất kém, chất lượng không cao, mang tính hình thức nhiều, sau khi được chấp thuận, chủ trương thì mới bắt đầu thực hiện một cách thực tế và lúc đó lại mất thời gian để điều chỉnh đi, điều chỉnh lại.

Thứ hai, về giải phóng mặt bằng. Nếu các quy định của Luật Đất đai không giải quyết triệt để thì công tác giải phóng mặt bằng không giải quyết được. Thực tế cho thấy, quá trình thực hiện bị vướng mắc về nguồn gốc đất đai, giá đền bù, tranh chấp, khiếu kiện, ý thức người dân, các công tác đấu thầu, không được bố trí vốn đối ứng…

Riêng năm 2021, theo Bộ trưởng còn có những nguyên nhân khách quan như đại dịch Covid-19 khiến nhiều địa phương phải giãn cách xã hội; giá nhiều loại nguyên, nhiên vật liệu tăng cao...

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng thẳng thắn nhìn nhận, khâu tổ chức thực hiện vẫn còn yếu. Hiện thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư, tất cả các nhóm A,B,C đã phân cấp cho địa phương, thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn cũng đã phân cấp cho địa phương. Điều chỉnh chủ trương đầu tư, phê duyệt, giao vốn chi tiết, điều chỉnh kế hoạch cũng phân cấp cho các bộ, ngành, địa phương. Bộ Kế hoạch và Đầu tư hiện nay chỉ còn có ba chức năng chính là: xây dựng kế hoạch đầu tư công trung hạn, đảm bảo đúng chiến lược 10 năm và kế hoạch 5 năm; xây dựng các nguyên tắc, tiêu chí để báo cáo Quốc hội cho kế hoạch 5 năm; xây dựng thêm nguyên tắc trong kế hoạch hàng năm. Còn lại tất cả các vấn đề: lựa chọn dự án, phê duyệt dự án, thẩm định phương án điều chỉnh dự án kéo dài hay không, giao vốn chi tiết đã giao triệt để, phân cấp triệt để cho tất cả các bộ, ngành, địa phương.

Vì vậy, Bộ trưởng cho rằng, các bộ, ngành, địa phương cần phải thực hiện quyết liệt hơn, nghiêm túc hơn các nghị quyết của Chính phủ, đặc biệt là Nghị quyết 63 để đẩy nhanh tiến độ giải ngân. Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng cũng phải phát huy tinh thần để hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc kịp thời.

Bộ cũng đang rà soát lại vướng mắc trong sửa các luật sắp tới, tiếp tục hoàn thiện thể chế liên quan đến giải ngân vốn đầu tư công. Tuy nhiên, các địa phương và các bộ, ngành phải nghiêm túc thực hiện theo đúng quy định thì mới giải quyết tận gốc của vấn đề, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Phải xác định nguyên nhân cốt lõi chậm giải ngân đầu tư công

“Phải xác định nguyên nhân chủ quan, khách quan, cốt lõi và chúng ta phải đột phá ở đâu. Năm 2020, giải ngân đầu tư công đạt kỷ lục 98%. 10 tháng đầu năm 2021, tỷ lệ giải ngân đầu tư chưa được 50%. Cùng môi trường thể chế như nhau nhưng sao đơn vị giải ngân cao, đơn vị giải ngân thấp. Doanh nghiệp, người dân đều mong có gói kích thích mới, trong khi tiền chúng ta có còn chưa tiêu hết, năng lực hấp thu vốn của chúng ta như thế nào.

Nếu chúng ta không làm rõ, dù Quốc hội chất vấn xong, có Nghị quyết, thì vẫn chưa giải quyết được vấn đề. Trách nhiệm ở đâu phải làm rõ, tình hình kiểm tra giám sát giải quyết thế nào, không thể nói chung chung là vướng mắc”.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ