Giải chấp liên tục cổ phiếu giảm trêm 70% từ đỉnh, nguyên nhân do đâu?

Tình trạng giải chấp chéo ảnh hưởng lớn đến thị trường chung và tâm lý nhà đầu tư tạm thời được giải tỏa nhờ động thái bắt đáy, giúp nhiều cổ phiếu bật tăng trong 3 phiên gần nhất.

Nguồn cơn từ cổ phiếu bất động sản, giải chấp chéo chủ yếu bắt nguồn từ nhóm cổ phiếu bất động sản, vốn chiếm tỷ trọng vốn hóa lớn trên thị trường. Trong đó, tính riêng từ đầu tháng 11 đến nay, 2 cổ phiếu địa ốc có vốn hóa lớn trong ngành là NVL và PDR liên tục giảm giá sàn, mất trên 50% giá trị, khối lượng bán ra khổng lồ so với khối lượng mua vào nhỏ giọt.

Trước đó, nhiều công ty chứng khoán nhận cầm cố cổ phiếu bất động sản hoặc nhận làm tài sản bảo đảm trong giao dịch ký quỹ. Thị trường bất động sản gặp khó khăn nên công ty chứng khoán hạ tỷ lệ cho vay, nhưng giá cổ phiếu giảm nhanh và mạnh ngoài dự đoán dẫn tới giải chấp và giải chấp chéo, làm không ít cổ phiếu tốt bị vạ lây. Đây là nguyên nhân chính khiến nhiều mã cổ phiếu giảm sàn trong 2 phiên đầu tuần qua và trong tuần trước đó. Nếu không có các biện pháp hỗ trợ thị trường, áp lực bán giải chấp có thể tái diễn trong thời gian tới.

Thống kê cho thấy, 54,6% mã cổ phiếu có thanh khoản trên thị trường tính đến ngày 15/11/2022 có giá giảm trên 70% so với mức đỉnh thiết lập trong 2 năm gần nhất (chủ yếu lập đỉnh những tháng đầu năm 2022). Trong đó, tài nguyên cơ bản, viễn thông, dịch vụ tài chính, bất động sản, xây dựng và vật liệu là các nhóm có tỷ lệ cổ phiếu giảm giá trên 70% nhiều nhất.

Ngoài một số yếu tố vĩ mô tác động đến thị trường chứng khoán như lãi suất tăng, kênh trái phiếu doanh nghiệp bất ổn, tín dụng ngân hàng khó tiếp cận..., thì nguyên nhân các cổ phiếu giảm giá mạnh trong 2 tuần đầu tháng 11 là do bị bán giải chấp và mất thanh khoản, dẫn đến tình trạng giải chấp chéo. Đặc biệt, làn sóng bán giải chấp cổ phiếu thuộc sở hữu của lãnh đạo các doanh nghiệp (thường vay nhiều) khởi phát từ cuối tháng 10, sau đó lan rộng.

Trên sàn chứng khoán, nhóm nhà đầu tư cá nhân, vốn chiếm hơn 85% giá trị giao dịch toàn thị trường, liên tiếp có động thái bán ròng kể từ đầu ăm 2022, nhất là từ đầu tháng 11, trái ngược với năm 2021 khi dòng tiền mua ròng của nhóm này là nhân tố hỗ trợ VNIndex thiết lập các đỉnh mới

Trong khi đó thanh khoản thị trường tiếp tục giảm, dòng tiền chưa có dấu hiệu quay lại, giá trị giao dịch lùi về mức thấp nhất 2 năm qua, dao động quanh mức 10.000 tỷ đồng/phiên, với khối lượng khớp lệnh trung bình 500 triệu cổ phiếu/phiên.