Giá vàng liên tục lập đỉnh, chuyên gia thế giới cũng "nhức đầu"

Sau khi giao dịch ở mức tương đối ổn định trong nhiều tháng, giá vàng bắt đầu tăng vọt vào đầu tháng 3-2024 và từ đó đến nay đã tăng thêm 14%, thiết lập một loạt kỷ lục.

Vàng nổi tiếng là "kênh trú ẩn an toàn" khi môi trường địa chính trị nhiều nơi trở nên bất ổn và triển vọng kinh tế trở nên u ám. Quan điểm chung là giá vàng thỏi sẽ tăng khi lãi suất giảm - điều mà nhiều nhà đầu tư kỳ vọng sẽ xảy ra vào cuối năm nay.

Nhưng vấn đề nằm ở chỗ căng thẳng địa chính trị đã ở mức cao trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm. Trong khi đó, thời điểm Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) cắt giảm lãi suất đã trở nên mờ mịt hơn trong những tuần gần đây.

Vậy tại sao giá vàng vẫn đang tăng mạnh? Điều gì đã thay đổi?

Giới chuyên gia có câu trả lời khác nhau về việc ai hoặc điều gì khiến giá vàng liên tục lập đỉnh: Phải chăng ngân hàng trung ương bất an về vai trò của đồng USD như là một vũ khí kinh tế? Các nhà đầu tư ồ ạt mua vàng chỉ đơn giản là vì giá vàng đang tăng? Những nỗi lo liên quan đến lạm phát dai dẳng? Đơn vị tiền tệ suy yếu? Bầu cử? Tất cả những yếu tố này?

Bí ẩn trên đã thôi thúc giới chuyên gia phân tích hệ thống giao dịch toàn cầu, trải dài từ các hợp đồng giao dịch tương lai đến mạng lưới đại lý bán vàng thỏi, vàng xu và nữ trang cho bất kể ai, ở bất kể đâu.

Ai đang mua vàng?

Đó là các ngân hàng trung ương, cũng như các tổ chức và nhà kinh doanh lớn đang chuẩn bị cho giai đoạn nới lỏng lãi suất. Người tiêu dùng Trung Quốc bất an trước kịch bản đồng tiền rớt giá và lợi nhuận các tài sản khác giảm sút cũng tăng mua vàng. Trên các nền tảng xã hội như Reddit, không ít người dùng cho biết họ đang "gom" vàng thỏi và vàng xu.

Tuy nhiên, theo hãng tin Bloomberg, những nhóm này vốn đã là "lực lượng" thúc đẩy giá vàng suốt nhiều tháng – hoặc nhiều năm như trường hợp của ngân hàng trung ương.

Do đó, giới quan sát chưa thể giải thích chính xác tại sao một nhóm bất kỳ trong số này đột nhiên mua vàng với nỗi lo, lòng tham hoặc số lượng cao hơn rất nhiều.

Các nhà phân tích được trang bị dữ liệu thị trường tốt hơn so với trước đây, song câu trả lời chung lại mơ hồ đến mức khó chịu: Tất cả cùng mua một lúc và không có ai cụ thể.

Giới đầu tư đang mua gì?

Các nhà đầu tư chưa mua quỹ hoán đổi danh mục (ETF), vốn là một trong những cách đơn giản nhất để sở hữu vàng. Dòng tiền chảy ra ổn định từ các quỹ ETF được hỗ trợ bằng vàng cho thấy một nhóm lớn đang bỏ lỡ hoặc đang rút tiền mặt.

"Đây là một trong những hiện tượng kỳ lạ nhất mà tôi từng thấy trong không gian ETF. Điều đặc biệt thú vị là nhu cầu vàng lại đang rất mạnh ở các kênh khác, như giao dịch của ngân hàng trung ương và hoạt động thu mua trực tiếp của các cá nhân và các nhà đầu tư tư nhân" – Chủ tịch Nate Geraci của Công ty ETF Store (Mỹ) khẳng định.

Giá vàng giao ngay (USD/ounce) tăng mạnh kể từ tháng 3-2024. Ảnh: LSEG

Lợi nhuận mà các nhà đầu tư dài hạn có được, những người vốn đã mua vàng suốt nhiều năm, là yếu tố được Công ty Citigroup Inc. (Mỹ) dùng để giải thích vì sao dòng vốn ròng của ETF lại yếu đi đáng kể.

Dòng tiền lớn chảy ra ổn định từ các quỹ ETF đến giờ chưa thể tác động đáng kể đến giá vàng, điều cho thấy nhu cầu vàng thỏi vẫn đang ở mức cao và các ngân hàng trung ương sẽ là nhóm mua tự nhiên - chuyên gia Joe Cavaton của Công ty World Gold Council (Anh) nhjận xét.

Vàng đang được mua ở đâu?

Tại các thị trường giao chậm và phi tập trung, hoạt động giao dịch đang tăng mạnh. Điều này cho thấy những nhóm mua thông thường - ngân hàng trung ương, ngân hàng đầu tư, quỹ hưu trí, quỹ đầu tư quốc gia - đều tham gia.

Số lượng hợp đồng chưa thực hiện ở thị trường giao chậm New York (Mỹ) cũng đang tăng, một dấu hiệu cho thấy các khoản đặt cược dài hạn của giới quản lý tiền tệ đang gia tăng.

Vàng được mua vào thời điểm nào?

Chủ yếu vào thứ hai, thứ tư và thứ sáu. Thị trường vàng nổi tiếng nhạy cảm với những thay đổi liên quan đến dữ liệu kinh tế Mỹ. Điều này càng được củng cố kể từ khi giá vàng tăng vọt vào đầu tháng 3.

Dữ liệu kinh tế quan trọng được công bố vào những ngày nêu trên cung cấp cái nhìn về tình hình sản xuất, việc làm, GDP và lạm phát.

Chủ tịch FED Jerome Powell mới đây tuyên bố cuộc chiến chống lạm phát vẫn chưa kết thúc. Ảnh: Reuters

Tại sao vàng được mua ở thời điểm hiện tại?

Đây là câu hỏi lớn. FED được cho là sẽ bắt đầu cắt giảm lãi suất trong năm nay - một kịch bản có lợi cho giá vàng. Tuy nhiên, so với vài tháng trước, niềm tin đối với kịch bản này đã bị lung lay trong 5 tuần trở lại đây. Vậy tại sao giá vàng vẫn tăng?

Khả năng là thay vì tập trung vào kịch bản FED cắt giảm lãi suất, một số nhà đầu tư vàng đổ xô mua chỉ vì vai trò của vàng như một kênh trú ẩn an toàn.

Ý tưởng trên cũng có thể phần nào giải thích cho một diễn biến kỳ lạ khác ở thị trường vàng trong những tuần gần đây – mối quan hệ giữa giá vàng và lãi suất FED.

Tỉ lệ phần trăm lợi tức giữa giá vàng giao ngay và kỳ hạn 3 tháng – vốn thường được sử dụng để theo dõi mối liên hệ giữa lãi suất và chi phí lưu trữ, tài trợ cũng như bảo hiểm vàng – có đợt giảm hiếm hoi xuống dưới mức lãi suất FED trong những tuần gần đây, giữa lúc giá vàng giao ngay tăng phi mã.

Trong quá khứ, điều này chỉ xảy ra khi lãi suất ở mức thấp hoặc chuẩn bị rơi xuống mức thấp hơn đáng kể.

Diễn biến hiếm hoi kể trên có thể là một dấu hiệu cho thấy các nhà đầu tư bất an đang gom vàng để đề phòng rủi ro thị trường hỗn loạn trong thời gian tới.