Gia tăng biện pháp quản lý forex, tiền ảo

Các sàn kinh doanh forex, tiền ảo đều đang hoạt động trái pháp luật, kéo theo tình trạng gia tăng tội phạm công nghệ cao liên quan đến tiền ảo, forex, chứng khoán quốc tế…, cần siết chặt quản lý.

Pháp luật không bảo vệ người tham gia sàn forex, tiền ảo

Gần đây, các phương tiện thông tin đại chúng đồng loạt đưa tin về một số nhóm đã liên tục vận động khách hàng tham gia bỏ tiền để đầu tư vào lĩnh vực ngoại hối, hay còn gọi là forex.

Cụ thể, Lion Group (Lion Team hay Lion Community) huy động vốn để đầu tư trong lĩnh vực ngoại hối tại sàn FX Trading Markets, với lãi suất cam kết lên tới 1% ngày, 288%/năm, theo phương thức đa cấp (4 cấp), thu hút gần 40.000 người tham gia. Tuy nhiên, trong khoảng 1 tháng gần đây, sàn này đã không cho nhà đầu tư rút tiền, website của FX Trading Markets được thông báo là “trong tình trạng bảo trì”.

Mô hình của Lion Group được cho là có sự pha trộn giữa đa cấp, forex, tiền ảo, lại giao dịch qua phương thức nhị phân Binary Option (giống như hình thức tài xỉu, chẵn lẻ)… Đồng ý tham gia, nhà đầu tư sẽ được tạo tài khoản để nạp/rút tiền (nạp tối thiểu 1.000 USD) và tài khoản forex trên sàn FX Trading Markets. Sau đó, như lời giới thiệu của Lion Group, nhà đầu tư chỉ cần ngồi hưởng lợi, các chuyên gia của sàn sẽ giao dịch giúp để nhà đầu tư lãi 0,8 - 1%/ngày, cam kết đều đặn 22 - 30%/tháng.

Theo các chuyên gia, không loại trừ khả năng Lion Group thao túng sàn FX Trading Markets, tiền lãi của người tham gia trước là lấy của người sau theo như mô hình đa cấp biến tướng.

Làm rõ vấn đề này tại một buổi họp báo gần đây, ông Đỗ Thắng Hải, Thứ trưởng Bộ Công thương khẳng định, các sàn forex hiện nay không phải là kinh doanh đa cấp, mà chỉ là kinh doanh theo phương thức đa cấp.

“Theo quy định của pháp luật hiện nay, hàng hóa phải rất rõ ràng, đối với sàn forex hay tiền ảo…, không phải là những mặt hàng để có thể kinh doanh đa cấp. Đây là những mặt hàng cấm trong kinh doanh đa cấp”, ông Hải lý giải.

Cùng nhìn từ góc độ pháp luật, ông Đào Minh Tú, Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước khẳng định, những tổ chức hoạt động sàn forex hiện nay, bao gồm cả FX Trading Markets, là hoàn toàn không đúng pháp luật và phải được xử lý. “Đối với người dân, xin được nói lại là đã không đúng với quy định của pháp luật mà đưa tiền vào đây đầu tư, thì rõ ràng là điều hết sức rủi ro. Và chắc chắn, pháp luật không bảo vệ cho những rủi ro đó”, ông Tú nhấn mạnh.

Như vậy, FX Trading Markets vi phạm không chỉ một, mà cả hai quy định của pháp luật.

Lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước cũng đề nghị người dân hết sức thận trọng, nhất là với dạng kinh doanh mời chào đầu tư “siêu lợi nhuận” lên đến mấy trăm phần trăm. “Ngay từ đầu đã thấy dấu hiệu của sự không minh bạch, không đúng đắn và lừa đảo”, ông Tú nói.

Sẽ siết chặt quản lý

Theo Bộ Tài chính, thời gian gần đây, tội phạm công nghệ cao liên quan đến tiền ảo, forex, chứng khoán quốc tế… tăng mạnh.

Cơ quan này cho biết, thời gian qua, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thường xuyên phối hợp với cơ quan công an về các vụ việc liên quan đến các sàn giao dịch, tiền ảo, chứng khoán có tính chất tương tự đã xảy ra tại nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước và đang có xu hướng diễn ra thường xuyên hơn, như Sàn giao dịch Rforex (trang web www.rforex.com) tại quận Ba Đình, Hà Nội; Sàn giao dịch Emrfx (www.emrfx.com) tại tỉnh Nghệ An...

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cũng thừa nhận, Việt Nam chưa có quy định pháp lý điều chỉnh hoạt động phát hành, mua bán, trao đổi tiền ảo, tài sản ảo, đồng thời cũng chưa quy định đơn vị chính thức quản lý việc phát hành và giao dịch các đồng tiền ảo, tài sản ảo.

Dù vậy, pháp luật vẫn có những quy định có thể chế tài đối với những hành vi kêu gọi đầu tư forex theo phương thức đa cấp.

Luật sư Trương Thanh Đức, Công ty Luật Basico lý giải, do chưa có sàn giao dịch forex nào ở Việt Nam được cấp phép hợp pháp, nên những người dụ dỗ, lôi kéo người tham gia vào các sàn forex này là vi phạm pháp luật.

Thiếu tướng Tô Ân Xô, Chánh văn phòng Bộ Công an cho biết, ngoài việc tăng cường công tác tuyên truyền để cảnh báo các nhà đầu tư không bị lừa đảo, lôi kéo vào các hoạt động này, Bộ Công an cũng đã kiến nghị Chính phủ giao Bộ Tư pháp chủ trì phối hợp với Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính và các bộ, ban, ngành có liên quan nghiên cứu về loại hình đầu tư kinh doanh forex, từng bước đưa loại hình đầu tư kinh doanh này vào khuôn khổ, theo nhiệm vụ, chức năng của pháp luật Việt Nam để có thể kiểm soát được.

“Các trường hợp cá nhân, tổ chức lợi dụng, sử dụng hình thức đầu tư, kinh doanh, môi giới của những hoạt động lừa đảo, chiếm đoạt tài sản nếu có dấu hiệu vi phạm pháp luật, khi có đầy đủ chứng cứ, thì cơ quan công an có thể tiến hành xử lý các cá nhân, tổ chức đó”, Thiếu tướng Tô Ân Xô nhấn mạnh.

Theo Luật sư Trương Thanh Đức, các tổ chức, cá nhân tham gia, vận động người tham gia đầu tư thông qua các sàn đầu tư tài chính forex chưa được cấp phép đều có thể bị xử lý hình sự (xử phạt tới 5 tỷ đồng hoặc 5 năm tù giam theo Điều 217a, Bộ luật Hình sự về tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp). Trường hợp phạm tội có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản sẽ bị xử lý theo Điều 174, Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.