Giá phân bón liệu có “tăng sốc” như 2 năm trước?

Trong 2 tháng trở lại đây, thị trường phân bón ghi nhận tăng giá trở lại trên toàn cầu. Liệu giá phân bón có tăng sốc trở lại giống thời điểm 2 năm trước?

Những yếu tố tác động đến diễn biến thị trường phân bón toàn cầu thời gian gần đây là Trung Quốc thắt chặt việc xuất khẩu phân bón, Nga ngừng ưu đãi giá cho phân bón xuất khẩu sang Ấn Độ. Cùng với đó, Mỹ và Ba Lan mua lượng phân bón kỷ lục từ Nga... Những diễn biến của các “ông lớn” trên thị trường phân bón thế giới đã ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn cung, đẩy giá phân bón tăng lên nhanh chóng trên toàn thế giới.

Dù vậy Nga vẫn là nhà cung cấp phân bón lớn thứ hai cho Mỹ trong năm nay, sau Canada - quốc gia xuất khẩu sang Mỹ lượng phân bón trị giá 2,8 tỷ USD trong 7 tháng đầu năm nay.

Nga là nước sản xuất phân bón lớn nhất thế giới, chiếm khoảng 15% lượng tiêu thụ toàn cầu. Sản lượng phân bón trung bình hàng năm của Nga ước tính đạt khoảng 55 triệu tấn.

Sau Mỹ, Ba Lan là nước thứ 2 nhập khẩu mạnh phân bón từ Nga.

Một phân tích dữ liệu chính thức của RIA Novosti cho thấy nhập khẩu phân bón Nga của Ba Lan đã tăng 3,3 lần trong tháng 7 năm 2023 so với năm ngoái.

Theo tờ báo này, các công ty Ba Lan đã mua lượng phân bón trị giá 20,2 triệu USD so với chỉ 6,2 triệu USD vào tháng 7 năm ngoái. Kết quả, Nga đứng thứ hai trong số các nhà cung cấp lớn nhất của Ba Lan, trong khi vào tháng 7 năm 2022, nước này chỉ đứng thứ sáu.

Cùng với việc đẩy mạnh xuất khẩu sang Mỹ và Ba Lan, các nhà sản xuất phân bón Nga lại ngừng cung cấp các loại phân bón với giá chiết khấu cho Ấn Độ.

Hiện các công ty Nga đã ngừng cung cấp các loại phân bón, bao gồm phân vô cơ hỗn hợp thường được dùng trong nông nghiệp (di-ammonium phosphate- DAP) cho Ấn Độ với giá chiết khấu do nguồn cung toàn cầu thắt chặt, sau khi Nga trở thành nhà cung cấp phân bón lớn nhất cho Ấn Độ vào năm ngoái.

Các nhà phân tích cho rằng, việc này có thể làm tăng chi phí nhập khẩu và gánh nặng trợ cấp của Ấn Độ, trong bối cảnh giá phân bón toàn cầu tăng, do nước xuất khẩu hàng đầu là Trung Quốc đang cố gắng hạn chế lượng phân bón bán ra nước ngoài.

Nhiều biến động với thị trường phân bón toàn cầu

Ngay từ đầu tháng 9/2023, thông tin một số nhà sản xuất phân urê lớn của Trung Quốc ngừng ký các hợp đồng xuất khẩu mới theo yêu cầu của chính phủ nước này đã tác động không nhỏ tới thị trường phân bón toàn cầu.

Trung Quốc là nước sản xuất và tiêu thụ urê hàng đầu thế giới, nên việc đưa ra lệnh hạn chế xuất khẩu phân urê có thể tạo ra nguy cơ thắt chặt nguồn cung và đẩy giá phân bón tăng cao. Theo Bloomberg, nhà sản xuất urê lớn của Trung Quốc là CNAMPGC Holding hạn chế xuất khẩu phân bón để đảm bảo nguồn cung trong nước và ổn định mức giá. Chính sách tạm dừng xuất khẩu phân urê được cơ quan quản lý Trung Quốc đưa ra vì lo ngại thiếu hụt nguồn cung phục vụ sản xuất nông nghiệp và nạn đầu cơ sẽ đẩy giá tăng cao.

Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Khối Nghiên cứu và phát triển sản phẩm khách hàng cá nhân, Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam nhận định, việc Trung Quốc yêu cầu một số công ty sản xuất phân bón tạm dừng xuất khẩu urê sau khi giá trong nước tăng vọt sẽ khiến giá urê trên thế giới tiếp tục tăng, kéo theo giá phân bón tại thị trường Việt Nam tăng theo.

Như vậy, cùng với việc Trung Quốc thắt chặt xuất khẩu phân bón, với những diễn biến như đã nói ở trên về thị trường phân bón tại Nga, Mỹ, Ba Lan và Ấn Độ, giá phân bón nhanh chóng tăng vọt trên toàn cầu, kéo theo giá phân bón tại thị trường Việt Nam tăng theo.