Fed sẽ lại tăng số dư trên bảng cân đối kế toán?

Trong những ngày tháng và có thể là nhiều năm sắp tới, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ thực hiện các nghiệp vụ trông giống như những gì họ đã làm để vực dậy nền kinh tế thoát khỏi cuộc khủng hoảng năm 2008.

Tuy nhiên, quá trình lần này sẽ khác.

Cách đây hơn 1 thập kỷ, Fed đã thực hiện chương trình mua trái phiếu để cứu nền kinh tế trong bối cảnh suy thoái lên đến đỉnh điểm. Nhưng lần này, Fed sẽ tìm cách đáp ứng nhu cầu tiền mặt khi họ cố gắng điều chỉnh mức dự trữ cần thiết tại các ngân hàng.

Đây là sự khác biệt đáng kể so với lần trước trong bối cảnh thị trường vừa mới hồi phục lại từ đợt khủng hoảng thanh khoản gần đây. Đợt khủng hoảng thanh khoản gợi nhớ lại ký ức về những ngày đen tối cách đây hơn 10 năm. Cụ thể, thị trường repo qua đêm mất thanh khoản trong tuần trước, từ đó đẩy lợi suất ngắn hạn tăng vọt và khiến lãi suất quỹ Fed vượt khỏi tầm kiểm soát của Fed.

Fed hiện đang trong quá trình thực hiện nghiệp vụ repo qua đêm để đảm bảo nguồn vốn dành cho các khoản vay qua đêm ở mức ổn định và lãi suất quỹ Fed dao động trong phạm vi mục tiêu 1.75-2%. Trong quá trình thông báo về nghiệp vụ repo, các quan chức Fed lưu ý lần gần nhất mà Fed thực hiện nghiệp vụ này là từ 11 năm về trước, vào những ngày đen tối của cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 – thời điểm thanh khoản cạn kiệt và gây ra tâm lý hoảng loạn ngập tràn trên Phố Wall.

Và tình hình gần đây lại gợi nhớ về khoảnh khắc đen tối ấy.

“Bất kỳ lúc nào xuất hiện điều gì giống với năm 2008 thì đều tạo ra sự lo lắng. Điều này ngụ ý rằng Fed không hề hiểu rõ tình hình”, Quincy Krosby, Trưởng bộ phận chiến lược thị trường tại Prudential Financial, cho hay. “Họ không thể lường trước điều này. Theo đó, nếu họ nghĩ ra một cơ chế cho tình trạng này, vấn đề sẽ được giải quyết”.

Tăng trưởng “hữu cơ” về số dư trên bảng cân đối kế toán

Cơ chế này bao gồm hàng loạt giao dịch repo, trong đó, Fed cung cấp tiền mặt để đổi lấy các tài sản an toàn, như trái phiếu Chính phủ Mỹ và trái phiếu cơ quan (agency debt). Quá trình này sẽ tiếp tục kéo dài đến ít nhất là vào ngày 14/10/2019.

Bên cạnh đó, Fed cũng muốn mở rộng chương trình mua tài sản và tăng trưởng bảng cân đối kế toán. Trong tuần trước, Chủ tịch Fed Jerome Powell mô tả là quá trình “hữu cơ” chứ không phải là vòng nới lỏng định lượng thứ 4 (QE4).

Cho dù thực hiện bằng cách nào, thị trường cũng sẽ thấy Fed tháo gỡ dần dần chương trình “thắt chặt định lượng” (giảm bớt lượng tài sản nắm giữ) và trở nên cởi mở hơn đối với việc sử dụng những công cụ chính sách ngoài công cụ giảm lãi suất.

“Bảng cân đối kế toán cực kỳ quan trọng”, Rick Rieder, Giám đốc đầu tư phụ trách bộ phận trái phiếu toàn cầu tại “gã khổng lồ” BlackRock, cho biết tại hội nghị Delivering Alpha trong tuần trước. “Fed cần phải để bảng cân đối kế toán tăng trưởng. Ông Powell đã ám chỉ đến bảng cân đối kế toán và bạn đã thấy điều đó trong tuần trước”.

Trong quá trình thắt chặt chính sách tiền tệ, Fed đã thoái hơn 600 tỷ USD tài sản. Tương ứng với đó, dự trữ giảm xuống 1.47 ngàn tỷ USD, thấp nhất kể từ tháng 3/2011.

Các quan chức Fed cho biết họ đang tiếp tục tính toán phần dự trữ mà các ngân hàng cần để hoạt động đúng; ông Powell cho biết vấn đề về dự trữ và khả năng mở rộng bảng cân đối kế toán nhiều khả năng sẽ là chủ đề chính trong cuộc họp Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) vào cuối tháng 10/2019.

“Họ cần phải khôi phục không chỉ là sự tự tin”, ông Krosby cho biết. “Theo kinh nghiệm, họ cần phải khôi phục bảng cân đối kế toán về mức có thể giữ nguyên thế cân bằng giữa cung và cầu”.