Fed, dự trữ ngoại hối và tỷ giá

Tỷ giá USD/VNĐ trong những ngày cuối năm đang có những diễn biến khó lường, khi tăng giảm thất thường trước một loạt yếu tố chi phối, đặc biệt là trên thị trường tự do. Động lực nào đang dẫn dắt thị trường ngoại hối?

Tăng giảm thất thường

Giảm 3 ngày liên tiếp vừa qua là những gì đã diễn ra trên thị trường mua bán USD tự do, với tổng mức giảm lên đến 40 đồng ở chiều mua vào và 30 đồng ở chiều bán ra, trong đó riêng trong phiên giao dịch sáng nay (12/12) đã đánh dấu mức giảm đáng kể tương ứng là 25 đồng và 10 đồng. So với thời điểm cuối tháng 11, giá giao dịch trên thị trường tự do đã giảm mạnh hơn 60 đồng, hiện chỉ còn 23,180 đồng ở chiều mua vào và 23,200 đồng ở chiều bán ra.

Như vậy, sau mức tăng mạnh trong tháng 11, chủ yếu tập trung vào nửa cuối tháng, mà được cho là ảnh hưởng từ việc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) giảm trần lãi suất huy động khiến dòng tiền gửi ngân hàng rút ra tìm đến lướt sóng trên kênh ngoại tệ, diễn biến trên thị trường tự do nay đã quay trở lại với xu hướng đi xuống quen thuộc từ tháng 8 đến nay. Theo đó, so với thời điểm đầu năm, giá mua USD tự do đang giảm 50 đồng còn giá bán giảm nhiều hơn ở mức 70 đồng.

Trong sáng nay nhiều ngân hàng cũng đồng loạt giảm giá niêm yết mua bán USD, trong đó riêng Vietcombank giảm 10 đồng ở cả chiều mua vào và bán ra, xuống 23,110 – 23,230. Như vậy, sau khi giảm 35 đồng ở giá mua vào và 15 đồng ở giá bán ra trong tháng 11, theo sau động thái bất ngờ giảm 25 đồng ở giá USD mua vào của Sở giao dịch NHNN vào cuối tháng, nửa đầu tháng 12 ngân hàng này tiếp tục giảm thêm 15 đồng, theo đó so với đầu năm cũng đang giảm 35 đồng ở giá mua vào và 15 đồng ở giá bán ra.

Ngược lại, tỷ giá trung tâm USD/VNĐ trong sáng nay tiếp tục tăng nhẹ 2 đồng so với hôm qua, lên mức 23,165, so với đầu tháng chỉ mới tăng nhẹ 3 đồng. Nếu so với đầu năm nay đang tăng 340 đồng, tương đương 1.49%, còn cách xa so với mục tiêu 2% đặt ra trong năm nay. Trong khi giá mua vào tại Sở giao dịch NHNN bất ngờ giảm vào cuối tháng 11, thì giá bán ra vẫn có xu hướng đi lên theo diễn biến giá trung tâm, dẫn đến chênh lệch giữa giá bán ra và mua vào tại Sở giao dịch NHNN đã mở rộng lên mức cao nhất từ đầu năm đến nay ở 635 đồng.

Yếu tố chi phối trong nước

Dự trữ ngoại hối theo cập nhật gần nhất trong những ngày đầu tháng 12 đã lên tới 75 tỉ USD, tăng thêm 2 tỉ USD so với lần cập nhật trước đó vào cuối tháng 10, khẳng định nội lực và khả năng can thiệp thị trường của NHNN ngày càng gia tăng, theo đó cũng tác động lên tâm lý của giới đầu cơ trên thị trường ngoại hối. Điều này thể hiện qua việc tỷ giá trên thị trường tự do sau những bước tăng nhanh trong thời điểm cuối tháng 11 thì cũng đột ngột đảo chiều rớt trở lại trong những ngày gần đây.

Thực tế với nguồn cung ngoại tệ vẫn đang dồi dào và vượt trội, việc tỷ giá duy trì xu hướng tăng mạnh và bền bỉ trong thời điểm hiện nay là rất hiếm hoi. Thống kê cho thấy cán cân thương mại hàng hóa 11 tháng qua đã đạt mức thặng dư kỷ lục lên 9.1 tỉ USD, cao nhất từ trước đến nay. Ở hoạt động đầu tư, dòng vốn tiếp tục rót ròng mạnh với 17.6 tỉ USD vốn FDI đã được giải ngân trong 11 tháng, tăng 6.8% so với cùng kỳ năm trước.

Ngoài ra, còn có 8,561 lượt góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài với tổng giá trị góp vốn là 11.2 tỉ USD, tăng mạnh 47.1% so với cùng kỳ, trong đó nổi bật nhất là những thương vụ rót vốn vào ngành tài chính ngân hàng trong thời gian gần đây. Đáng lưu ý với đặc thù tết năm nay đến sớm, thì hiện tại cũng đã bước vào mùa cao điểm dòng tiền kiều hối chuyển về nên càng làm nguồn cung ngoại tệ vượt trội.

Đây cũng là một trong những lý do giúp dự trữ ngoại hối có điều kiện tăng mạnh và các ngân hàng thương mại giảm giá giao dịch trong thời gian gần đây. Thời điểm này các doanh nghiệp xuất khẩu cũng đang nhận tiền thanh toán cho các hợp đồng mua bán trước đây, hoàn trả các khoản vay ngoại tệ, nên càng giúp trạng thái ngoại hối của các nhà băng dồi dào. Trong khi đó, ở đầu ra cho vay, dù cũng đang là giai đoạn cao điểm nhập khẩu hàng hóa cuối năm, nhưng các doanh nghiệp nhập khẩu đã bị ngừng vay ngoại tệ từ cuối tháng 9 vừa qua theo quy định.

Đến diễn biến quốc tế

Diễn biến đồng USD trong nước giảm mạnh vào sáng nay ở cả thị trường chính thức lẫn phi chính thức (ngoại trừ tỷ giá trung tâm) cũng chịu ảnh hưởng từ xu hướng của đồng USD trên thị trường quốc tế. Trong đêm qua, chỉ số USD Index đã rớt một mạch từ mốc 97.6 điểm xuống tận vùng 97 điểm. Trong sáng nay, chỉ số đo lường sức mạnh đồng bạc xanh này vẫn đang quẩn quanh ở vùng 97, mốc thấp nhất từ giữa tháng 7 đến nay.

Cuộc họp của Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) vào đêm qua kết thúc với lãi suất cơ bản USD giữ nguyên ở vùng 1.5 – 1.75%, lẽ ra phải hỗ trợ đồng USD đi lên, tuy nhiên động thái này thực tế đã được dự báo từ trước nên không còn mang tính bất ngờ và hỗ trợ cho đồng bạc xanh. Ngược lại, trong một diễn biến bất ngờ khác, Fed cam kết sẽ không nâng lãi suất trong năm 2020.

Cụ thể tại cuộc họp báo, chủ tịch Fed là Jerome Powell cho biết cơ quan này cần chứng kiến ​​sự gia tăng liên tục của lạm phát trước khi tăng lãi suất một lần nữa. Tuyên bố này trong khi hỗ trợ cho các thị trường tài sản như chứng khoán, thì ngược lại gây sức ép lên đồng USD, khi lãi suất là yếu tố quan trọng tác động lên giá trị tiền tệ.

Dù 13/17 nhà hoạch định chính sách tiền tệ của Fed cho rằng mức lãi suất này sẽ duy trì cho tới ít nhất năm 2021, tuy nhiên tuyên bố của Fed cũng không loại trừ khả năng giảm lãi suất trong năm sau là vẫn có thể xảy ra, điều mà sẽ khiến USD có thể đối mặt với sự mất giá như những gì đã diễn ra gần đây sau mỗi đợt giảm lãi suất của Fed.

Bất chấp những diễn biến trên thị trường quốc tế cũng như việc nguồn cung ngoại tệ trong nước dồi dào, dự trữ ngoại hối tăng mạnh, tỷ giá trung tâm vẫn cứ ngược xu hướng với các thị trường và lầm lũi đi lên suốt thời gian qua. Rõ ràng với mục tiêu 2% đặt ra trong năm nay, nhà điều hành còn rất nhiều dư địa để tăng tỷ giá. Tuy nhiên với thời gian còn lại trong năm không nhiều, mức tăng 0.5% còn lại có thể sẽ không được sử dụng hết. Như vậy, thị trường ngoại hối lại tiếp tục có thêm một năm nằm trong tầm kiểm soát và đánh dấu sự thành công trong chính sách tỷ giá của nhà điều hành .

Chỉ số USD Index giảm mạnh trong đêm qua sau tuyên bố của Fed