El Nino đang làm xáo trộn thị trường hàng hoá ra sao?

El Nino chưa có hồi kết và điều đó có nguy cơ khiến thị trường hàng hóa trên khắp thế giới biến động rất mạnh trong tương lai.

Các hiện tượng khí hậu, một thứ vốn khó dự đoán, khi hoạt động mạnh mẽ, có thể gây ra hạn hán hoặc lượng mưa lớn, kéo giảm sản lượng lúa mì thế giới và từ đó đẩy giá hàng hóa lên cao. Các nhà sản xuất đường ở Brazil, nông dân trồng ngũ cốc ở Mỹ và giới thương nhân quốc tế đều đang chuẩn bị cho hiện tượng này. Tuy nhiên, sự thay đổi theo chu kỳ của nhiệt độ đại dương có thể trở thành điều tồi tệ.

El Nino xảy ra khi luồng gió mậu dịch di chuyển về phía Tây qua Thái Bình Dương suy yếu và nước ấm hơn bình thường tràn về phía bờ biển phía Tây của châu Mỹ. Các nhà khí tượng học tại Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia ngày 25/05 cho biết có 80% khả năng xảy ra ít nhất một đợt El Nino ở mức độ vừa phải tại Bắc bán cầu cho tới cuối năm nay, và 55% khả năng xảy ra một đợt El Nino mạnh.

Doanh nghiệp ở khắp nơi, từ Peru đến Singapore, trong những tuần gần đây cho hay họ đang chuẩn bị cho tình huống này bằng các biện pháp như xây dựng cơ sở hạ tầng thoát nước mới tại trang trại, hoặc thành lập các nhóm chuyên gia phân tích để theo dõi cung và cầu thực phẩm. Một số nhà đầu cơ đang đặt cược vào khả năng xảy ra hiện tượng El Nino mạnh, gây biến động trên thị trường ngũ cốc, thức ăn cho gia súc và nhiên liệu trên khắp thế giới.

Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế, giá hàng hóa phi nhiên liệu đã tăng khoảng 5.3% trên toàn cầu trong vòng một năm kể từ khi El Nino bắt đầu. Khi nhiệt độ bề mặt trái đất ở phía Đông Thái Bình Dương ấm lên, biến La Nina thành El Nino, hạn hán ở châu Á có thể khiến sản xuất đường của Ấn Độ, dầu cọ Malaysia và lúa mì của Australia sụt giảm. Ở Nam Mỹ, thời tiết ẩm ướt hơn có thể thúc đẩy hoạt động trồng trọt, song lại có thể gây ra lũ lụt làm gián đoạn mùa thu hoạch.

Trước đây Mỹ đã trải qua nhiều tác động của El Nino, với lượng mưa nhiều hơn ở các bang miền Nam và thời tiết khô hơn, nóng hơn ở vùng đồng bằng.

Paul Pittman, Chủ tịch điều hành của Farmland Partners, công ty sở hữu và quản lý các trang trại trồng cây như lúa mì, cho biết: “Một sự thay đổi nhỏ, rất nhỏ trong ranh giới giữa ẩm ướt và khô hạn sẽ tạo ra sự khác biệt lớn”.

Nếu El Nino xảy ra nhanh và dữ dội như dự đoán của một số nhà phân tích, điều đó có thể kéo theo một chuỗi mất mùa đối với những người nông dân như ông Evan Hultine.

Ông Hultine, một nông dân chuyên trồng ngô và đậu tương trên 1,300 mẫu Anh ở Illinois, từng phải chiến đấu với trận lũ lụt quét qua khu vực này vào năm 2019.

Ông nói: “Chúng tôi đã gặp phải một số kiểu thời tiết không thuận lợi trong vài năm qua”.

Ở Nam Mỹ, có một sự khác biệt rõ ràng giữa lượng mưa bổ sung - thứ có thể nuôi dưỡng mùa màng, và lũ lụt - thứ có thể nhấn chìm chúng. Trong thời kỳ xảy ra “Godzilla El Nino” từ năm 2015 đến năm 2016, giá đường tăng vọt do mưa lớn ở Brazil - nước sản xuất lớn nhất thế giới, làm giảm hàm lượng sucrose trong mía và làm gián đoạn mùa ép mía.

Từ đầu năm đến nay, giá đường thô toàn cầu đã tăng hơn 30%, đạt mức cao nhất 11 năm, theo FactSet.

Stephen Geldart, Giám đốc bộ phận phân tích của công ty kinh doanh đường Czarnikow, cho biết đầu tư cho sản xuất mới đã chậm lại trong thập kỷ qua, khiến nguồn cung mặt hàng này rất eo hẹp trên khắp thế giới.

Gần đây, vụ thu hoạch đường ở Ấn Độ và Thái Lan cũng thấp hơn dự kiến. Các nhà đầu cơ đã bắt đầu đặt cược giá đường tăng trong những tuần gần đây, vì cho rằng các tác động do “Godzilla El Nino” gây ra sẽ lặp lại.

Tuy nhiên, ông Geldart lưu ý rằng cường độ và thời gian diễn ra của các hiện tượng thời tiết như vậy thường không rõ ràng.

Tại Mỹ, những khu vực sản xuất lúa mì như Nebraska, Kansas và Oklahoma đang cố gắng đối phó với điều mà Cơ quan giám sát hạn hán Mỹ mô tả là tình trạng hạn hán nghiêm trọng. Nhiều nông dân phải bỏ hoang hàng loạt khu đất đã cháy sém. Theo dự đoán của Bộ Nông nghiệp Mỹ, diện tích thu hoạch của vụ lúa mì mùa đông năm nay sẽ ở mức nhỏ nhất kể từ năm 1917. Giá lúa mì đỏ, hạt cứng, đã tăng khoảng 10% trong tháng này.

Một số nông dân lo ngại về tình hình tương tự ở Vành đai ngô. Nói cách khác, sự xuất hiện của El Nino sẽ tạo ra một biến số mới có tác động mạnh đến thị trường hàng hoá.

Nông dân tại Mỹ đã bận rộn trong cả mùa xuân vừa qua. Các quan chức của Bộ Nông nghiệp Mỹ cho biết lượng mưa ổn định đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc ngô và đậu tương lớn nhanh hơn so với tốc độ trung bình của 4 năm qua.

Các dự đoán cho rằng vụ thu hoạch ngô tới đây sẽ đạt kỷ lục và sản lượng đậu tương dồi dào đã đẩy giá các mặt hàng này xuống thấp. Các thương nhân đang đặt cược rằng thời tiết thuận lợi sẽ tiếp tục khiến giá giảm trong thời gian tới. Giá ngô tương lai đã giảm 13% kể từ đầu năm nay, trong khi giá đậu tương giảm hơn 8%.

Shawn Hackett, chuyên gia phân tích nông nghiệp, cho biết: “Rủi ro là tất cả nhà đầu cơ đều mắc sai lầm và hiện tượng thời tiết hoàn toàn khiến mọi người bất ngờ”.

Hiện tại, nguy cơ xảy ra tình trạng khô hạn hơn ở Trung Tây vẫn còn rất thấp. Ông Hultine, người có trang trại cách Chicago khoảng 100 dặm về phía tây nam, đã trồng gần xong vụ xuân. “Tôi không nghĩ mọi thứ có thể tốt hơn nữa”, ông nói.

Kim Dung (Theo WSJ)

FILI