Dự án BT 6.000 tỷ, mới làm 2.500 tỷ thì dừng không lý do

Kết quả kiểm toán các dự án đầu tư theo hình thức BOT, BT, BLT, Kiểm toán Nhà nước phát hiện các hạn chế, sai sót chung trong quá trình đầu tư, công tác quản lý các dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT, BT.

Đối với các dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng BT (dự án BT), Kiểm toán Nhà nước chỉ ra nhiều nơi chưa công bố danh mục đầu tư dự án; lập và phê duyệt tổng mức đầu tư chưa chính xác.

Đơn cử Dự án thành phần ĐTXD đoạn Cam Lộ - La Sơn; Dự án ĐTXD hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phía Bắc (khu chức năng số 3 và số 4) và hoàn thiện trục Bắc - Nam (đoạn từ chân cầu Thủ Thiêm 1 đến đường Mai Chí Thọ) trong khu đô thị mới Thủ Thiêm; Dự án xây dựng tuyến đường bộ trên cao dọc đường vành đai 2, đoạn từ cầu Vĩnh Tuy đến Ngã Tư Vọng.

Ngoài ra, không kịp thời cập nhật chỉ số giá để tính lại chi phí dự phòng làm tăng tổng mức đầu tư. Đó là Dự án đầu tư xây dựng 4 tuyến đường chính trong khu đô thị mới Thủ Thiêm, tăng tổng mức đầu tư gần 351 tỷ đồng.

Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra nhiều vấn đề tại dự án đầu tư xây dựng đường trục phía Nam tỉnh Hà Tây (cũ). Theo đó, nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án không xây dựng lịch trình thực hiện dự án, không xây dựng và thống nhất với Cơ quan nhà nước có thẩm quyền về kế hoạch, tiến độ huy động vốn phù hợp với tiến độ của dự án BT. Nhà đầu tư góp vốn không đủ theo hợp đồng BT. Cụ thể, Dự án đường trục phía Nam tỉnh Hà Tây góp vốn đạt 27,13% (165 tỷ đồng/608 tỷ đồng).

Bên cạnh đó, Dự án đường trục phía Nam tỉnh Hà Tây mới bố trí 2.429 tỷ đồng/6.076 tỷ đồng, thiếu 3.647 tỷ đồng.

Đáng nói, tại dự án này, UBND TP. Hà Nội cho phép dừng không thi công 21,5km đường còn lại tương đương 2.448 tỷ đồng nhưng không nêu lý do, thời gian và phương án xử lý.

Tại dự án này, cơ quan nhà nước có thẩm quyền không xây dựng chi tiết kế hoạch giám sát dự án, thiếu sự kiểm tra giám sát việc bỏ vốn và huy động vốn của Nhà đầu tư, ký phụ lục hợp đồng BT chưa phù hợp thẩm quyền.

Kết quả kiểm toán kiến nghị xử lý tài chính 1.801,86 tỷ đồng. Trong 10 dự án BT được kiểm toán, có 1 dự án kiểm toán có tỷ lệ xử lý trên 49% giá trị được kiểm toán (Dự án đường trục phía Nam tỉnh Hà Tây với 842,8 tỷ đồng), 1 dự án có tỷ lệ xử lý trên 20% giá trị được kiểm toán.

Đối với các dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT, Kiểm toán Nhà nước phát hiện điều kiện giải ngân, thanh toán phần vốn góp của Nhà nước tham gia trong Dự án và phần vốn vay của nhà đầu tư tại hợp đồng BOT chưa nêu cụ thể, Hợp đồng BOT có quy định cơ quan nhà nước có thẩm quyền tạm ứng cho Nhà đầu tư bằng 40% tương ứng với giá trị phần vốn nhà nước do nhà đầu tư tổ chức thực hiện không đúng quy định.

Theo Kiểm toán Nhà nước, phương án tài chính xác định thời gian thu phí hoàn vốn còn một số chỉ tiêu chưa được cập nhật để phù hợp với thực tế phát sinh định kỳ theo quy định. Một số yếu tố trong phương án tài chính đã thay đổi trong quá trình thực hiện dự án song nhà đầu tư và cơ quan nhà nước có thẩm quyền chưa điều chỉnh hợp đồng BOT; chi phí sửa chữa thường xuyên chưa phù hợp định mức, chi phí trung tu và đại tu chưa phù hợp...

Kết quả kiểm toán kiến nghị xử lý 1.128 tỷ đồng, có 1 dự án BOT thời gian thu phí hoàn vốn sau khi cập nhật lại kết quả kiểm toán giảm 23 tháng so với phương án ban đầu.

Ngoài ra, kiểm toán chuyên đề việc chấp hành chính sách pháp luật về đất đai, công tác quản lý thực hiện đầu tư các dự án khu đô thị giai đoạn 2015-2019; các dự án BT, BLT tại tỉnh Sơn La, Kiểm toán Nhà nước thấy rằng: UBND tỉnh Sơn La chưa kịp thời xử lý đối với một số dự án đã được đăng ký trong kế hoạch sử dụng đất hàng năm nhưng đã quá 3 năm chưa hiện; không lập, phê duyệt và tổ chức đấu thầu dự án thuê đất vào mục đích thương mại dịch vụ đối với các khu đất, quỹ đất có giá trị thương mại cao; phê duyệt giá khởi điểm để đấu giá thấp hơn giá Bảng giá đất của UBND tỉnh; miễn, giảm tiền thuê đất không đúng quy định, cơ sở pháp lý không rõ ràng; phê duyệt phương án và chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư không đúng quy định ; giao nhiệm vụ chủ trì thẩm định chủ trương đầu tư, đấu thầu, lựa chọn nhà đầu tư không phù hợp với chức năng nhiệm vụ; phê duyệt dự án không nằm trong quy hoạch.

Đáng chú ý, Sơn La đề nghị nhà thầu ứng trước tiền bồi thường, giải phóng mặt bằng trước khi có Quyết định phê duyệt kết quả đấu thầu (Dự án Tạo mặt bằng khu trung tâm hành chính và Quảng trường tỉnh Sơn La). Còn sai sót trong việc quản lý chi phí đầu tư, xây dựng và xác định phương án tài chính.