Dòng tiền tiết kiệm "chảy vào" chứng khoán, bất động sản và tiền số

Tiền gửi dân cư chỉ tăng thêm 120.000 tỷ trong 4 tháng đầu năm nay, thấp nhất trong 6 năm và chỉ bằng một nửa so với trước khi có dịch Covid-19. Mức tăng trưởng tiền gửi của các tổ chức kinh tế giai đoạn này là 2,05%, đạt 4,977 triệu tỷ đồng, và tăng trưởng tiền gửi của dân cư là 2,34%, đạt 5,262 triệu tỷ đến cuối tháng 4.

Theo số liệu mới nhất từ Ngân hàng Nhà nước, tính đến cuốitháng 4, tổng phương tiện thanh toán toàn thị trường (chưa loại các khoản pháthành giấy tờ có giá do các tổ chức tín dụng khác trong nước mua) đã đạt trên12,465 triệu tỷ đồng, tăng 2,93% so với cuối năm 2020.

Trong đó, mức tăng trưởng tiền gửi của các tổ chức kinh tếgiai đoạn này là 2,05%, đạt 4,977 triệu tỷ đồng, và tăng trưởng tiền gửi củadân cư là 2,34%, đạt 5,262 triệu tỷ đến cuối tháng 4. Trong 4 tháng đầu năm, sốdư tiền gửi của các tổ chức kinh tế trong hệ thống ngân hàng tăng gần 100.000 tỷđồng, trong khi số dư tiền gửi của người dân tăng thêm 120.425 tỷ.

Nếu xét theo số tuyệt đối, người dân vẫn gửi tiền vào ngânhàng nhiều hơn so với những năm trước, tuy nhiên, tốc độ tăng đã ghi nhận xu hướngchậm lại rõ rệt.

Mức tăng trưởng tiền gửi của người dân những tháng đầu nămnay đã thấp hơn nhiều so với cùng kỳ 2020 (đạt 3,37%) và chưa bằng 1/2 so với 4tháng đầu năm 2019. Đây cũng là năm thứ 5 liên tiếp tăng trưởng tiền gửi củangười dân 4 tháng đầu năm ghi nhận xu hướng chậm lại. Điều này cho thấy ngườidân vẫn gửi tiền vào ngân hàng nhưng không nhiều như trước.

Giai đoạn 2010-2014, tăng trưởng tiền gửi của dân cư tại hệthống các tổ chức tín dụng những tháng đầu năm đều đạt trên dưới 10%. Trong đó,mức tăng 4 tháng đầu năm 2013 lên tới 13,55%. Tuy nhiên, tốc độ này đã chậm lạirõ rệt kể từ năm 2016, và giảm mạnh từ năm 2020 đến nay. Tính trong cả năm,tăng trưởng tiền gửi của dân cư năm 2016 là 17,4%, nhưng đến năm gần nhất(2020) đã giảm chỉ còn 6,46%.

Theo các chuyên gia, tăng trưởng tiền gửi của dân cư trong hệthống ngân hàng ghi nhận mức thấp hơn nhiều so với những năm trước có một phầnnguyên nhân đến từ việc lãi suất huy động thấp. Thống kê từ năm 2020 đến nay (thờiđiểm dịch Covid-19 bùng phát), mặt bằng lãi suất tiền gửi của các ngân hàngthương mại đã giảm 1-2 điểm %/năm ở hầu hết kỳ hạn.

Theo đó, lãi suất bình quân tiền gửi bằng VND với kỳ hạn từ1 tháng đến dưới 6 tháng đã giảm từ 4,3 - 5%/năm xuống mức 3,1 - 3,8%/năm; tiềngửi kỳ hạn 6 tháng đến dưới 12 tháng giảm từ 5,3 - 7%/năm xuống 4 - 5,9%/năm.Trong khi tiền gửi kỳ hạn 12 tháng trở lên hiện phổ biến có mức lãi suất ở 5,6 -6,7%/năm, trong khi đầu năm 2020 là 6,6 - 7,5%/năm.

Tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19 được xem là mộttrong những lý do cho lượng tiền gửi của dân cư trong 4 tháng đầu năm 2021 suygiảm. Ngoài ra, mặt bằng lãi suất tiết kiệm xuống thấp cũng khiến cho việc gửitiền vào ngân hàng để hưởng lãi suất trở nên kém hấp dẫn với người dân. Bên cạnhđó, người dân cũng tìm đến các kênh đầu tư hấp dẫn hơn, điển hình như chứngkhoán.

Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, tính đến cuối tháng5/2021, mức vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt 6.440.000 tỷ đồng, tăng 21,7% so vớicuối năm 2020, tương đương 102,3% GDP. Dòng tiền vào thị trường chứng khoán bằngnhiều kênh khác nhau và chủ yếu đến từ nhà đầu tư trong nước.

Theo số liệu từ Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam, năm2020 có tới 393.659 tài khoản giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư trong nướcđược mở mới, cao gần gấp đôi so với năm 2019.

Không dừng lại ở đó, chỉ 5 tháng đầu năm 2021, nhà đầu tưtrong nước mở mới 480.490 tài khoản chứng khoán, tăng hơn 20% số lượng tài khoảnmở mới trong cả năm 2020.

Tới cuối tháng 5, số tài khoản chứng khoán trên thị trườngViệt Nam ở mức hơn 3,25 triệu tài khoản, tương đương 3,2% tổng dân số. Dòng tiềnmới chảy mạnh vào thị trường giúp thanh khoản đạt đến hàng tỷ USD mỗi phiên.

Theo SSI Research, việc tăng trưởng tiền gửi thấp ở các ngânhàng giai đoạn đầu năm nay có một phần nguyên nhân đến từ sự dịch chuyển củadòng tiền sang các kênh đầu tư khác.

Ngoài chứng khoán tăng gần 23% từ đầu năm, báo cáo củaVNDirect cho biết, giá nhà đất đã tăng trên diện rộng từ đầu năm. Giá đất ở mộtsố khu vực ngoại thành Hà Nội đã tăng đột biến. Trong đó, giá đất khu vực ĐôngAnh tăng 75,5% so với cùng kỳ, khu vực huyện Thanh Trì tăng 25,6%. Diễn biếntương tự cũng ghi nhận tại một số huyện ngoại thành TP.HCM, như Củ Chi và HócMôn tăng lần lượt 27,7% và 21,1%.

Trong khi đó, thị trường tiền mã hóa mới trải qua cơn sốt,khi Bitcoin có thời điểm đạt xấp xỉ 65.000 USD/BTC, nhưng hiện đã giảm về vùng36.000 USD/BTC. Tuy không có con số thống kê cụ thể nhưng chắc chắn đây là mộtkênh đầu tư thu hút giới trẻ, với sức nóng và các làn sóng đầu tư có thể thấy rõtrên mạng xã hội.

Ngoài sự dịch chuyển của dòng tiền, các chuyên gia tại SSIResearch cũng cho rằng, việc tăng trưởng tiền gửi của cư dân thấp có thể do cácngân hàng chủ động giảm để thu hẹp chênh lệch với dư nợ cho vay, đảm bảo mứcsinh lời.

Các phân tích cũng chỉ ra phải chờ tới cuối năm 2021 lãi suấttiền gửi mới có thể tăng trở lại, khi mà một lượng lớn tiền đồng sắp được NHNNbơm vào hệ thống tổ chức tín dụng qua việc mua 7 tỷ USD kỳ hạn hồi đầu năm. Điềunày sẽ khiến thanh khoản các ngân hàng tiếp tục dồi dào và áp lực huy động tiềngửi chưa tăng trong quý II và đầu quý III