Động thái 'lạ' của các nước khi sầu riêng Việt xuất khẩu sang Trung Quốc

Thái Lan kiểm tra gắt gao hơn các sản phẩm, những lô hàng dù xuất phát từ các cơ sở có mã số vùng trồng đủ điều kiện xuất khẩu nhưng khi đến biên giới, hải quan nước này kiểm tra lần nữa về chất lượng...

Trao đổi với Tiền Phong, ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư kí Hiệp hội Rau quả Việt Nam - cho biết, việc ký nghị định thư xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc, mở ra cơ hội lớn cho sầu riêng Việt Nam tiếp cận thị trường tỷ dân. Nhu cầu của thị trường Trung Quốc lên đến khoảng 1,3 triệu tấn, nhưng hiện nguồn cung từ các nước như Thái Lan, Malaysia... mới chỉ đạt hơn một nửa.

Theo ông Nguyên, sau khi nhận được thông tin sầu riêng Việt xuất khẩu chính ngạch, các nước đối thủ đã có những động thái “lạ”. Chẳng hạn, Thái Lan kiểm tra gắt gao hơn sản phẩm của nước này. Những lô hàng dù xuất phát từ các cơ sở có mã số vùng trồng đủ điều kiện xuất khẩu nhưng khi đến biên giới, hải quan nước này kiểm tra lần nữa (về chất lượng). Nếu không đảm bảo chất lượng, họ sẵn sàng hủy bỏ hoặc yêu cầu hàng trở lại, tuyệt đối không cho xuất sang để đảm bảo uy tín thương hiệu sầu riêng.

Đặc biệt, Thái Lan đưa các chuyên gia nông nghiệp đi xuống từng nhà vườn, những địa phương trồng sầu riêng để hướng dẫn cho nông dân; kiểm tra chất lượng của sầu riêng ngay tại vườn. Nước này còn xử lý rất nghiêm các trường hợp giả mạo, gian lận mã số vùng trồng, đưa những hành vi vi phạm vào trong luật.

Trước hành động này của Thái Lan, ông Nguyên cho rằng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) nên có những chuyên gia về sầu riêng để hướng dẫn nhà vườn, doanh nghiệp và người dân thu hái, bảo quản sản phẩm để đạt chất lượng cao nhất. Theo ông Nguyên, dù sầu riêng Việt mới xuất khẩu chính ngạch nhưng đáng lo nhất là hiện trên thị trường đã xuất những đơn vị có dấu hiệu giả mạo, mua bán mã số vùng trồng…

“Chúng ta cần phải kiểm soát chặt chẽ ngay từ ban đầu, tránh trường hợp gian lận, làm “ẩu” bát nháo ảnh hưởng đến thương hiệu sầu riêng Việt Nam. Ngay từ chính doanh nghiệp và các cơ quan trong nước phải ý thức tuân thủ nghiêm các quy định, may ra mới cạnh tranh được các nước khác”, ông Nguyên cho hay.

Ông Hoàng Trung - Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật, Bộ NN&PTNT - cho biết, hiện tại chỉ có 3% trên tổng số diện tích sầu riêng của Việt Nam được cấp mã vùng trồng và con số này dự kiến sẽ tăng lên 7% trong thời gian tới. Đặc biệt, từ nay đến cuối năm, chỉ khu vực Đắk Lắk và Gia Lai có sầu riêng để xuất khẩu. Do đó, nguy cơ cạnh tranh không lành mạnh và gian dối trong xuất khẩu có thể xảy ra trong quá trình thực hiện.

Theo ông Trung, nếu để phía Trung Quốc phát hiện ra các trường hợp gian lận, giả mạo, chúng ta có nguy cơ mất thị trường, dừng thực hiện Nghị định thư. Do đó, Cục Bảo vệ thực vật yêu cầu các địa phương chủ động xây dựng, triển khai kế hoạch và chiến lược phát triển sản xuất sầu riêng bền vững tại địa phương, bố trí đầy đủ nguồn lực phục vụ thiết lập và quản lý các mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói tại địa phương.

Đối với các vùng trồng, Cục yêu cầu có biện pháp bảo vệ mã số đã được cấp, trước mắt khi ủy quyền xuất khẩu sẽ phải thông tin ngay về Cục để tránh gian lận mã số.

Với các doanh nghiệp, theo ông Trung cần phải kiểm soát được chất lượng của sản phẩm. Trong đó, mục tiêu phải đảm bảo an toàn trong sản xuất, chỉ sử dụng những chế phẩm bảo vệ thực phẩm được cấp phép; kiểm soát dịch bệnh, kiểm soát mã số vùng trồng; đảm bảo chất lượng trong quá trình thu hái sầu riêng và bảo quản, làm ăn minh bạch và có trách nhiệm trong việc bảo vệ thương hiệu sản phẩm quốc gia.