Động thái bất ngờ của Bộ Công Thương sau đề xuất Bộ Tài chính điều hành giá xăng dầu

Liên quan đến một số nội dung trong Dự thảo nghị định sửa đổi Nghị định 83 và Nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu, tối 9/1, Bộ Công Thương có thông cáo báo chí cho rằng việc đề xuất Bộ Tài chính toàn quyền điều hành giá xăng dầu chỉ là một trong các phương án được đưa ra, chưa phải phương án cuối cùng.

Theo Bộ Công Thương, tháng 12/2022, Chính phủ đã giao Bộ Công Thương xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 95 và Nghị định 83 theo trình tự, thủ tục rút gọn theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, trình Chính phủ trong tháng 1/2023.

Ngày 27/12/2022, Ban soạn thảo, Tổ biên tập do Bộ Công Thương thành lập đã họp và thảo luận một số nội dung sửa đổi các Nghị định nêu trên. Trên cơ sở ý kiến thảo luận, thống nhất của các thành viên Ban soạn thảo, Tổ biên tập, Bộ Công Thương đã có báo cáo phân tích từng nội dung dự kiến sửa đổi, đưa ra các phương án sửa đổi cho từng nội dung, đồng thời, phân tích ưu nhược điểm của từng phướng án một cách khách quan dể đưa ra lấy ý kiến các đơn vị có liên quan.

Đối với nội dung phân công trách nhiệm điều hành giá xăng dầu, trong quá trình thu thập ý kiến các bên liên quan đã có 3 phương án được đưa ra. Trong đó, có phương án giao đầu mối thực hiện việc rà soát các chi phí và tính toán, điều hành giá xăng dầu cho Bộ Tài chính để đưa ra lấy ý kiến nhằm có thêm ý kiến góp ý, phản biện cho đề xuất này.

"Nội dung lựa chọn tại Dự thảo Nghị định và Dự thảo Tờ trình gửi xin ý kiến chưa phải là phương án lựa chọn cuối cùng của Bộ Công Thương để trình Chính phủ xem xét quyết định. Sau khi có ý kiến góp ý của các đơn vị có liên quan và đăng tải trên cổng thông tin điện tử Chính phủ để lấy ý kiến rộng rãi, Bộ Công Thương sẽ tổng hợp các ý kiến góp ý và đề xuất phương án lựa chọn phù hợp nhất, trình Chính phủ xem xét quyết định" - Thông cáo của Bộ Công Thương cho hay.

Trước đó, trong dự thảo tờ trình về việc ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 95 và Nghị định số 83 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu, Bộ Công Thương nêu 2 phương án.

Theo phương án 1: Giữ nguyên các quy định hiện hành về chức năng nhiệm vụ của các bộ, ngành trong phân công công tác quản lý nhà nước đối với mặt hàng xăng dầu.

Theo Bộ Công Thương, phương án này có ưu điểm là việc phân công phối hợp đã được thực hiện từ nhiều năm và phù hợp với chuyên môn nghiệp vụ, chức năng, nhiệm vụ của từng bộ, ngành. Trong công tác điều hành giá xăng dầu, Bộ Tài chính rà soát và hướng dẫn việc xác định các chi phí để công bố cho Bộ Công Thương tính toán giá cơ sở mặt hàng xăng dầu nhằm bảo đảm có sự giám sát, kiểm tra các chi phí một cách chính xác, khách quan, minh bạch. Song có nhược điểm là khi có vấn đề phát sinh cần có sự phối hợp giữa các Bộ, ngành để cùng xử lý.

Phương án 2 được đưa ra: Nội dung điều hành giá xăng dầu và rà soát, hướng dẫn, tính toán các chi phí kinh doanh xăng dầu đưa về một đầu mối là Bộ Tài chính thực hiện. Các bộ, ngành khác theo chức năng nhiệm vụ được giao, thực hiện công tác quản lý nhà nước đối với mặt hàng xăng dầu theo quy định.

Theo Bộ Công Thương, phương án này có ưu điểm là Bộ Tài chính có chuyên môn nghiệp vụ về lĩnh vực tài chính sẽ thực hiện chính xác công tác tính toán, hướng dẫn và công bố giá điều hành đối với mặt hàng xăng dầu.

Song nhược điểm là việc điều hành giá xăng dầu tách xa việc điều hành cung cầu xăng dầu nên sẽ có những bất ổn khi lợi ích giữa các chủ thể trên thị trường xăng dầu không được hài hòa; không có sự độc lập khách quan trong việc xác định, phản ánh các chi phí kinh doanh xăng dầu để bảo đảm tính công khai, minh bạch, chính xác trong giá cơ sở mặt hàng xăng dầu.