Doanh nghiệp bất động sản 'rục rịch' trở lại đường đua phát hành trái phiếu

Sau sự cố đến từ Tập đoàn Tân Hoàng Minh, cơ quan quản lý có động thái siết lại hoạt động phát hành trái phiếu riêng lẻ khiến các các doanh nghiệp bất động sản vắng bóng trên thị trường này trong tháng 4. Tuy vậy, các doanh nghiệp đã rục rịch phát hành trở lại trong tháng 5 và có phần tăng tốc hơn trong tháng 6 vừa qua.

Dữ liệu tổng hợp của Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA) cho thấy, phát hành trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ tính tính từ đầu năm đến 24-6 giảm tới 30% so với cùng kỳ. Riêng những tháng gần đây, ngân hàng gần như “độc chiếm” kênh huy động vốn này. Ghi nhận gần nhất trong tháng 6, nhóm nhà băng phát hành tới 15.790 tỉ đồng. Trong đó, Techcombank phát hành nhiều nhất với 4.500 tỉ đồng, theo sau là BIDV với 4.460 tỉ đồng và MB với 2.730 tỉ đồng.

Điều đáng chú ý là trong tháng 5 một số doanh nghiệp bất động sản đã rục rịch trở lại tìm vốn trên kênh trái phiếu và bắt đầu có sự tăng tốc trong tháng 6. Nếu như tháng 5 các doanh nghiệp trong lĩnh vực này đánh dấu việc trở lại thị trường với tổng số trái phiếu phát hành gần 6.900 tỉ đồng thì trong tháng 6 (tính đến ngày 24-6) con số này hơn 7.500 tỉ đồng.

Cụ thể, Tập đoàn Vingroup đã công bố kết quả phát hành trong tháng 6 với 100 triệu đô la Mỹ. Công ty cổ phần Đầu tư địa ốc Nova phát hành 5.774 tỉ đồng trong tháng 5 và hơn 2.000 tỉ đồng trong tháng 6. Hưng Thịnh Land công bố kết quả phát hành hơn 1.600 tỉ đồng trong tháng 6. Tháng này, Công ty cổ phần Đầu tư và Bất động sản Hưng Lộc Phát công bố kết quả phát hành 150 tỉ đồng trái phiếu riêng lẻ. Công ty cổ phần Đầu tư Nam Long cũng không đứng ngoài cuộc chơi khi công bố kết quả phát hành 500 tỉ đồng trái phiếu riêng lẻ…

Đây là diễn biến cho thấy sự trở lại của các doanh nghiệp bất động sản trên đường đua phát hành trái phiếu sau hơn một tháng “đóng băng” khi các biện pháp siết chặt của cơ quan quản lý được đưa ra.

Tính từ đầu năm đến ngày 24-6, giá trị phát hành trái phiếu ra công chúng đạt 8.996 tỉ đồng, giảm 6,14%, chiếm khoảng 6% tổng giá trị phát hành; giá trị phát hành trái phiếu riêng lẻ là 143.389 tỉ đồng, giảm gần 30%, chiếm 94% tổng giá trị phát hành.

Trước đó, Bộ Tài chính cũng có báo cáo về tình hình thị trường TPDN năm 2021 và quí 1-2022, chỉ ra nhóm 20 doanh nghiệp bất động sản có lượng phát hành TPDN nhiều nhất. Theo đó riêng trong năm 2021, nhóm 20 doanh nghiệp bất động sản này đã vay nợ qua phát hành TPDN lên tới hơn 100.000 tỉ đồng, lãi vay từ 8-12,9%/năm. Có công ty phát hành TPDN gấp 47 lần vốn chủ sở hữu.

Cổ phiếu và trái phiếu là hai trong số các nguồn vốn quan trọng mà thị trường bất động sản cần hướng đến, nhưng vấn đề quan trọng nhất hiện nay, đó là phải minh bạch thị trường. Bộ Tài chính khẳng định, năm 2022, khi kinh tế bắt đầu phục hồi sau Covid-19, nhu cầu huy động vốn của các doanh nghiệp dự kiến sẽ tiếp tục tăng.

Tuy nhiên, việc thị trường TPDN tăng trưởng nóng, không bền vững sẽ ảnh hưởng chung đến thị trường tài chính, ảnh hưởng đến nhu cầu huy động vốn hợp pháp của các doanh nghiệp để đầu tư phát triển, mở rộng sản xuất kinh doanh. Vì vậy, trong năm 2022, Bộ Tài chính trình Thủ tướng Chính phủ sửa đổi khung khổ pháp lý để khắc phục các tồn tại trong thời gian qua, tăng cường quản lý, giám sát để thị trường TPDN phát triển theo hướng minh bạch, an toàn và bền vững.

Đề cập đến kế hoạch triển khai các giải pháp phát triển thị trường TPDN trong năm 2022, Bộ Tài chính cho rằng đầu tiên là rà soát, hoàn thiện khung pháp lý. Theo đó, trên cơ sở tổng hợp ý kiến các bộ, ngành và thành viên thị trường, Bộ Tài chính sẽ trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 153 về hoạt động chào bán và giao dịch TPDN riêng lẻ nhằm hạn chế những rủi ro trên thị trường.

Song song với việc ban hành thông tư, Bộ Tài chính sẽ chỉ đạo các sở giao dịch chứng khoán (HOSE, HNX) hoàn thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật để vận hành ngay thị trường giao dịch thứ cấp TPDN riêng lẻ… Bộ Tài chính sẽ giám sát việc phát hành và cung cấp dịch vụ của các công ty chứng khoán, tổ chức tín dụng, một số doanh phát hành có khối lượng phát hành lớn, lãi suất cao…

Nhìn nhận về vấn đề này, ông Nguyễn Quang Thuân, Tổng giám đốc Fiin Group (đơn vị nghiên cứu phân tích dữ liệu tài chính), cho biết, sau sự cố của Tập đoàn Tân Hoàng Minh thì cơ quan điều hành có động thái siết lại rất chặt khiến các doanh nghiệp bất động sản không dám phát hành trong tháng 4. Nhưng bước sang hai tháng 5 và 6 gần đây doanh nghiệp đã rục rịch phát hành trở lại, vấn đề là lãi suất như thế nào để các nhà đầu tư tham gia. Tuy vậy đối với các nhà đầu tư quốc tế thì sợ nhất là rủi ro pháp lý đang là rào cản lớn cho việc phát hành thành công.

Nhìn lại kênh trái phiếu vẫn có mặt tích cực bởi đây vẫn là dòng vốn chiếm tỷ lệ lớn hỗ trợ cho doanh nghiệp hoạt động kinh doanh khi tín dụng ngân hàng không đáp ứng đủ. Tín dụng ngân hàng thoạt nhìn là có vai trò rất lớn nhưng quan sát ở tất cả các doanh nghiệp có quy mô lớn thì tỷ lệ vốn vay trái phiếu vẫn lớn hơn.

“Thông điệp của chúng tôi khi tư vấn cho các cơ quan quản lý vẫn đánh giá cao sự cần thiết của việc kiểm soát tín dụng lẫn trái phiếu. Tuy vậy, giải pháp ưu tiên phân hạng tín dụng cho những phân khúc có chất lượng tín dụng tốt qua đó điều tiết dòng vốn hợp lý thay vì chặn đứng tất cả. Trái phiếu bất động sản vẫn tương đối quan trọng vì chiếm tới 40% tổng lượng phát hành trên thị trường. Với những sự thay đổi mới nhất của Nghị định 153 dự báo sẽ là thông tin tích cực và rõ ràng hơn để thị trường trái phiếu sôi động trở lại từ nay đến cuối năm”, ông Thuân nhận định.