'Điệp vụ rất khả thi' của FPT khi sàn HoSE gặp nguy

Điệp vụ 100 ngày FPT xử lý sự cố nghẽn lệnh trên Sở giao dịch chứng khoán TP. HCM cho thấy doanh nghiệp cần bình tĩnh để có thể nhìn thấy những phần "cơ" ẩn sâu dưới lớp băng, đặc biệt là các cơ hội tạo ra những thay đổi, bứt phá về mặt công nghệ với chính các đối tác chất lượng trong nước.

Với các doanh nghiệp công nghệ thông tin như FPT IS thì những cơ hội có được trong mùa dịch rất quan trọng, giúp tạo ra động lực và nguồn tăng trưởng mới.

Từ quý IV/2020, tình trạng nghẽn giao dịch xảy ra ngày càng nghiêm trọng trên Sở giao dịch chứng khoán Tp. HCM (HoSE) do số lượng nhà đầu tư chứng khoán tăng đột biến, phát sinh tình trạng hệ thống không giao dịch được.

Nhiều thời điểm, nhà đầu tư không nắm được quan hệ cung cầu hoặc không thể mua, bán chứng khoán. Thanh khoản của HoSE thường xuyên duy trì ở khoảng 15.000 - 16.000 tỷ đồng. Các nhà đầu tư chỉ thực hiện được giao dịch trong buổi sáng vì chỉ khoảng 14h chiều là hệ thống quá tải, không nhận lệnh.

Bài toán này phát sinh từ việc hệ thống phần mềm giao dịch của HoSE vẫn đang sử dụng giải pháp cũ đã được Chính phủ Thái Lan tài trợ từ năm 2000, với tổng số lệnh giao dịch trong một ngày giới hạn khoảng 900.000 lệnh.

Với số lượng giao dịch quá ít này, hai vấn đề rất lớn đã liên tục xảy ra. Đầu tiên là tình trạng nghẽn cục bộ. Nếu những công ty chứng khoán lớn như SSI hay VNDirect có lệnh giao dịch tăng đột biến và chạm tới ngưỡng giới hạn lệnh, hệ thống sẽ tự động dừng lại và không giao dịch được nữa, từ đó không có kết quả trả về.

Thứ hai là nếu tổng giao dịch trên thị trường của tất cả các công ty chứng khoán đạt đến 90% trong số 900.000 lệnh, hệ thống sẽ xảy ra tình trạng “ùn tắc”, dù không "sập" nhưng lệnh giao dịch sẽ chậm đi và không trả kết quả ra.

Cả hai vấn đề này đều dẫn đến mẫu số chung là các nhà đầu tư không thể gửi lệnh giao dịch. Thêm vào đó, sàn giao dịch không đọc được kết quả trả về dẫn đến hiện tượng “điểm mù” thông tin và các nhà đầu tư không biết nên mua hay nên bán, gây ra tâm lý lo lắng, hỗn loạn trên thị trường.

Đến tháng 6/2021, sự cố nghẽn lệnh tại HoSE có dấu hiệu trầm trọng hơn. Nhiều nhà đầu tư bày tỏ sự bức xúc, thậm chí nghi ngờ năng lực quản lý của HoSE và đề nghị lãnh đạo từ chức và đồng loạt đánh giá “1 sao” cho HoSE trên Google.

Trong chương trình Talkshow Nguy cơ, ông Dương Dũng Triều, Chủ tịch Công ty Hệ thống thông tin FPT (FPT IS) cho biết, trước tình hình đó, ông đã có nhiều lần gặp mặt ban lãnh đạo của HoSE và Chủ tịch Ủy ban chứng khoán và tự tin đề xuất FPT có thể triển khai thay thế hệ thống cũ bằng hệ thống mới.

Đầu tháng 3 năm nay, tại sự kiện "Đối thoại 2045" diễn ra ở TP. HCM, Chủ tịch FPT Trương Gia Bình đề xuất với Chính phủ để doanh nghiệp xử lý lỗi kỹ thuật ở HoSE với lời hứa thay một hệ thống trơn tru trong vòng 3 - 4 tháng.

Sau đó, Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ Tài chính giải quyết nhanh đề xuất cho FPT xử lý tình trạng tắc nghẽn giao dịch trên sàn HoSE và FPT IS được giao nhiệm vụ phụ trách toàn bộ dự án. Đây được xem là một thử thách không nhỏ để thật sự làm sáng tỏ cái “cơ” của FPT IS trong cái “nguy” của sàn HoSE khi số lượng giao dịch đang tăng mạnh trong năm nay.

Sàn HoSE từng gặp sự cố nghẽn lệnh trong một thời gian dài

100 ngày xây hệ thống mới

Bắt tay vào triển khai xây dựng một hệ thống hoàn toàn mới để thay thế cho hệ thống cũ trong thời hạn 100 ngày, ông Triều cho biết, khi đồng ý nhận dự án, FPT đã có sẵn khung kế hoạch cho các đầu việc và vạch ra được những hướng phát triển dự án. Ngoài ra, tập đoàn đã có 30 năm kinh nghiệm trong việc xây dựng và phát triển hệ thống chứng khoán với nền tảng kiến thức vững chắc.

Vì vậy, việc xây dựng hệ thống mới với ông Triều là một “điệp vụ rất khả thi”. Đây là cũng là cơ hội để các doanh nghiệp tư nhân như FPT có thể tham gia giải quyết các bài toán của quốc gia.

Tuy nhiên, trong 100 ngày này, mọi việc cũng không hề thuận lợi hoàn toàn. Khó khăn đầu tiên là áp lực về sự quan tâm to lớn của cộng đồng dành cho dự án này khi dự án sẽ tạo ra ảnh hưởng sâu rộng đến hàng trăm nghìn nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán cả nước.

Khó khăn thứ hai là bài toán nhân sự. Để có thể giải quyết triệt để, dự án cần có một lãnh đạo am hiểu sâu rộng và có cái nhìn bao quát sự việc, có khả năng chia nhỏ các luồng công việc, nhìn thấy được các luồng công việc song song với nhau để có thể đảm bảo hệ thống hoàn thiện sau đúng 100 ngày và một đội ngũ làm việc chặt chẽ, hệ thống theo các định hướng chung.

Để xử lí việc này, ông Triều đã huy động nguồn lực khoảng 50 cán bộ từ các đơn vị thành viên của Tập đoàn FPT và một số công ty phần mềm bên ngoài để triển khai hệ thống. Kết quả, từ chỗ chỉ xử lý được 900.000 lệnh/ngày, đến nay hệ thống của HoSE đã có thể xử lý trôi chảy đến 3-5 triệu lệnh/ngày.

Khi đã hoàn thành dự án và triển khai vào ngày 5/7/2021, một thách thức rất lớn khác lại đến từ 73 công ty chứng khoán. Mỗi công ty đều có phần mềm hệ thống khác nhau dẫn đến sai lệch trong khâu vận hành trên thị trường.

Việc này đòi hỏi FPT IS phải nhanh chóng có hướng thuyết phục, hướng dẫn, giải thích cho các lãnh đạo HoSE và Bộ Tài chính. Công ty này cũng phải đề xuất truyền thông để giải thích nguyên nhân không phải do hệ thống không khớp lệnh từ sàn HoSE mà là từ công ty chứng khoán và hỗ trợ nhanh chóng khắc phục các lỗi này trên từng doanh nghiệp.

Để đảm bảo hệ thống được vận hành trơn tru trong tình hình dịch bệnh hiện nay, trong vòng 30 ngày tới, ông Triều cho biết, FPT IS sẽ hỗ trợ cho HoSE về các trung tâm vận hành dự phòng, đảm bảo hệ thống vẫn hoạt động liên tục trong thời gian tới mà không bị ảnh hưởng bởi Covid-19.

Với các phương án dự phòng đã được lên kế hoạch bài bản từ rất sớm, ông Triều tự tin kết luận: “Việc tắc nghẽn hệ thống phần mềm mới là không thể xảy ra”.

Chuyển đổi số trong Covid-19 - cơ hội cho công ty công nghệ Việt Nam

So sánh phần mềm công nghệ nước ngoài và phần mềm được phát triển tại Việt Nam, ông Triều cho biết các phần mềm nước ngoài có thể giải quyết được các khía cạnh “rộng” của vấn đề, nhưng các phần mềm của Việt Nam có thể giải quyết được các khía cạnh “sâu".

Cụ thể, các công ty nước ngoài triển khai phần mềm cho cả thế giới chứ không phải cho riêng một quốc gia nào. Vì thế, các phần mềm sẽ mang tính chất giải quyết tổng quát hoặc đáp ứng được các thị trường tương lai.

Trong khi đó, các phần mềm đến từ Việt Nam có thể giải quyết được các vấn đề cấp bách, đặc thù và cơ động tại Việt Nam. Ông Triều cho biết thêm, nếu một doanh nghiệp công nghệ có thể tạo ra một “đứa con lai”, đó là tận dụng hiểu biết và các thế mạnh của các phần mềm nước ngoài và kết hợp với các lợi thế của phần mềm Việt Nam để xử lý những vấn đề tại thị trường Việt Nam, đó sẽ là tin vui cho các công ty chứng khoán và nhà đầu tư cả nước.

Trong thời điểm này, NGUY luôn là điều dễ thấy hơn, tuy nhiên, doanh nghiệp cần bình tĩnh để có thể nhìn thấy những phần CƠ ẩn sâu dưới lớp băng, đặc biệt là các cơ hội tạo ra những thay đổi, bứt phá về mặt công nghệ với chính các đối tác chất lượng tại Việt Nam.

Điệp vụ 100 ngày của FPT IS là một ví dụ cụ thể để giúp các doanh nghiệp thấy rõ hơn và có niềm tin vững chắc hơn vào kiến thức, kỹ năng và đặc biệt là bản lĩnh nắm bắt toàn cầu - am hiểu địa phương của các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam.

Dù là công ty lớn hay là một startup, điều quan trọng nhất để thành công trong việc thích ứng và phát triển với chuyển đổi số không phải chỉ nằm ở phần mềm mà còn nằm ở chiến lược, tầm nhìn bao quát thông qua tư duy linh hoạt để có thể luôn luôn ứng biến trong mọi rủi ro.