Diễn biến trái chiều logistics thương mại điện tử châu Á và Âu - Mỹ

Trong khi doanh nghiệp bán lẻ, người dùng châu Á thỏa mãn với mùa mua sắm cuối năm, logistics Âu - Mỹ lại đối mặt tình trạng quá tải, trì hoãn thời gian giao hàng.

Trong các đợt mua sắm cuối năm, người dùng Đông Nam Á thường lợi thế hơn nhờ gần các quốc gia có khu sản xuất, gia công và kho bãi phân phối hàng hóa hơn như Việt Nam, Trung Quốc... Hầu hết đều nhận hàng sớm hơn các nước Âu - Mỹ. Hệ thống logistics tại các nước này cũng ngày một cải thiện, cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ và hoạt động năng suất hơn nhờ sự bùng nổ của thương mại điện tử.

Hai năm trở lại đây, logistics Đông Nam Á được xem như một trong những ngành kinh tế mũi nhọn. Không chỉ doanh nghiệp nội địa tập trung phát triển, mà các "ông lớn" quốc tế cũng nhạy bén nắm bắt thời cơ, đổ vốn đầu tư, thúc đẩy ngành này lớn mạnh.

Trải qua đợt mua sắm cuối năm với Ngày độc thân 11/11 và dịp sale to trước khi sang năm mới 12/12, người dùng châu Á lần nữa "thắng lớn" khi không chỉ mua sắm được nhiều đồ giá rẻ, tiết kiệm chi phí mà còn nhận hàng nhanh, gọn. Ngày Độc thân 11/11 còn được xem là ngày hội mua sắm trực tuyến lớn nhất châu Á.

Tại thị trường Âu - Mỹ, nếu so với các đợt sale Black Friday (Thứ 6 đen tối) hay Cyber Monday (Thứ 2 điện tử), hoạt động mua sắm 11/11 khá ảm đạm. Dù vậy, người tiêu dùng Mỹ và các nước châu Âu lại phải đối mặt với những hệ quả từ việc quá tải của hệ thống giao vận do ảnh hưởng từ Ngày độc thân.

Tại Thái Lan năm nay, chỉ trong hai ngày diễn ra lễ hội mua sắm 11/11, Lazada ghi nhận con số kỷ lục 30,5 triệu USD doanh số. Hầu hết người dùng chi tiêu trong hai ngày này đều chọn mua các mặt hàng thời trang nhanh từ Trung Quốc. Tại Singapore cũng ghi nhận doanh số ấn tượng khi thu đến 11 triệu SGD (tương đương 8,1 triệu USD) chỉ trong chín phút đầu tiên. Nền tảng này cũng thành công ghi nhận kỷ lục tổng số mặt hàng một người mua trong 11/11 là 191 sản phẩm.

Giới thương mại điện tử đã đưa ra dự đoán rằng rất có thể sự bùng nổ mạnh mẽ này sẽ tạo áp lực lên toàn hệ thống logistics và giao nhận trên toàn khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Với "bài học" về chuỗi cung ứng từ các nước Âu - Mỹ, logistics châu Á đã chuẩn bị trước kịch bản quá tải và có những giải pháp giúp cắt giảm những khâu rườm rà, kéo dài thời hạn giao hàng. Đồng thời, doanh nghiệp logistics cũng bổ sung nhân sự kịp thời trước thềm lễ hội mua sắm để đáp ứng nhu cầu tăng mạnh đột ngột này.

Đại diện Tập đoàn Lazada cho biết họ đã xử lý khoảng 20% tổng số lượng bưu kiện trong đợt 11/1 nhanh hơn ít nhất 24h so với năm ngoái. Đây là con số không hề nhỏ so với mức doanh thu 30,5 triệu USD chỉ trong hai ngày. Con số này thậm chí chỉ mới được ghi nhận tại Thái Lan, một trong 6 quốc gia mũi nhọn tại Đông Nam Á, ghi nhận mức tăng trưởng về sức mua thương mại điện tử nhanh chóng trong năm qua. Vị khách hàng mua 191 sản phẩm đạt kỷ lục kể trên cũng cho biết anh đã nhận được 98% tổng số đơn đã mua vào ngày hôm sau.

Nhờ sở hữu công ty logistics riêng, Lazada có thể tự phân loại đến 80% lượng hàng hóa và vận chuyển tận tay người dùng nhanh chóng, đảm bảo thời gian giao hàng, hạn chế tình trạng phụ thuộc doanh nghiệp logistics bên ngoài. Ảnh: Lazada Việt Nam

So với sự sôi nổi của châu Á nói chung và khu vực Đông Nam Á nói riêng, logistics Mỹ đã gặp khó khăn trong suốt quá trình đó. Sự trì hoãn, gián đoạn từ các trung tâm sản xuất, xuất khẩu, đến tắc nghẽn các cảng biển và cửa khẩu khiến cả ngành logistics lâm vào cảnh trì trệ đột ngột. Vận chuyển đường bộ cũng không khá khẩm hơn khi thiếu hụt xe tải để dỡ hàng và vận chuyển hàng hóa.

Một báo cáo của New York Times về Catch Co, công ty đánh cá ở Chicago chuyên sản xuất lịch đếm ngược đến Giáng sinh, cho thấy công ty này sẽ gặp khó khăn do ảnh hưởng từ sự chậm trễ của chuỗi cung ứng. Theo đó, lịch trình dự kiến để hàng hóa từ nhà máy Trung Quốc khởi hành và vận chuyển đến tay khách đặt hàng sẽ mất khoảng 130 ngày. Trong khi quy trình này trước đó chỉ mất khoảng 60 ngày. Phía Catch Co cũng ước tính lịch trình hàng hóa sẽ đến các chuỗi cửa hàng Walmart sớm nhất trong tuần cuối tháng 11 dù đã nhận đơn đặt hàng và bắt đầu sản xuất lịch từ đầu tháng 4/2021.

Dù có vẻ đang chiếm ưu thế hơn so với thị trường logistics Âu - Mỹ thời điểm cuối năm, song ông Rahul Kapoor, Phó chủ tịch hàng hải và thương mại tại IHS Global Insight cho biết ông sẽ không tự mãn rằng châu Á "hoàn toàn ổn". Tuy nhiên châu lục này vẫn ở mức "khá hơn một chút" và "vẫn trong tầm kiểm soát".

Các chuyên gia logistics khác đã liệt kê một số lý do dẫn đến tình trạng trái ngược hiện tại của ngành này giữa hai bán cầu. Một trong số đó bắt nguồn từ việc nhiều cảng ở châu Á hoạt động suốt ngày đêm. Nhờ đó hàng hóa di chuyển nhanh hơn.Vị trí gần hai nước chuyên sản xuất là Việt Nam, Trung Quốc cũng giúp họ rút ngắn đáng kể thời gian vận chuyển.

Thêm vào đó, nhờ trải qua các mùa lễ hội mua sắm xuyên suốt trong năm như 6/6, 7/7, 8/8, 9/9... doanh nghiệp thương mại điện tử và logistics tại khu vực này hầu hết đều đã có kinh nghiệm. Họ quen thuộc với các quy trình mua sắm, xử lý đơn hàng, đóng gói và vận chuyển trong mùa cao điểm lễ hội. Đa số doanh nghiệp đều có sự chuẩn bị và lên sẵn kịch bản nhiều tháng trước khi đợt lễ hội ập đến.

Một nhà kho của Lazada ở Thái Lan. Ảnh: Lazada

Đại diện Tập đoàn Lazada cho biết công tác chuẩn bị cho ngày 11/11, 12/12 và đợt sale lớn dịp Tết sắp tới đã bắt đầu từ hai tháng trước khi diễn ra chương trình tại các trung tâm phân loại, chia chọn, kho hàng... Đồng thời doanh nghiệp cũng chủ động đào tạo nhân viên về mặt kỹ năng, tăng cường hoạt động và chủ động bổ sung nguồn nhân lực.

Kelvin Lim, người sáng lập Pacific Logistics Group, nhà cung cấp dịch vụ hậu cần với kinh nghiệm trong lĩnh vực giao nhận hàng hóa và kho bãi tại 11 quốc gia, cho biết công ty của ông đã làm việc với khách hàng về kế hoạch và lịch trình sản xuất từ trước khi diễn ra lễ hội. Việc phối hợp bàn bạc này giúp giải quyết bất cứ vấn đề phát sinh nào giữa chừng, tránh tình trạng tắc nghẽn và chậm trễ, đồng thời loại bỏ các sự cố có thể dự đoán trước.

Kelvin cho rằng các doanh nghiệp thương mại điện tử và logistics châu Á có kinh nghiệm dày dạn trong các đợt lễ hội mua sắm. Họ đã chuẩn bị trước nhiều tháng cho Ngày độc thân năm nay để đón đầu nhu cầu gia tăng đột biến. Sự bùng nổ này là hoàn toàn có thể dự đoán được khi sức mua từ đầu năm 2021 đã tăng trưởng mạnh mẽ hơn nhiều so với cùng kỳ năm 2020.

Ông Rahul Kapoor cũng đưa ra nhận định rằng dù cũng chịu ảnh hưởng từ đại dịch về mặt kinh tế, song ngành thương mại điện tử và logistics tại châu Á lại bứt tốc đáng kinh ngạc.

"Có thể đôi khi xuất hiện vấn đề chậm trễ đơn hàng dô nhu cầu tăng đột ngột. Tuy nhiên sự chậm trễ này là không đáng kể và rất hiếm, thậm chí tỷ lệ rất thấp. Và tất nhiên là tình trạng logistics ở châu Á vẫn luôn khả quan hơn tại Mỹ", Kapoor nói thêm.