Công ty Việt Á và CDC lách luật đấu thầu ra sao?

Có luồng dư luận cho rằng, Công ty Việt Á là tư nhân, định giá Kit test Covid-19 và bán bao nhiêu là quyền Công ty và "thuận mua vừa bán". Tuy nhiên bản chất vấn đề lại khác.

Hiện có luồng dư luận cho rằng, việc Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á (Công ty Việt Á) là tư nhân, nên việc định giá bán kit test Covid-19 là quyền Công ty và "thuận mua thì vừa bán". Nên việc bắt lãnh đạo Công ty này cùng 6 người liên quan bao gồm hành vi nâng giá khống là có vấn đề.

Tuy nhiên, góc nhìn trên chưa đầy đủ. Theo thông báo của Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an, thì kit test Covid-19 Công ty Việt Á bán cho CDC và bệnh viện 62 tỉnh, thành phố là hình thức "chỉ định thầu rút gọn".

Chỉ định thầu rút gọn là một hình thức lựa chọn một nhà thầu để thực hiện những gói thầu về mua sắm hàng hóa hoặc thực hiện việc thi công trong trường hợp bất khả kháng liên quan đến những vấn đề như thiên tai, địch họa; hoặc các gói thầu là bí mật của quốc gia, gói thầu khoa học mang tính bí mật hoặc gói thầu tư vấn đặc biệt.

Căn cứ theo Điều 56 Nghị định 63/2014/NĐ – CP quy định thì dựa trên cơ sở kết quả thương thảo của hợp đồng, chủ đầu tư hoặc cơ quan trực tiếp sẽ có trách nhiệm quản lý gói thầu phê duyệt kết quả chỉ định thầu và thực hiện việc ký kết hợp đồng với nhà thầu được chỉ định thầu.

Chỉ định thầu rút gọn luôn là mong muốn của mọi doanh nghiệp vì thủ tục đơn giản, nhanh gọn.

Và như vậy, việc ký kết hợp đồng mua bán với ai phụ thuộc vào "lương tâm" lãnh đạo CDC và bệnh viện, chứ không phải ép buộc.

Tuy nhiên, tiền mua hàng hoá y tế của các CDC hay bệnh viện không phải "tiền túi", mà là ngân sách. Nên ràng buộc khắt khe nhất để giảm thiểu tiêu cực, "sân sau" nhằm tránh thất thoát tiền ngân sách Nhà nước chính là hạn mức tiền đối với hình thức chỉ định thầu.

Luật quy định, các gói thầu mua sắm hàng hóa, xây lắp, hỗn hợp, mua thuốc, vật tư y tế, sản phẩm công không quá 1 tỷ đồng.

Vì vậy, để lách luật bán được chỉ 1 sản phẩm là Kit test Covid-19, Phan Quốc Việt (Tổng giám đốc Công ty Việt Á) mới dùng "chiêu" thông đồng với lãnh đạo các đơn vị bên mua hợp thức hồ sơ Chỉ định thầu bằng cách Công ty Việt Á sử dụng nhiều công ty "con" khác lập hồ sơ chào hàng sản phẩm, xác nhận khống các báo giá... dưới danh nghĩa vật tư y tế, dù thực chỉ 1 công ty bán 1 sản phẩm là Kit test Covid-19.

Và muốn hợp thức hoá hồ sơ để CDC hay bệnh viện chi tiền ngân sách, Phan Quốc Việt cùng với lãnh đạo CDC, bệnh viện thoả thuận mức hoa hồng "khủng", mà trường hợp điển hình là Giám đốc CDC Hải Dương được Công ty Việt Á cho hưởng gần 30 tỷ đồng cho hợp đồng có tổng trị giá hơn 151 tỷ đồng.

Đó mới là bản chất của vấn đề.