Cổ phiếu VFS khuấy động sàn chứng khoán Nasdaq và cơ hội gọi vốn của Vinfast

Dưới đây là bài viết của tôi đăng trên Vietstock chiều nay, 28/8/2023. Chú Ba tài chính đã phân tích, bình luận vấn đề này khách quan nhất có thể. Vì thế, hai phe Support Vin và Anti Vin hãy comment nhẹ nhàng, không đả kích nhau nhé.

"Cổ phiếu VFS khuấy động sàn chứng khoán Nasdaq và cơ hội gọi vốn của Vinfast!

Ngày 15/8/2023, thông qua phương thức SPAC, cổ phiếu VFS của VinFast niêm yết lần đầu tiên trên sàn Nasdaq với giá 22,00 USD / cổ phần và kể từ đó, VFS liên tục đạt những mức giá rất cao, vượt qua sự dự đoán của hầu hết mọi người. Vào thứ sáu 26/8, giá đóng cửa của VFS là 68,77 USD/cổ phần, tăng 213% so với giá niêm yết ngày đầu tiên. Nếu so với giá 10,00 USD/ cổ phần là giá thỏa thuận mà VinFast phát hành riêng lẻ 15 triệu cổ phiếu cho công ty Gotion, đối tác của Vin Fast trong nhà máy liên doanh sản xuất pin Lithium VINES – GOTION, thì cổ phiếu VFS đã tăng lên đến 587,70%!

Mức giá 68,77 USD / cổ phần này đã đưa giá trị vốn hóa của VinFast lên mức xấp xỉ 160 tỷ USD, xếp vị trí thứ 3 trong danh sách các nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới chỉ sau Tesla (757 tỷ USD), và Toyota (225 tỷ USD). Mức vốn hoá này của VinFast vượt xa các công ty ô tô điện khác như: Li Auto (39 tỷ USD), NIO (19,4 tỷ USD), Rivian (19,02 tỷ USD), Lucid Motors (13,4 tỷ USD).

VINFAST tạo ra ấn tượng đặc biệt, nhiều tin tích cực hỗ trợ cho giá cổ phiếu.

Với hình ảnh là doanh nghiệp xe điện do tập đoàn lớn nhất Việt Nam là Vin Group và tỷ phú giàu nhất Việt Nam hậu thuẫn, cùng với khát vọng xuất khẩu ô tô Việt Nam ra thế giới, VinFast đã tạo một ấn tượng khá đặc biệt đối với thị trường.

Ngay sau khi niêm yết thành công và được giao dịch ở mức giá cao đó, Madame Thu Thủy, CEO của Vin Fast đã xuất hiện hoành tráng trong "First Move with Julia Chatterley, một chương trình về kinh tế tài chính nổi tiếng của đài CNN, để chia sẻ về kế hoạch hậu niêm yết của VinFast.

Trong 2 tuần qua, Vinfast đã liên tục truyền thông những thông tin tích cực.

VinFast công bố xếp hạng của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA) với dòng SUV 7 chỗ có tên VF9 – vượt qua cả kỳ vọng của hãng.

VinFast VF 9 được EPA chứng nhận bản Eco có thể di chuyển 330 dặm (532 km) mỗi lần sạc, bản Plus là 291 dặm (468 km). Các mẫu xe này có giá lần lượt là 83.000 USD và 91.000 USD với hệ thống hỗ trợ lái tiên tiến.

VinFast công bố đã giao 11.300 xe điện trong nửa đầu năm 2023 và có 26.000 xe đặt trước tính đến ngày 30/6, trong đó 10.000 xe là của thị trường Mỹ. VinFast có 122 showroom ô tô điện trên thế giới.

VinFast cũng công bố công suất sản xuất hàng năm của hãng là 300.000 xe và dự kiến tăng thêm 150.000 xe nếu nhà máy đầu tiên ở North Carolina, Mỹ đi vào hoạt động sản xuất năm 2025 theo kế hoạch.

Những thông tin này chắc hẳn đã góp thêm lý do cho mức giá cao của cổ phiếu VinFast.

Thế nhưng nguyên nhân quan trọng nhất của việc leo đỉnh của cổ phiếu VFS, theo đa số những chuyên gia, nhà nghiên cứu là số cổ phiếu được giao dịch của VFS quá thấp. Ông Vượng và Vin Group nắm giữ đến 2,3 tỷ cổ phần, chiếm hơn 99% tổng số cổ phiếu VFS. Hiện nay số cổ phẩn này chưa được giao dịch. Vì số cổ phần được mua bán trên sàn (gọi là Free Float) quá nhỏ nên giá cổ phiếu VFS dễ dàng bị ảnh hưởng bởi những hành vi giao dịch phi lý trí của nhà đầu tư, bởi các chiến thuật trading của nhà đầu tư sành sỏi, và có xu hướng tăng lên giảm xuống với độ biến động rất lớn.

Các chuyên gia liên tục đưa ra những lý giải về mức giá, mức vốn hóa cao một cách đáng ngạc nhiên của VINFAST

Ngoài những bài viết ghi nhận một cách hứng thú, pha lẫn ngạc nhiên về mức giá cao, mức vốn hóa quá khủng của VinFast, thì trên các báo uy tín xuất hiện nhiều bài viết bởi các chuyên gia tài chính quốc tế phân tích và nhận định rằng giá cổ phiếu VFS là quá cao.

Ngày 17/6, chuyên gia Peter Cohan viết trên Forbes bài “Why VinFast Stock May Be 98% Too High”. Tạm dịch “Tại sao giá cổ phiếu VinFast được cho là cao hơn giá trị thực 98%” Ông đưa ra 4 ý chính:

1) Sản phẩm VFS không có gì đặc biệt, và bị nhận những nhận xét không tích cực.

2) Không đủ năng lực để cạnh tranh trên thị trường ô tô điện tại Mỹ.

3) Định giá quá cao.

4) Cổ đông nội bộ nắm giữ hầu hết số cổ phiếu.

Theo ông Peter Cohan, mức vốn hóa của VFS nên định theo hệ số P/S (Giá trên doanh số) trung bình của xe ô tô điện là 2. Tức là lấy doanh số bán hàng của VinFast nhân cho 2 sẽ ra mức vốn hóa phù hợp cho VFS, đó là 1.2 tỷ USD.

Ngày 22/8, Chuyên gia Dan Caplinger viết trên The Motley Fool “Think Markets Are Efficient? You Won't After You Look at VinFast.". Tạm dịch "Thị trường chứng khoán hiệu quả? Bạn sẽ không nghĩ như thế nếu bạn nhìn vào VinFast"

Ngày 25/8, chuyên gia Al Root, viết trên Barrons “VinFast Soars, Making It Most Valuable EV Start-Up Ever. It Should Do This.” Tạm dịch “VinFast bất ngờ tăng vọt, trở thành startup xe điện có giá trị cao nhất từ trước đến nay. Công ty nên thực hiện điều này.”

Ngày 25/8, Ký giả Neha Chamaria viết trên The Motley Fool “What Is VinFast Auto and Why Is the Stock Up Over 240% in 5 Days?”. Tạm dịch “VinFast Auto là gì và tại sao cổ phiếu tăng hơn 240% trong vòng 5 ngày?”

Ngày 25/8, Nhà báo tài chính Esha Dey, viết trên Bloomberg “VinFast’s Stock Surge Is a ‘Coin Toss’ for Investors”. Tạm dịch “Cổ phiếu đang tăng mạnh VinFast là một trò chơi quá rủi ro dành cho các nhà đầu tư”

Các tác giả này đều cho rằng thị giá của VinFast đang rất cao so với giá hợp lý, giá trị thực. Cụ thể hơn, giá VinFast quá cao nếu định giá theo phương pháp so sánh tương quan với các doanh nghiệp tương tự. Họ đều cho rằng, giá VFS sẽ giảm về mức hợp lý khi cổ đông lớn bán ra cổ phiếu, hay phát hành thêm cổ phiếu làm tăng số cổ phiếu được giao dịch trên thị trường lên.

Vấn đề quan trọng là VINFAST có tận dụng được cơ hội vàng này để gọi đủ vốn cho doanh nghiệp?

Mục tiêu chính yếu nhất của việc niêm yết cổ phiếu VFS trên thị trường Mỹ là gọi vốn cho VinFast. Mục tiêu thứ hai là tạo uy tín cho thương hiệu, cho sản phẩm xe điện VinFast để công ty có thể bán xe dễ hơn. Còn những điểm khác như giá trị vốn hóa, thứ hạng tỷ phú, tự hào sản phẩm Việt Nam …sẽ là kết quả tự đến.

Ngành sản xuất ô tô điện là một ngành cần nhiều vốn, rất nhiều vốn để doanh nghiệp có thể đạt mức hòa vốn (eak even), tức là không còn bị lỗ ròng trong năm. Chúng ta hãy cùng điểm qua tình hình xe lượng xe bán, số năm để cần hòa vốn của các công ty xe điện.

Tesla bắt đầu bán xe điện từ năm 2009. Trong năm đầu này, Tesla đã có mức gía bán cao hơn giá thành, tức là đã có lời gộp ngay từ năm đầu. Năm 2019, tức là 10 năm sau, Tesla bán được 367.656 chiếc xe, nhưng vẫn vẫn bị lỗ ròng là - 783 triệu USD. Năm 2020, tức là sau 11 năm, với số xe bán được là 499.535 chiếc, Tesla đạt điểm hoà vốn, và bắt đầu có lời ròng là 690 triệu USD.

Công ty Li Auto bắt đầu bán xe điện năm 2019, đạt mức giá bán cao hơn giá thành, tức là có lời gộp ngay trong năm. Nhưng hiện tại vẫn chưa đạt điểm hòa vốn. Năm 2022 Li Auto bán 133,246 chiếc và lỗ ròng - 3.6 tỷ.

Công ty Rivian bắt đầu bán xe điện năm 2021. Vào năm 2022, Rivian bán được 20,332 chiếc xe, và có mức lỗ gộp - 3.1 tỷ USD, lỗ ròng: -6,8 tỷ USD.

Công ty Lucid bắt đầu bán xe điện năm 2021. Vào năm 2022, Lucid bán được 4.369 chiếc xe, lỗ gộp: - 1,0 tỷ USD, lỗ ròng: -2,6 tỷ USD.

Công ty NIO bắt đầu bán xe điện năm 2017. Năm 2020, NIO bán 43,728 chiếc xe và hết bị lỗ gộp. Năm 2022, bán 122.000 chiếc xe, và vẫn bị lỗ ròng - 4.6 tỷ USD.

Vinfast được thành lập năm 2017, và bắt đầu sản xuất xe điện năm 2021. Năm 2022, Vinfast bán 7.080 chiếc xe điện, lỗ gộp: - 519 triệu, lỗ ròng: -2,1 tỷ USD. 5 tháng đầu năm 2022 bán 8.483 chiếc vượt qua số xe điện bán trong năm 2023. Quý 1 năm 2023 lỗ gộp: - 161 triệu USD, lỗ ròng: - 598 triệu USD. Tổng lỗ lũy kế tính đến 31/3/2023 khoảng 6 tỷ USD.

Chúng ta hãy suy ngẫm!

Tesla đạt lời gộp ngay từ năm đầu, nhưng cũng phải mất 11 năm, với số lượng bán hơn 400.000 xe / năm 2020, thì mới đạt hoà vốn.

Công ty Li Auto, sau 3 năm, đạt mức bán 133,246 xe / năm 2022 và vẫn còn lỗ ròng - 3.6 tỷ.

Công ty NIO sau 5 năm, đạt mức bán 122.000 xe / năm 2022 và vẫn bị lỗ ròng - 4.6 tỷ USD.

Vinfast sau 2 năm, đạt mức bán 7.080 xe / năm 2022, lỗ ròng: -2,1 tỷ USD.

Thì thời gian và số lượng xe bán để VinFast đạt hoà vốn còn rất xa.

Thêm vào đó, cạnh tranh của thị trường xe điện ngày càng gay gắt. Tesla, đứng đầu thị trường Mỹ, đang rất mạnh với số xe bán trong 2022: 1.423.582 chiếc, lãi ròng: 12,58 tỷ USD, có thể sẽ sử dụng nhiều chiến thuật như khuyến mãi, giảm giá để làm chậm đà tiến của các công ty mới.

Để bán ra số lượng xe đủ lớn, Vin Fast sẽ phải giảm giá bán, tăng chi phí Marketing, tăng chi phí dịch vụ khách hàng... Và như thế sẽ giảm biên lợi nhuận, khó đạt điểm hoà vốn.

Phân tích các yếu tố trên, người viết dự đoán một cách lạc quan nhưng thực tế rằng:

Vin Fast cần bán ra 250.000 – 300.000 xe một năm để có thể đạt mức hòa vốn, có lời ròng trong năm. Và để đạt được con số đó, VinFast cần ít nhất 5 – 8 năm nữa. (Nhận định: Hoà vốn ở mức 100.000 - 150.000 trong 2 năm tới là quá lạc quan, không thực tế).

Điều đó có nghĩa là VinFast sẽ còn phải lỗ thêm 10 – 16 tỷ USD nữa thì mới có thể đạt điểm hòa vốn. Ngoài ra VinFast cần thêm vốn để đầu tư vào tài sản, dự án. Tổng vốn gồm cả vốn cổ phần và vốn vay, từ nay cho đến khi đạt điểm hoà vốn, ước tính là 15 – 25 tỷ USD.

Trong kịch bản tốt, VinFast có thể phát hành cổ phiếu thêm, hoặc chuyển nhượng lại số cổ phiếu mà giá cổ phiếu vẫn nằm ở mức 10,00 – 22,00 USD / cổ phần. Khi đó Vin Fast sẽ đủ vốn để đạt mức hoà vốn, và phát triển doanh nghiệp trở thành một công ty xe điện lớn của toàn cầu.

Trong kịch bản xấu, giá cổ phiếu VFS giảm xuống mức thấp hơn 10,00 USD / cổ phần, thì việc gọi vốn thêm của VinFast sẽ trở nên khó khăn hơn, thậm chí sẽ rất khó khăn nếu giá cổ phiếu bị rớt sâu. Khi đó Vin Fast sẽ không đủ vốn để đạt mức hoà vốn. Bức tranh tương lai đó rất ảm đạm.

Kịch bản nào sẽ xảy ra?

Điều này phụ thuộc vào tình hình kinh doanh của xe điện VinFast, phụ thuộc vào kỹ năng marketing, và đặc biệt là tài năng phát hành, chuyển nhượng cổ phiếu của đội ngũ VinFast. Chúng ta hãy cùng chờ bản lãnh của tập đoàn số 1 Việt Nam.

Lâm Minh Chánh

Chủ tịch Học viện Kinh doanh và Tài chính BizUni"

** Hết trích:

Bạn nghĩ kịch bản nào sẽ diễn ra đối với VinFast? Bạn hãy comment nhen.