Chuyển mục đích sử dụng đất rừng, đất trồng lúa làm cao tốc Bắc-Nam

UBTVQH thống nhất về mặt nguyên tắc việc điều chỉnh Nghị quyết số 273 về quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng và đất trồng lúa.

Tiếp tục Chương trình Phiên họp thứ 34, chiều 12/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét Tờ trình số 173 của Chính phủ về điều chỉnh Nghị quyết số 273 ngày 11/7/2022 của UBTVQH về quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng và đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên của Dự án xây dựng công trình đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025.

Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 được Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 44.

Theo Tờ trình số 173, trong quá trình triển khai thực hiện dự án, diện tích rừng tăng 438,3 ha (gồm 31,5 ha rừng tự nhiên và 406,8 ha rừng trồng); diện tích đất rừng tăng 582,93 ha; diện tích đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên tăng 152,55 ha so với Nghị quyết số 273.

Báo cáo tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, một số ý kiến cho rằng việc Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định điều chỉnh Nghị quyết số 273 là cần thiết, phù hợp để bảo đảm cơ sở pháp lý và tránh ảnh hưởng đến tiến độ dự án.

Tuy nhiên, ý kiến khác cho rằng, tại Nghị quyết số 44 Quốc hội chỉ ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, đất trồng lúa của Dự án trước khi quyết định đầu tư Dự án, không quy định thẩm quyền điều chỉnh chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, đất trồng lúa của Dự án sau khi Dự án đã được thi công, do đó đề nghị làm rõ căn cứ pháp lý đối với đề xuất của Chính phủ.

Về hồ sơ Dự án và sự phù hợp với các quy hoạch liên quan: Hồ sơ kèm theo Tờ trình số 173 về đề Nghị quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng chưa gửi kèm báo cáo về sự phù hợp của dự án với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch lâm nghiệp quốc gia theo quy định của pháp luật về quy hoạch. Do đó, đề nghị cần bổ sung, hoàn thiện hồ sơ Dự án.

Ngoài ra, một số ý kiến đề nghị làm rõ sự phù hợp của việc điều chỉnh đất rừng, đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên của Dự án với các quy hoạch có liên quan (quy hoạch tỉnh, quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất cấp huyện) để bảo đảm chặt chẽ các cơ sở, điều kiện chuyển mục đích sử dụng đất rừng, đất trồng lúa nước hai vụ cho dự án.

Theo ông Thanh, các dự án đường bộ cao tốc có đặc điểm phạm vi trải dài theo tuyến, đi qua các điều kiện địa hình phức tạp nên phạm vi dự án thường chỉ xác định chính xác sau khi hoàn thành bước thiết kế kỹ thuật, thực hiện khảo sát xây dựng (địa chất, địa hình...). Thực tế, việc xác định phạm vi chiếm dụng đất để triển khai cắm mốc giải phóng mặt bằng, để tiến hành bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2017-2020 được thực hiện sau bước này.

Do đó, các quy định về chuyển mục đích sử dụng rừng theo pháp luật về lâm nghiệp tại bước quyết định đầu tư đối các dự án đường bộ giao thông có quy mô lớn, phức tạp có thể dẫn đến phải thực hiện điều chỉnh nhiều lần.

Bên cạnh đó, qua khảo sát cho thấy một số khu vực không thuộc ranh giới Nghị quyết số 273 (thuộc phạm vi thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật được duyệt) đã được triển khai thi công, nhưng đối với một số đoạn đi qua rừng tự nhiên chịu sự kiểm soát chặt chẽ của các cơ quan liên quan, nên không thể thi công xây dựng Dự án, dẫn đến Chính phủ phải trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh Nghị quyết số 273 để bảo đảm cơ sở pháp lý triển khai thực hiện.

“Nghị quyết số 273 được Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành, do đó việc điều chỉnh là phù hợp theo thẩm quyền, tuy nhiên đề nghị Chính phủ rà soát, hoàn thiện lại tờ trình, dự thảo Nghị quyết và hồ sơ theo quy định, xác định chính xác diện tích chiếm dụng đất theo tuyến của dự án để bảo đảm việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, đất rừng, đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên theo đúng thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội”, ông Thanh nhấn mạnh.

Trên cơ sở các ý kiến thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành biểu quyết và thống nhất về mặt nguyên tắc việc điều chỉnh Nghị quyết số 273 về quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng và đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên của Dự án xây dựng công trình đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025, giao các cơ quan có liên quan thực hiện.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, cơ quan thẩm tra hoàn chỉnh Hồ sơ, tài liệu, Dự thảo nghị quyết; Ủy ban Kinh tế phối hợp Ủy ban Pháp luật, các cơ quan liên quan rà soát Dự thảo nghị quyết xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Chủ tịch Quốc hội ký ban hành.