Chứng khoán phái sinh tăng mạnh sau 2 năm

7 tháng đầu năm 2019, khối lượng giao dịch hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu VN30 tăng gấp 1,27 lần so với năm 2018 và gấp gần 10 lần so với năm 2017...

Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) vừa cho biết, sau 2 năm hoạt động (10/8/2017), thị trường phái sinh đã có bước tăng trưởng rất tốt và ổn định; giao dịch trên thị trường diễn ra sôi động, đặc biệt tăng mạnh khi thị trường cơ sở có biến động mạnh.

Trong 2 năm qua đã có hơn 36 triệu hợp đồng được giao dịch. 7 tháng đầu năm 2019, khối lượng giao dịch hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu VN30 bình quân/phiên đạt xấp xỉ 100 nghìn hợp đồng/phiên, tăng gấp 1,27 lần so với năm 2018 và gấp gần 10 lần so với năm 2017.

Nếu so sánh với giao dịch của sản phẩm tương tự là sản phẩm hợp đồng tương lai trên chỉ số SET50 trên thị trường phái sinh Thái Lan (vốn là thị trường phát triển trong khu vực với 13 năm tuổi) thì mức giao dịch này tương đương khoảng 70% so với giao dịch bình quân của hợp đồng tương lai trên chỉ số SET50.

Hiện, thị trường chứng khoán phái sinh đã có 7 mã sản phẩm hợp đồng tương lai theo thông lệ quốc tế trong đó 4 mã sản phẩm hợp đồng tương lai trên chỉ số cổ phiếu VN30 gồm các mã hợp đồng có tháng đáo hạn là tháng hiện tại, tháng kế tiếp, và 2 tháng cuối 2 quý tiếp theo và 3 mã hợp đồng tương lai Trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 5 năm có tháng đáo hạn là 3 tháng cuối 3 quý gần nhất.

Đáng chú ý, sau hơn 1 tháng ra mắt, hợp đồng tương lai Trái phiếu Chính phủ cũng đã được nhà đầu tư quan tâm đón nhận và hơn 100 hợp đồng đã được giao dịch, khối lượng OI cuối tháng 7/2019 là 55 hợp đồng.

Khối lượng hợp đồng mở đã tăng 2,7 lần từ 8.077 hợp đồng cuối năm 2017 lên 20.494 hợp đồng ngày 31/7/2019. Trong các giai đoạn thị trường cơ sở giảm mạnh như trong các tháng 5-6/2018 và tháng 5-6/2019, giao dịch trên thị trường chứng khoán phái sinh đã tăng mạnh so với tháng trước đó, đặc biệt khối lượng hợp đồng mở (OI) toàn thị trường có sự gia tăng đột biến so với các tháng trước đó, ví dụ phiên giao dịch ngày 23/5/2019 khối lượng OI đã ghi nhận mức kỷ lục kể từ thời điểm ra mắt, đạt 39.854 hợp đồng (gấp 1,85 lần so với cuối năm 2018 và gần 5 lần so với cuối năm 2017).

Số lượng tài khoản giao dịch phái sinh vẫn liên tục gia tăng hàng tháng. Đến cuối tháng 7/2019, đã có 78.445 tài khoản giao dịch phái sinh được mở, tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái. Hệ thống thành viên giao dịch và bù trừ của thị trường chứng khoán phái sinh đến nay đã có 14 công ty chứng khoán.

Tuy nhiên, giao dịch của nhà đầu tư cá nhân trong nước vẫn chiếm tỷ trọng lớn mặc dù có giảm dần, chiếm 91,15% khối lượng giao dịch toàn thị trường (so với mức 99,1% tại thời điểm cuối năm 2018). Giao dịch của nhà đầu tư tổ chức trong nước (bao gồm tự doanh) vẫn chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong giao dịch của nhà đầu tư trong nước, đạt 1,54%. Giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài đã tăng lên nhưng cũng vẫn chiếm tỉ trọng rất nhỏ 0,58% tổng khối lượng giao dịch toàn thị trường.

Đối với sản phẩm hợp đồng tương lai Trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 5 năm, các giao dịch đều được thực hiện bởi các nhà đầu tư tổ chức là các ngân hàng, giao dịch tự doanh của các công ty chứng khoán chỉ chiếm 10% khối lượng giao dịch.

Trong năm 2019, HNX tiếp tục nghiên cứu xây dựng hợp đồng tương lai trên chỉ số VNX200 và trong thời gian tới dự kiến sẽ tiếp tục nghiên cứu các sản phẩm phái sinh mới là hợp đồng quyền chọn trên chỉ số cổ phiếu, hợp đồng tương lai trên cổ phiếu đơn lẻ (SSF), và hợp đồng quyền chọn trên cổ phiếu đơn lẻ (SSO).