Cảnh báo “bẫy” gian lận thương mại quốc tế

Mặc dù lừa đảo thương mại không phải là vấn đề mới, song gần đây, nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn sập bẫy gian lận thương mại quốc tế, các chuyên gia liên tục đưa ra cảnh báo đặc biệt.

Hiện nay, nhiều ngành hàng xuất khẩu của Việt Nam đang có vị trí hàng đầu thế giới, các doanh nghiệp tích cực xúc tiến thị trường mới, mở rộng quan hệ giao thương. Tuy nhiên, trong quá trình đó, doanh nghiệp gặp không ít rủi ro lừa đảo, gây tổn thất nặng nề về tài chính.

Cụ thể, từ cuối năm 2023 đến nay, số doanh nghiệp Việt Nam gặp phải tình trạng gian lận, lừa đảo nhiều hơn với những thủ đoạn tinh vi hơn và không ít doanh nghiệp đã bị lừa vài chục nghìn USD, thậm chí lên đến hàng triệu USD, chủ yếu là các doanh nghiệp nông sản. Nổi bật là câu chuyện kêu cứu của 100 container hạt điều xuất khẩu sang Italia, trị giá gần 1.000 tỷ đồng. Đây được nhận định là vụ lừa đảo xuyên quốc gia, gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp.

Từ cuối năm 2023 đến nay, số doanh nghiệp Việt Nam gặp phải tình trạng gian lận, lừa đảo nhiều hơn với những thủ đoạn tinh vi

Tương tự, tháng 4/2024, Vụ Thị trường châu Á - châu Phi (Bộ Công Thương) đã phát đi cảnh báo về nghi vấn có dấu hiệu lừa đảo liên quan đến lô hàng nhập khẩu từ thị trường Các tiểu Vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE). Theo đó, doanh nghiệp Việt Nam đã ký 3 hợp đồng mua 1.000 tấn nhựa PET với đối tác UAE, trị giá 665.500 USD. Thế nhưng, sau khi nhận đặt cọc 526.257 USD, đối tác UAE đã tiến hành giao 25 container hàng cho doanh nghiệp Việt Nam với trọng lượng hàng thực tế trong mỗi container chỉ bằng 15-20% so với hóa đơn chứng từ.

Đáng nói, theo các chuyên gia thương mại, số lượng vụ việc ngày một tăng thêm và diễn ra ở mọi thị trường từ châu Phi, Trung Đông, Ấn Độ đến các quốc gia phát triển như Hoa Kỳ, Hà Lan, Italy….

Điển hình, Thương vụ Việt Nam tại Hà Lan gần đây đã cảnh báo về các trường hợp lừa đảo thông qua mạng, đặc biệt liên quan đến xuất khẩu sản phẩm xăng dầu. Các kẻ lừa đảo thường tạo ra trang web giả mạo với thông tin hoàn toàn không chính xác, hoặc giả danh các công ty xuất nhập khẩu và công ty cung cấp dịch vụ cho thuê bồn chứa xăng dầu. Cách liên hệ thông thường là qua số điện thoại di động hoặc số điện thoại sử dụng Internet (SIM 4G).

Trong đó, có một số doanh nghiệp đã tận dụng tâm lý và tin tưởng vào sự phát triển của Hà Lan, hệ thống luật pháp chặt chẽ, uy tín của các công ty làm ăn để tiến hành ký kết hợp đồng một cách vội vã. Họ lo ngại mất cơ hội và do đó không kiểm tra kỹ thông tin về đối tác. Thậm chí, khi có ý định xác minh tư cách pháp nhân, các doanh nghiệp này nhận được thông tin sao chép giấy phép đăng ký kinh doanh từ cơ quan có thẩm quyền hoặc cho phép xác minh bằng bên thứ ba độc lập. Tuy nhiên, thực tế thông tin này không thể xác minh được vì nó không hợp lệ.

Có thể thấy, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng lừa đảo trong doanh nghiệp. Một trong số đó là sự chủ quan và thiếu cẩn trọng trong tiếp cận, soạn thảo hợp đồng và thiếu tính chặt chẽ trong cam kết của các doanh nghiệp tại Việt Nam.

Trước thực tế trên, để đảm bảo an toàn trong giao dịch quốc tế, Cục An toàn thông tin thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông đã đưa ra khuyến cáo đặc biệt cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ có ít kinh nghiệm tiếp cận thị trường quốc tế. Khi tiếp nhận những đề nghị kỳ lạ, doanh nghiệp Việt Nam cần xác minh thông tin của đối tác một cách rõ ràng và cẩn thận. Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng có thể liên hệ với Đại sứ quán của các nước tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh để nhận được hỗ trợ.

Trước thực tế, nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn sập bẫy gian lận thương mại quốc tế, các chuyên gia liên tục đưa ra cảnh báo đặc biệt

Xoay quanh vấn đề này, các Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài cũng khuyến cáo, để hạn chế rủi ro trong giao dịch thương mại quốc tế, doanh nghiệp Việt Nam khi giao dịch với đối tác nước ngoài cần phải thận trọng và đàm phán kỹ điều khoản thanh toán để bảo đảm an toàn nhất. Đồng thời, không được quá tin tưởng vào đơn vị môi giới.

“Trước khi quyết định ký kết hợp đồng, doanh nghiệp Việt nên thông qua các Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài và những kênh khác kiểm tra kỹ đối tác xem có thật hay không, khả năng tài chính, những quy định mới của nước sở tại trong xuất, nhập khẩu hàng hóa. Bên cạnh đó, khi doanh nghiệp Việt soạn thảo hợp đồng nên chọn các luật sư có kinh nghiệm trong soạn thảo các hợp đồng quốc tế để tránh những rủi ro”, các Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài nhấn mạnh.

Được biết, để hỗ trợ doanh nghiệp, tới đây, Bộ Công Thương sẽ triển khai hoạt động liên quan đến đào tạo, nâng cao năng lực cho doanh nghiệp tham gia hoạt động thương mại quốc tế. Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng giao cơ quan Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài cung cấp, cập nhật thông tin về tình hình thị trường cũng như khuyến cáo doanh nghiệp Việt Nam. Đồng thời, Thương vụ cũng sẽ là cầu nối giúp doanh nghiệp xác minh thông tin liên quan đến đối tác, bạn hàng mà doanh nghiệp đang tiến hành giao dịch quốc tế.