Cái lý 'riêng' của những cổ phiếu ngược dòng mùa dịch Covid-19

Thị trường chứng khoán Việt Nam từ đầu năm đến nay đã mất hàng chục tỉ đô la vốn hóa, phá nhiều kỷ lục về phiên giảm vì "phơi nhiễm" Covid-19. Tuy nhiên, vẫn có một số cổ phiếu dường như không quan tâm tới trạng thái tiêu cực này mà bứt lên giữa sắc đỏ của VN-Index. Vậy những cổ phiếu “miễn nhiễm” với dịch bệnh có gì đặc biệt?

Từ đầu mùa dịch Covid-19 đến nay (tính chung trong quí 1-2020), VN-Index đã bị thổi bay hơn gần 220 điểm cùng với sự lao dốc của hơn 90% cổ phiếu trên thị trường. Hầu hết cổ phiếu có vốn hóa lớn như của Vinamilk, Vingroup, Thế Giới Di Đông, Sabeco… đều giảm xuống vùng giá thấp nhất lịch sử. Tuy nhiên, không vì thế mà dòng tiền nằm nghỉ. Ít nhất vẫn có khoảng 10% cổ phiếu đủ sức chống chọi và lội ngược dòng thị trường như những mã của ngành dược, ngân hàng hay các cổ phiếu thị trường có lực đẩy từ bên ngoài.

Những cú ‘áp phe’ từ M&A

Từ khi xuất hiện trên thị trường, những cổ phiếu thuộc “họ” FLC như GAB, AMD, ROS được giới đầu tư coi như là những mã “siêu đầu cơ” với lượng thanh khoản khủng trong một phiên. Và đây cũng là nhóm có “hệ miễn dịch” tốt nhất thị trường trong cơ khủng hoảng Covid-19 vừa qua. Tuy nhiên, động lực chính để các mã này vượt bão chính là tham gia các cuộc chơi M&A nội bộ.

Giữa lúc thị trường đang lao đao khi không kiểm soát được đà lao dốc thì cổ phiếu của Công ty cổ phần Đầu tư Khai khoáng và Quản lý tài sản FLC (GAB) vẫn tăng trần nhiều phiên liên tiếp. Kể từ đầu năm 2020 đến nay, cổ phiếu GAB đã khiến cả thị trường phải sửng sốt với mức tăng giá đến hơn 766% lên mức 140.800 đồng/cổ phiếu.

Hồi đầu tháng 2-2020, GAB đã trình đại hội cổ đông bất thường những chiến lược phát triển của doanh nghiệp. Đáng chú ý là, với tài sản chưa đầy 200 tỉ đồng, Ban lãnh đạo tự tin với chiến lược mở rộng hoạt động kinh doanh của Công ty sang hàng loạt lĩnh vực mới như các nhóm ngành về vận tải hàng không, năng lượng, quản lý tài sản, du lịch, bất động sản…

Tuy nhiên chiến lược này có lẽ không phải là động lực chính cho giá cổ phiếu GAB tăng lên đột biến như vây. Trong vòng một tháng qua, GAB đưa ra liên tiếp hai kế hoạch sáp nhập với những “người anh em” có chung gốc gác sở hữu từ lãnh đạo tập đoàn FLC.

Cụ thể, vào đầu tháng 3 vừa qua, Hội đồng quản trị CTCP Đầu tư và Khoáng sản FLC Stone (ADM) cũng đã thông qua chủ trương nghiên cứu và lập phương án sáp nhập với GAB. Không lâu sau đó Công ty cổ phần Xây dựng FLC Faros (ROS) cũng muốn nhập vào đây. Chủ trương sáp nhập giữa hai đơn vị sẽ được phía GAB trình cổ đông thông qua tại kỳ họp ĐHĐCĐ thường niên 2020 dự kiến tổ chức vào cuối tháng 4 sắp tới. Nhiều chuyên gia cho rắng, có lẽ cuộc chơi M&A này mới chính là động lực để cổ phiếu GAB và AMD (tăng 45%) có được đà tăng phi mã trong cao trào của dịch bệnh.

Trước đây, ông Trịnh Văn Quyết, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FLC, từng tuyên bố sẽ đưa cổ phiếu ROS về mức giá "ba chữ số" trong năm 2020 nếu không chính ông sẽ tự tuyên bố phá sản. Xét đến tình cảnh giá của ROS lao dốc trong thời gian vừa qua, sáp nhập vào GAB có lẽ cú “áp phê” duy nhất để ông Quyết thực hiện lời hứa với cổ đông.

Những thông tin đồn đoán về hoạt động M&A dường như cũng là một trong những nhân tố quan trọng thúc đẩy giá cổ phiếu nhiều ngân hàng tăng lên trong thời gian gần đây. Một trường hợp khác là cổ phiếu VPB của VPBank, cũng tăng vọt đến 36% trong hai tháng đầu năm nay, tốc độ tăng trưởng cao chỉ xếp sau SHB.

Từ cuối năm ngoái, thông tin thương vụ chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng của công ty con cho vay tiêu dùng FE Credit đã được phát ra, nhưng bắt đầu rộ lên trong khoảng hai tuần trở lại đây khi Ngân hàng Nhà nước mới chấp nhận chuyển mô hình hoạt động từ công ty TNHH một thành viên thành mô hình công ty cổ phần, đồng thời chấp thuận tăng vốn điều lệ thêm 3 tỉ đồng.

Nhóm cổ phiếu ngân hàng không bị ảnh hưởng trực tiếp vì dịch bệnh nên cũng thể hiện được vị thế cổ phiếu “vua” của mình khi phần lớn ghi nhận mức tăng. Cụ thể VPB (+37,5%), CTG (+23,4%), STB (+21,9%), ACB (+11%), VIB (+6%)… đã tạo nên một lực "ma sát' đáng kể trong đà trượt dài của VN-Index.

Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu - chuyên gia kinh tế - phân tích: “Có hai phân khúc trong nền kinh tế đó là hàng hóa và tiền tệ. Phân khúc hàng hóa đang gặp khủng hoảng do chuỗi cung ứng toàn cầu bị gián đoạn, nhưng với phân khúc tiền tệ, chuỗi cung ứng chưa bị gián đoạn nên chưa bị ảnh hưởng. Đây là một trong những yếu tố hỗ trợ nhóm cổ phiếu ngân hàng trụ vững thời gian qua”.

Sự “tiến hóa” trong mùa dịch

Trước sự lây lan của dịch bệnh, nhu cầu về y tế của người dân bắt đầu tăng cao và rõ nhất chính là khẩu trang y tế. Xuất phát từ nhu cầu thực tế này, nhiều nhà đầu tư cũng bắt đầu săn lùng những cổ phiếu của doanh nghiệp sản xuất khẩu trang được niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

Trong đó, cổ phiếu của Công ty cổ phần Y tế DANAMECO (DNM), một đơn vị kinh doanh khẩu trang cùng các thiết bị y tế. Cổ phiếu DNM từ một cổ phiếu không thành khoản, được “tiến hóa” lên một cấp độ mới với nhiều phiên tăng trần liên tiếp, cùng với khối lượng giao dịch đột biến.

Cụ thể, trong hai tháng qua, giá cổ phiếu DNM đã tăng 161% với khối lượng giao dịch bình quân hàng chục nghìn cổ phiếu/phiên. Trong khi đó, trước khi dịch bệnh COVID-19 bùng phát, khối lượng giao dịch bình quân của cổ phiếu luôn dưới 10.000 cổ phiếu/phiên.

Trong khi đó, câu chuyện của Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội (SHB) trong thời gian qua xứng đáng được tách ra khỏi nhóm cổ phiếu ngân hàng đã đề cập ở trên. Đây là hiện tượng đáng chú ý nhất khi đi ngược xu hướng chung từ đầu năm đến nay.

Trong nhiều năm, SHB chìm dưới mệnh giá và thiếu sóng, thậm chí còn được đánh giá là cổ phiếu “thảm” nhất nhóm ngân hàng. Tuy nhiên, trong bốn tháng đầu năm nay, cổ phiếu này tăng gần 145% (cao nhât trong 10 năm qua) trở thành “trụ đỡ” chính cho sàn HNX đi qua mùa dịch.

Vừa rồi, SHB tiến hành đồng thời chi trả cổ tức bằng 251 triệu cổ phiếu và phát hành cổ phiếu ra công chúng, vốn điều lệ tăng thêm 5.500 tỉ đồng lên hơn 17.500 tỉ đồng (tương đương tăng hơn 45%). Nhìn chung, SHB ghi nhận kết quả kinh doanh khả quan trong năm 2019, nhưng so với mặt bằng chung của các ngân hàng thì các con số trên không quá nổi trội.

Tuy nhiên giá cổ phiếu tăng vọt khi, có những “đồn đoán” rằng, SHB đang thuộc một trong hai ngân hàng sẽ được phép nới room ngoại lên 49% theo Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA).

Cụ thể, đối với lĩnh vực ngân hàng, trong vòng năm năm kể từ khi hiệp định có hiệu lực, Việt Nam cam kết sẽ xem xét tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức tín dụng EU nâng mức nắm giữ cổ phần lên 49% vốn điều lệ tại hai ngân hàng TMCP của Việt Nam.

Cam kết này không áp dụng với bốn ngân hàng TMCP mà Nhà nước đang nắm cổ phần chi phối là BIDV, VietinBank, Vietcombank và Agribank. Chính vì vậy, SHB là một trong những ngân hàng được kỳ vọng nới room bởi đây là một trong những ngân hàng có quy mô tổng tài sản lớn nhưng mức vốn điều lệ chưa tương xứng với tài sản. Yếu tố này giúp giá cổ phiếu tăng đột biến trong thời gian qua.

Câu chuyện xoay quanh các mã cổ phiếu ngược dòng thị trường có thể thấy được trong rủi ro khách quan nhiều doanh nghiệp may mắn “cách ly” được với dịch bệnh với những phương pháp kỹ thuật. Tuy nhiên, thực tế là dù có tác động kỹ thuật hay không, giá cổ phiếu vẫn đặt trên nền những yếu tố, giá trị cơ bản và triển vọng phát triển của doanh nghiệp.

Theo phân tích của Công ty Chứng khoán Yuanta, khi nhìn vào các yếu tố tăng trưởng thì các cổ phiếu trên chỉ ở mức “trung tính”, thậm chí thấp hơn so với không ít doanh nghiệp khác. Yếu tố kỳ vọng là động lực tạo ra xu hướng chính cho các cổ phiếu này, nên đà tăng của cổ phiếu mang tính chất đầu cơ cao và tính bền vững sẽ khó duy trì.