Các công ty Trung Quốc bị nghi ngờ sau vụ vỡ nợ trái phiếu hàng tỷ nhân dân tệ

Theo các nhà phân tích, vụ vỡ nợ trái phiếu của một nhà sản xuất ô tô lớn thuộc sở hữu nhà nước (cũng là công ty mẹ của đối tác liên doanh BMW tại Trung Quốc), chính là lời cảnh báo mới về rủi ro nợ trong nước bất chấp các con số tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ.

Brilliance Auto, còn được gọi là Huachen Automotive Group, đã làm chao đảo thị trường nợ của Trung Quốc vào tuần trước khi không trả được 1 tỷ nhân dân tệ (148,8 triệu USD) cho các trái chủ khi trái phiếu đáo hạn.

Điều khiến tin tức đặc biệt gây sốc chính là bởi công ty này thuộc sở hữu trực tiếp của chính quyền tỉnh Liêu Ninh, và báo cáo tài chính giữa niên độ của chính công ty cho biết họ đang sở hữu "tiền và các khoản tương đương" trị giá 51,4 tỷ nhân dân tệ (7,65 tỷ USD) vào cuối tháng Sáu.

Trái phiếu được phát hành vào năm 2017 với lãi suất 5,3% và đáo hạn vào ngày 23/10. Việc vỡ nợ của công ty này dường như chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Brilliance Auto vẫn còn 13 đợt trái phiếu đang lưu hành với tổng trị giá 16,2 tỷ nhân dân tệ, và nhiều đợt trong số đó sẽ đáo hạn vào năm 2021 và 2022.

Brilliance Auto đã báo cáo tổng tài sản lên tới 190 tỷ nhân dân tệ. Mặc dù vậy, trong một tuyên bố hôm thứ Hai, họ lại cho biết đang gặp khó khăn trong thanh khoản và nguồn tài chính khó khăn, nhưng vẫn sẽ cố gắng trả nợ cho các trái chủ.

Tuy nhiên, các cơ quan xếp hạng tín dụng của Trung Quốc - một tổ chức thường hào phóng trong việc đưa ra các xếp hạng tốt, đã vội vàng cắt giảm xếp hạng cho Brilliance Auto trong những ngày gần đây.

Vụ vỡ nợ của công ty này đã gợi lại ký ức về một loạt vụ vỡ nợ trái phiếu trị giá 7,1 tỷ nhân dân tệ của Dongbei Special Steel vào năm 2016 sau khi chủ tịch của họ tự sát trong văn phòng của mình.

Sự kiện đó đã đánh dấu vụ vỡ nợ trái phiếu lớn nhất ở Trung Quốc cho đến thời điểm đó, và nó xảy ra sau khi Trung Quốc khởi động chiến dịch xóa nợ vào năm 2015 để hạn chế việc các chính quyền địa phương, tổ chức tài chính, doanh nghiệp và cá nhân vay nợ quá mức.

Chính quyền Liêu Ninh cho biết nền kinh tế của họ đã giảm 1,1% trong chín tháng đầu năm 2020 so với một năm trước đó, khiến nó trở thành một trong những tỉnh hoạt động kém nhất ở Trung Quốc khi cả nước báo cáo mức tăng trưởng 0,7% so với cùng kỳ.

Zhao Xijun, giáo sư tài chính tại Đại học Renmin, cho biết thị trường nợ tổng thể của Trung Quốc ổn định trong bối cảnh nền kinh tế tăng trưởng rộng, nhưng những rắc rối tài chính có thể xuất hiện ở các khu vực và lĩnh vực cụ thể. Và lĩnh vực ô tô cũng là một trong những lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi đại dịch.

Ngành ô tô hiện đang trên đà phục hồi khi nhiều thành phố đã mở rộng chính sách thuế ưu đãi đồng thời nới lỏng các hạn chế mua bán. Nhưng các phương tiện năng lượng mới và các thương hiệu nước ngoài thường đi trước xu thế, điều này khiến các nhà sản xuất ô tô thông thường như Brilliance gặp nhiều bất lợi.

Giáo sư Zhao nói: "Chúng ta đang mắc phải sai lầm khi nghĩ các doanh nghiệp nhà nước sẽ không bao giờ vỡ nợ, cũng như chờ đợi các gói cứu trợ của chính phủ nếu điều đó xảy ra".

Dữ liệu từ Bộ Tài chính Trung Quốc cho thấy nợ chính quyền địa phương trên cả nước đạt tổng cộng 25,6 nghìn tỷ nhân dân tệ (3,8 nghìn tỷ USD) vào cuối tháng 9 và phần lớn tổng số nợ đó được gắn vào trái phiếu có kỳ hạn trung bình là 6,8 năm. Quy mô ước tính của trái phiếu doanh nghiệp với các khoản nợ ngầm đối với chính phủ, bao gồm cả trái phiếu doanh nghiệp nhà nước, là tương đương nhau.

Bộ cũng cho biết rằng lợi nhuận giữa các doanh nghiệp nhà nước của Trung Quốc trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9 đã giảm 16% so với cùng kỳ năm ngoái, ở mức 2,28 nghìn tỷ nhân dân tệ (340 tỷ USD).

Nợ của các doanh nghiệp nhà nước được xếp hạng sẽ tăng khoảng 5% trong năm nay, theo một báo cáo được Moody công bố vào tháng 9. Cơ quan xếp hạng cho biết các công ty tham gia vào nhiều dự án chính sách công hơn sẽ có đòn bẩy và tăng trưởng nợ nhanh hơn các công ty khác.

Liu Xuezhi, một nhà nghiên cứu của Ngân hàng Truyền thông, cho biết nợ của các doanh nghiệp nhà nước nên ngày càng được xem là nợ doanh nghiệp, thay vì nợ của chính phủ.

"Chính quyền Trung Quốc bắt đầu thu dọn đống nợ của chính quyền địa phương từ năm 2013 và đã hạn chế phần lớn sự mở rộng của nó. Điều này có thể mang lại rủi ro hệ thống nếu ranh giới giữa nợ chính phủ và nợ doanh nghiệp lại bị xóa nhòa", ông Liu nói.