Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể: Suất đầu tư 175 tỷ đồng/km cao tốc là có căn cứ

Suất đầu tư bình quân hơn 175 tỷ đồng mỗi km cao tốc, chưa gồm chi phí giải phóng mặt bằng, là có cơ sở, theo Bộ trưởng Giao thông vận tải.

Chiều 10/1, giải trình trước Quốc hội về chủ trương đầu tư cao tốc giai đoạn 2021-2025, ông Nguyễn Văn Thể nói tổng mức đầu tư 12 dự án dài 729 km được xác định sau khi "tính toán suất đầu tư từng cây cầu, km hầm, từng cái cống và địa chất, thủy văn".

Theo ông, suất đầu tư do đơn vị tư vấn đưa ra là có căn cứ. Tuy nhiên, sắp tới ngành Giao thông sẽ thuê tư vấn, lập dự án, xác định cụ thể hướng tuyến từng công trình, rồi thiết kế kỹ thuật, khoan địa chất và các phần việc này sẽ đều được tính toán rất kỹ.

Sau khi phê duyệt thiết kế dự toán, các cơ quan mới chỉ định thầu hoặc đấu thầu. "Trong quá trình làm, chúng tôi sẽ hết sức thận trọng để làm sao đảm bảo đúng quy định và tiết kiệm nhất", ông Thể nói, đơn cử các tuyến kết nối hoặc cầu cạn, hầm chui sẽ được ngành Giao thông đặc biệt chú trọng, nhờ rút kinh nghiệm từ giai đoạn trước.

Quá trình giải phóng mặt bằng, tái định cư các dự án cao tốc thực hiện một lần, theo quy hoạch Chính phủ đã phê duyệt. Nghĩa là cơ quan chức năng sẽ thu hồi đất một lần, làm hàng rào bảo vệ toàn bộ phần đất này. Việc tổ chức tái định cư được Bộ tính toán đảm bảo phù hợp điều kiện thực tiễn, tránh lãng phí và tăng suất đầu tư.

Thời gian tới, Bộ Giao thông Vận tải sẽ ban hành quy chế trách nhiệm của địa phương, các đơn vị liên quan đến từng hạng mục công việc, trong đó có giải phóng mặt bằng và các mốc thời gian cụ thể từ thiết kế đến khởi công...

"Chính phủ chỉ đạo dành 3 năm tập trung thi công để hoàn thành trong năm 2025. Chúng tôi cố gắng cuối năm 2022 khởi công đồng loạt các gói thầu", ông Thể nói.

Tại phiên thảo luận, đại biểu Hoàng Văn Cường, Phó hiệu trưởng Đại học Kinh tế quốc dân, nêu vấn đề với tổng mức đầu tư dự kiến gần 147.000 tỷ đồng cho 729 km cao tốc, suất đầu tư khoảng 201 tỷ đồng mỗi km (bao gồm cả chi phí giải phóng mặt bằng). Trong khi đó, các tuyến cao tốc đã hoàn thành như Vĩnh Hảo - Phan Thiết suất đầu tư chỉ 107,5 tỷ đồng mỗi km; Cam Lâm - Vĩnh Hảo 122,6 tỷ đồng, Phan Thiết - Dầu Giây 125,7 tỷ đồng.

Cạnh đó, Kiểm toán Nhà nước cũng tính toán tổng mức đầu tư 12 dự án giảm 16.330 tỷ đồng so với dự kiến của Chính phủ. Vì vậy, ông Cường đề nghị ngành Giao thông tính toán lại suất đầu tư và tổng mức đầu tư. "Cần thiết kế lại và minh bạch trong quá trình thực hiện các dự án, đặc biệt là khi chỉ định thầu", ông Cường nói.

Ngoài ra, dự kiến 72.000 tỷ đồng từ gói hỗ trợ phục hồi kinh tế sẽ được sử dụng để đầu tư vào dự án đường bộ cao tốc. Nhưng theo tiến độ dự kiến, trong năm 2022 - 2023, tổng giải ngân của dự án cao tốc chỉ khoảng 31.000 tỷ đồng, trong khi gói phục hồi kinh tế lại nhằm giải ngân trong 2 năm 2022 và 2023.

Ông Cường băn khoăn, "phải chăng khi phân bổ 72.000 tỷ đồng vào dự án này, còn ít nhất là 40.000 tỷ sẽ không được giải ngân đúng theo mục tiêu của phục hồi kinh tế giai đoạn hai năm tới?". Như vậy, ông cho rằng việc sử dụng nguồn vốn phục hồi kinh tế 72.000 tỷ đồng cho dự án cao tốc "cũng phải tính toán lại".

Tờ trình của Chính phủ đề xuất Nhà nước đầu tư dự án cao tốc, sau đó sẽ nhượng quyền để thu hồi phí. Tuy nhiên, cũng theo tờ trình, 12 dự án thu khoảng 10 năm chỉ được 37.000 tỷ đồng. Vì vậy, ông Cường đề nghị cân nhắc thêm phương án huy động đối tác công tư (PPP) bằng cách tách dự án giải phóng mặt bằng.

Theo đó, chi phí giải phóng mặt bằng không tính vào dự án đầu tư. Tiền ngân sách nhà nước dành để đầu tư dự án cao tốc có thể chuyển tới Ngân hàng Đầu tư phát triển, cho các nhà đầu tư vay để có nguồn vốn thực hiện phương án PPP. "Khi doanh nghiệp tự đầu tư, tự vận hành, tự thu phí sẽ hiệu quả hơn so với Nhà nước đầu tư rồi cho người khác vận hành và thu phí trở lại", ông Cường phân tích.

Chiều mai (11/1), Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua chủ trương đầu tư dự án đường bộ cao tốc Bắc Nam giai đoạn 2021-2025.