Bộ trưởng KH&ĐT: 'Chống suy thoái kinh tế như chống giặc'

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng, các ngành cần nhận thức đúng mức độ nghiêm trọng và khẩn cấp của tình hình KT-XH hiện nay, tuyệt đối không chủ quan; xác định nhiệm vụ phục hồi và phát triển kinh tế với phương châm “chống suy thoái kinh tế như chống giặc” như tinh thần “chống dịch như chống giặc”.

Cơ bản thực hiện thành công nhiệm vụ kép

Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh đánh giá này tại Hội nghị trực tuyến Chính phủ với địa phương diễn ra vào sáng 2/7.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, diễn biến dịch COVID-19 trên thế giới còn rất phức tạp, dịch tiếp tục lây lan với tốc độ nhanh do nhiều quốc gia đã kết thúc sớm chính sách hạn chế, cách ly trong khi chưa đánh giá hết nguy cơ lây lan của dịch. Một số quốc gia có dấu hiệu bùng phát dịch đợt 2.

Dịch bệnh tiếp tục ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế, thương mại toàn cầu. Các tổ chức quốc tế liên tục hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2020, như Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) dự báo âm 4,9% (thấp hơn 1,9 điểm phần trăm so với dự báo trước đó), Ngân hàng Thế giới (WB) dự báo âm 5,2% là mức giảm lớn nhất từ cuộc đại suy thoái những năm 1930. Nhiều nền kinh tế lớn trên thế giới đều được dự báo tăng trưởng âm từ 5-10%, thương mại quốc tế giảm mạnh...

Trong 6 tháng đầu năm, nước ta cơ bản thực hiện thành công nhiệm vụ kép, vừa kiểm soát dịch thành công vừa phục hồi nền kinh tế ở mức hợp lý, trạng thái bình thường mới dần được thiết lập trong mọi hoạt động kinh tế, xã hội.

Đạt được điều này là nhờ có sự vào cuộc của toàn hệ thống chính trị, người dân và xã hội, sự lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, sự ủng hộ và phối hợp chặt chẽ của Quốc hội và đặc biệt là sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, hiệu quả của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ bằng các nghị quyết, nghị định, chỉ thị đề ra các giải pháp đúng đắn, kịp thời cùng với sự nỗ lực, cố gắng của các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương.

Trong bối cảnh khó khăn chung của thế giới, nhiều quốc gia còn đang vật lộn với dịch bệnh và chưa thể có giải pháp hữu hiệu phục hồi nền kinh tế và có mức tăng trưởng âm, việc đạt được tốc độ tăng trưởng GDP 6 tháng đầu năm 1,81%, tuy là thấp nhất trong nhiều thập kỷ qua, nhưng là đáng ghi nhận, nước ta nằm trong số ít các quốc gia có mức tăng trưởng dương.

Đáng chú ý, mặc dù tăng trưởng GDP đạt thấp, nhưng chúng ta đã duy trì được nền tảng ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm yếu tố quyết định để phục hồi và phát triển trong giai đoạn sau khi kết thúc dịch. Một số chỉ tiêu chủ yếu dần phục hồi qua các tháng, tháng sau tích cực hơn tháng trước.

Cụ thể, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) có xu hướng giảm dần, bình quân 6 tháng đầu năm tăng 4,19%, lạm phát cơ bản bình quân 6 tháng tăng 2,81% so với cùng kỳ. Tiền tệ, ngân hàng cơ bản ổn định, thị trường ngoại hối hoạt động hiệu quả, thanh khoản thị trường được bảo đảm, mặt bằng lãi suất giảm ở cả ngắn hạn, trung và dài hạn, các dịch vụ thanh toán trực tuyến, thanh toán không dùng tiền mặt được đẩy mạnh. Cân đối thu chi ngân sách Nhà nước vẫn được bảo đảm.

Huy động vốn đầu tư phát triển toàn xã hội có xu hướng phục hồi. Tính chung 6 tháng ước tăng 3,4% so với cùng kỳ, nhưng vẫn là mức tăng thấp nhất trong 5 năm qua.

Sức mua của thị trường trong nước dần phục hồi sau khi các giải pháp kích cầu được triển khai mạnh mẽ, tuy nhiên, vẫn còn yếu do thu nhập từ hoạt động sản xuất kinh doanh giảm và tâm lý tiết kiệm chi tiêu. Tính chung 6 tháng, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng ước đạt gần 2,4 triệu tỷ đồng, giảm 0,8% so với cùng kỳ, nếu loại trừ yếu tố giá giảm 5,3%.

Tình hình phát triển doanh nghiệp có tín hiệu khả quan. Trong tháng 6 số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động thuộc các ngành dịch vụ chịu ảnh hưởng bởi dịch và biện pháp giãn cách xã hội tăng cao so với tháng trước, như dịch vụ lưu trú và ăn uống (tăng 24,6%), dịch vụ việc làm, du lịch và các dịch vụ hỗ trợ khác (tăng 13,7%), vận tải kho bãi (tăng 11,6%).

Tuy nhiên, thách thức trong 6 tháng cuối năm còn rất lớn, cần phải có những biện pháp mạnh mẽ, chính xác, kịp thời cùng sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của cả hệ thống chính trị nhằm phục hồi và phát triển kinh tế nhanh hơn, giải quyết việc làm và an sinh xã hội cho nhân dân hiệu quả hơn.

Cần có những hành động nhanh, mạnh mẽ hơn

Phân tích tình hình, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, kinh tế thế giới và thương mại toàn cầu đang suy thoái nghiêm trọng. Các tổ chức quốc tế như IMF, WB đều điều chỉnh hạ mức dự báo tăng trưởng kinh tế thế giới. Mặc dù vậy, các tổ chức vẫn đánh giá tích cực tăng trưởng kinh tế Việt Nam, trong đó IMF dự báo tăng 2,7%, WB dự báo tăng 2,8% và ADB dự báo tăng 4,1%.

Diễn biến dịch COVID-19 còn rất phức tạp, khó lường và Việt Nam chưa thể mở cửa trở lại với các quốc gia. Triển vọng phục hồi kinh tế toàn cầu là rất khó khăn, phụ thuộc rất nhiều vào khả năng sản xuất được vaccine, thuốc điều trị COVID-19. Nếu để dịch bùng phát trở lại trong nước thì hậu quả sẽ rất nặng nề, sẽ có nhiều doanh nghiệp bị tổn thương, tạm dừng hoạt động, giải thể, phá sản... ảnh hưởng rất lớn đến thành quả phát triển của đất nước trong những năm gần đây và sẽ mất rất nhiều năm, nhiều chi phí để phục hồi, gây dựng lại nền kinh tế và có thể bỏ lỡ nhiều cơ hội phát triển cho đất nước.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, tình hình 6 tháng cuối năm dự báo sẽ rất thách thức, sức ép về kiểm soát lạm phát là rất lớn, thị trường đầu ra cho sản xuất kinh doanh, nhất là công nghiệp chế biến, chế tạo, dệt may, da giày... còn gặp rất nhiều khó khăn.

Để kích thích tăng trưởng, phục hồi nhanh và thúc đẩy phát triển kinh tế, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT đề xuất cần phải có những hành động nhanh, mạnh mẽ hơn. Các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương cần tập trung cao độ; nghiêm túc, quyết liệt, khẩn trương, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các giải pháp đề ra tại các nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Xây dựng và quán triệt phương châm hành động mới để phục hồi và phát triển kinh tế.

Trước hết các cấp, các ngành cần nhận thức đúng mức độ nghiêm trọng và khẩn cấp của tình hình kinh tế-xã hội hiện nay, tuyệt đối không chủ quan; xác định nhiệm vụ phục hồi và phát triển kinh tế với phương châm “chống suy thoái kinh tế như chống giặc” như tinh thần “chống dịch như chống giặc” đã được Thủ tướng Chính phủ khởi xướng trong phòng, chống dịch COVID-19. Đoàn kết với quyết tâm cao hơn, phối hợp chặt chẽ hơn triển khai các chính sách phục hồi và phát triển kinh tế trong ngắn hạn nhanh, mạnh, hiệu quả gắn với xu hướng thay đổi trong trung và dài hạn.

Tận dụng tối đa thời cơ và cơ hội để tạo động lực mới cho phát triển, nhất là sự đoàn kết, đồng lòng của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân; vị thế, uy tín của nước ta trên trường quốc tế sau khi kiểm soát thành công dịch COVID. Phát huy tối đa các lợi thế để đón nhận hiệu quả sự dịch chuyển dòng vốn đầu tư quốc tế phục vụ phát triển đất nước. Thúc đẩy đổi mới, sáng tạo và chuyển đổi số trong nước, tham gia xây dựng các quy chuẩn, quy định, luật chơi mới trong quản trị kinh tế toàn cầu và khu vực.

Đồng thời mở rộng không gian phát triển, tìm kiếm thêm động lực mới cho tăng trưởng kinh tế; đẩy nhanh quá trình cơ cấu lại nền kinh tế, sắp xếp, tổ chức lại và phục hồi, đẩy mạnh các hoạt động sản xuất kinh doanh, hướng tới xây dựng một nền kinh tế độc lập, tự chủ, phát triển bền vững hơn.

Chúng ta cần tập trung rà soát nhằm phát huy mọi dư địa tăng trưởng trong từng ngành, lĩnh vực, địa phương, từng dự án lớn, trọng điểm.

Cụ thể, đối với khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản, cần kiểm soát chặt dịch bệnh trên gia súc, gia cầm, không để tái nhiễm dịch tả lợn châu Phi. Đẩy nhanh quy mô tái đàn, khôi phục đàn lợn, ổn định giá thịt lợn trong nước, hỗ trợ người chăn nuôi vay vốn đầu tư khôi phục chăn nuôi lợn. Duy trì và đẩy mạnh phát triển sản xuất, khuyến khích phát triển nông nghiệp hữu cơ. Tập trung phát triển mạnh thị trường trong nước cho các sản phẩm. Đẩy mạnh xuất khẩu.

Đối với sản xuất công nghiệp, cần chủ động thực hiện hoặc tham gia vào quá trình phục hồi chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị bị đứt gẫy, xây dựng và phát triển chuỗi giá trị mới. Tập trung xử lý hàng công nghiệp tồn kho.

Đẩy mạnh kích cầu và củng cố nền tảng thị trường nội địa. Tiếp tục triển khai mạnh chương trình kích cầu du lịch nội địa, khẩn trương đưa Quỹ Hỗ trợ phát triển du lịch vào hoạt động. Phát động các chương trình kích cầu tiêu dùng, mở rộng thị trường trong nước. Có kế hoạch khai giảng phù hợp để học sinh có thời gian nghỉ hè thỏa đáng và gia đình có thêm thời gian du lịch, góp phần kích thích tăng trưởng ngành dịch vụ. Bảo đảm cân đối cung cầu một số mặt hàng thiết yếu, bình ổn giá cả thị trường trong nước và phục vụ xuất khẩu.

Về xuất nhập khẩu, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, ứng dụng thương mại điện tử, hỗ trợ phát triển các nền tảng thương mại điện tử. Ứng dụng công nghệ giao dịch thanh toán điện tử, hậu cần giao nhận… Tìm kiếm thị trường mới đối với các mặt hàng đang bị hủy hoặc giãn tiến độ giao hàng do ảnh hưởng của dịch bệnh. Nâng cao năng lực xác nhận xuất xứ và nguồn gốc sản phẩm, xuất khẩu sản phẩm nông sản chính ngạch sang các thị trường, nhất là thị trường Trung Quốc.

Tiếp tục triển khai mạnh mẽ các chính sách tiền tệ hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, trong đó tập trung tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho doanh nghiệp được cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí, giữ nguyên nhóm nợ, cho vay mới.

Khuyến khích tổ chức tín dụng triển khai các chương trình, sản phẩm tín dụng với lãi suất ưu đãi để góp phần duy trì, phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh của người dân, doanh nghiệp, đặc biệt chú trọng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ. Tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn vay ngân hàng với lãi suất hợp lý, bảo đảm khôi phục sản xuất, việc làm cho người lao động...