Bộ trưởng Công Thương: Điện hạt nhân và những nguồn năng lượng mới 'dứt khoát phải có'

Theo ông Nguyễn Hồng Diên - Bộ trưởng Bộ Công Thương, khi các nguồn điện truyền thống không có dư địa để phát triển nữa, thì điện hạt nhân và những nguồn năng lượng mới trong tương lai "dứt khoát phải có".

Đến năm 2030 cần phải gấp 2 lần công suất

Chiều 7/11, báo cáo giải trình làm rõ một số vấn đề đại biểu nêu về Luật Điện lực (sửa đổi), ông Nguyễn Hồng Diên - Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết, theo tính toán của các chuyên gia, từ nay đến năm 2030, mỗi năm ngành điện cần khoản đầu tư khoảng 14 - 16 tỷ USD, tương đương khoảng 320.000 đến 350.000 tỷ đồng Việt Nam.

Do vậy, nếu không có cơ chế, chính sách thì không thể có nhà đầu tư, đây là một thách thức rất lớn. Ông Diên nhấn mạnh tinh thần Luật Điện lực (sửa đổi) chỉ sửa những cơ chế, chính sách bất cập, bởi nếu không rõ và mâu thuẫn thì không ai vào đầu tư.

Ngoài ra, lần sửa đổi này cũng bổ sung những chính sách mới để phát triển những nguồn năng lượng mới, bao gồm năng lượng gió, năng lượng mặt trời, kể cả gió ngoài khơi, gió trên bờ, kể cả mặt trời áp mái và mặt trời tập trung…

Theo tính toán, đến năm 2030, Việt Nam cần phải gấp 2 lần công suất hiện nay, nhưng đến năm 2050 sẽ phải gấp 5 lần công suất hiện nay.

“Muốn có một thị trường điện cạnh tranh thực sự, góp phần quan trọng gỡ những rối rắm hiện nay của ngành điện, phải thay đổi triệt để theo đúng định hướng mà Đảng và Chính phủ ta đã chỉ rõ: Tách bạch thực sự 3 khâu then chốt của ngành điện là: Phát điện, truyền tải điện và điều độ hệ thống điện quốc gia”, đại biểu Trần Hữu Hậu (đoàn Tây Ninh).

Các nguồn điện truyền thống không có dư địa để phát triển nữa, thủy điện đã hết, điện than không phát triển được, năng lượng mặt trời cũng có giờ…

"Cho nên điện hạt nhân và những nguồn năng lượng mới trong tương lai dứt khoát phải có, nhưng để có trên thực tiễn thì ngay từ bây giờ trong luật phải được đề cập”, ông Diên nói.

Bộ trưởng cho rằng, những gì quy định được rõ trong luật thì quy định, nếu chưa rõ thì trao quyền đó cho Chính phủ chỉ đạo, quy định và có những bước đi cụ thể. “Có như vậy thì sau 10 năm, chúng ta mới có những dự án điện hạt nhân”, ông Diên cho hay.

Bộ trưởng Bộ Công Thương cũng cho rằng, điện bao giờ cũng phải đi trước một bước và điện sản xuất ra phải có địa chỉ tiêu dùng.

Ông cho biết, trên thực tế có những dự án đã giao cho nhà đầu tư cả chục năm nay, thậm chí có dự án gần 20 năm nay nhưng họ có đủ lý do để chưa triển khai.

“Dự án điện thì đặc thù, đã quy hoạch rồi phải làm, đã giao phải làm, không làm được phải bị thu hồi. Không lẽ cả đất nước này ngồi chờ một vài nhà đầu tư hay sao? Cho nên đây là những vấn đề không quy định không thể nào làm được”, ông Diên lý giải.

"Không thể không cạnh tranh"

“Nhu cầu về điện ngày càng tăng cao, nhưng dự thảo luật thắt chặt, kiểm soát nguồn cung cũng như quy định nhiều giấy phép (tại điều 47 dự thảo luật) sẽ đẩy giá điện tăng cao như hiện nay, làm ảnh hưởng đến an ninh năng lượng”, đại biểu Nguyễn Duy Thanh (Cà Mau).

Về các nhóm chính sách cụ thể trong dự thảo luật, Bộ trưởng khẳng định, đã quy định rõ hơn về thẩm quyền quyết định và những cơ chế, chính sách đặc thù để thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới và một số nguồn điện nền, như điện khí, điện hạt nhân, kể cả điện hydro xanh.

“Các đại biểu có nói tiềm năng năng lượng tái tạo rất lớn nhưng nếu không có cơ chế, chính sách, chúng ta không thể nào mở đến mức tối đa khả năng có thể cho các địa phương”, Bộ trưởng cho hay.

Về thị trường điện cạnh tranh, ông Diên khẳng định, đến giờ này đã phát điện cạnh tranh. “Với 52% nhà đầu tư ngoài nhà nước, rõ ràng là cạnh tranh chứ không thể không cạnh tranh. Bán buôn thì chúng ta vừa mới ban hành chính sách mua, bán điện trực tiếp. Chúng ta cũng đã quy định không chỉ 5 đơn vị được mua buôn điện. Về bán lẻ điện, chúng ta đang sửa các quy định về giá, giá 2 thành phần, khung giá theo giờ... Tất cả những việc đó chúng ta đang vận hành”, ông Diên nói.

Về giá điện, Bộ trưởng cho hay, hiện đã có khung giá quy định theo Luật Giá và Luật Điện lực. Trong khung đó, Chính phủ sẽ quy định cụ thể làm như thế nào để ra được khung giá, dựa vào khung giá các bên đàm phán với nhau chứ không phải bên này "bắt chẹt" bên kia.

“Quy định rất rõ, khung giá đã có, không thể nói không thị trường, không cạnh tranh, phải đàm phán, không đàm phán, chúng tôi thu hồi, dừng dự án”, ông Diên quả quyết.

Bộ trưởng cho biết, sẽ nghiên cứu kỹ lưỡng, tiếp thu tối đa ý kiến đại biểu để hoàn thiện dự thảo luật trình Quốc hội thông qua vào cuối kỳ họp này. “Đây là điều chúng tôi thiết tha đề nghị. Còn Quốc hội quyết thế nào thì chúng tôi chấp hành, nhưng chúng tôi cũng nói trước là chậm 1 ngày có luật thì chúng ta chậm cả năm, thậm chí nhiều năm để thu hút đầu tư”, ông Diên cho hay.