Bộ trưởng Bộ Tài chính đôn đốc giải ngân vốn đầu tư công đối với 04 địa phương

Với vai trò là Tổ trưởng Tổ công tác số 5 về đôn đốc giải ngân vốn đầu tư công, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã kiểm tra tình hình giải ngân và chỉ đạo triển khai các giải pháp thúc đẩy công tác này đối với 4/12 địa phương thuộc Tổ công tác có số giải ngân năm 2023 thấp hơn bình quân cả nước gồm: Đắk Nông, Gia Lai, Đồng Nai, Bình Dương.

Mới giải ngân đạt 8,78% kế hoạch

Theo Bộ Tài chính, vốn kế hoạch năm 2023 được Thủ tướng Chính phủ giao cho Đắk Nông, Gia Lai, Đồng Nai, Bình Dương là 31.465,054 tỷ đồng. Đến nay, 04 địa phương đã phân bổ vốn chi tiết là 41.752,29 tỷ đồng. Trong đó, đối với vốn ngân sách trung ương Thủ tướng Chính phủ giao 9.365,61 tỷ đồng, 04 địa phương phân bổ 8.738,795 tỷ đồng, đạt 93,31 % kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao; có 03 địa phương Đắk Nông, Gia Lai, Đồng Nai chưa phân bổ hết kế hoạch vốn ngân sách trung ương năm 2023.

Đối với vốn ngân sách địa phương, Thủ tướng Chính phủ giao 22.099,44 tỷ đồng, 04 địa phương phân bổ 33.013,49 tỷ đồng (cao hơn số vốn kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao là 10.914,05 tỷ đồng), tăng 149,39%. Tuy nhiên, tỉnh Gia Lai mới phân bổ vốn ngân sách địa phương đạt 91,35% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Về tình hình giải ngân, đến ngày 31/3/2023, 04 địa phương triển khai giải ngân được 2.791,1 tỷ đồng, đạt 8,78% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao; ước 04 tháng năm 2023 giải ngân được 4.200,49 tỷ đồng, đạt 13,5% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Cụ thể, Đắk Nông giải ngân đạt 12,07%, ước 4 tháng đạt 18,61%; Gia Lai đạt 4,36%, ước 4 tháng đạt 13,82%; Đồng Nai đạt 8,95%, ước 4 tháng đạt 12,57%; Bình Dương đạt 9,37%, ước 4 tháng đạt 14,64%.

Ngoài ra, các địa phương trên đều có các dự án chưa giải ngân hoặc số vốn đã giải ngân rất thấp (dưới 5% kế hoạch vốn năm 2023). Trong đó, tỉnh Đắk Nông có 36 dự án; Gia Lai 21 dự án; Đồng Nai 09 dự án; Bình Dương 21 dự án.

Nhiều nguyên nhân dẫn đến chậm giải ngân

Theo báo cáo của các địa phương, có một số nguyên nhân dẫn đến giải ngân vốn chưa cao như: khó khăn về cơ chế, chính sách; trình tự lập, thẩm định kế hoạch đầu tư công hằng năm; thẩm quyền quyết định thời gian bố trí vốn; trình tự, thủ tục điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm vốn ngân sách nhà nước; vướng mắc trong công tác tổ chức thực hiện.

Các địa phương cho biết, trong tháng 01/2023, các chủ đầu tư tập trung hoàn tất hồ sơ báo cáo thanh toán, giải ngân phần vốn đầu tư công kế hoạch năm 2022; các dự án khởi công cuối năm 2022 chuyển tiếp sang năm 2023 tập trung thi công để có khối lượng thanh toán phần vốn đã tạm ứng từ kế hoạch năm 2022 nên chưa có khối lượng thanh toán kế hoạch năm 2023.

Bên cạnh đó, còn có các dự án mới phê duyệt đầu tư vào cuối năm 2022, được giao vốn kế hoạch năm 2023, các chủ đầu tư đang thực hiện các bước phê duyệt dự án, phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công, tổ chức lựa chọn nhà thầu, lập phương án giải phóng mặt bằng nên chưa giải ngân được vốn kế hoạch năm 2023.

Trong công tác giải phóng mặt bằng, các chủ đầu tư đang tập trung thực hiện công tác đo vẽ, kiểm đếm, công bố thu hồi đất theo quy định về bồi thường hỗ trợ tái định cư, giải quyết những vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng nên chưa bàn giao được mặt bằng cho nhà thầu thi công.

Tuy nhiên, qua công tác kiểm tra phân bổ kế hoạch vốn năm 2023 của Bộ Tài chính, nguyên nhân chậm giải ngân vốn đầu tư công còn ở khâu phân bổ chi tiết kế hoạch vốn cho các dự án chưa đảm bảo theo quy định của pháp luật đầu tư công và Quyết định giao vốn kế hoạch năm 2023 của Thủ tướng Chính phủ.

Ngay từ đầu năm, các địa phương chưa phân bổ hết số kế hoạch vốn năm 2023, phân bổ chưa đảm bảo nguyên tắc, tiêu chí bố trí đủ vốn cho các dự án hoàn thành, quyết toán, dự án chuyển tiếp, mới xem xét bố trí vốn cho các dự án khởi công mới, nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư trong kế hoạch đầu tư công trung hạn. Bộ Tài chính cũng đã có ý kiến về công tác phân bổ kế hoạch đầu tư công gửi các địa phương.

Tăng cường quản lý, thanh toán để đẩy nhanh giải ngân

Trên cơ sở báo cáo về tình hình thực hiện vốn đầu tư công năm 2023 của 04 địa phương và tổng hợp những vướng mắc, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc - Tổ trưởng Tổ công tác số 05 đã ký Công văn số 3781/BTC-ĐT ngày 18/4/2023 gửi các địa phương chỉ đạo triển khai các giải pháp thúc đẩy giải ngân nguồn vốn quan trọng này.

Công văn nêu rõ, giải ngân vốn đầu tư công góp phần quan trọng vào thúc đẩy tăng trưởng phát triển kinh tế và kiềm chế lạm phát, do đó, Bộ Tài chính đề nghị các địa phương nghiêm túc thực hiện Nghị quyết của Chính phủ, Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ và văn bản của Bộ Tài chính về tăng cường quản lý, thanh toán để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn kế hoạch đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước năm 2023 của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương.

Trong đó, cần rà soát những dự án đã được giao kế hoạch không có khả năng giải ngân (nhất là các dự án đến nay có số giải ngân bằng 0) để phân bổ đủ kế hoạch vốn cho các dự án đã được phê duyệt quyết toán, dự án đã hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng, dự án chuyển tiếp hoàn thành trong năm 2023 còn thiếu vốn; khẩn trương phân bổ chi tiết hết số vốn kế hoạch năm 2023 đã được Thủ tướng Chính phủ giao cho các dự án để không ảnh hưởng đến công tác giải ngân vốn.

Các địa phương khẩn trương triển khai các giải pháp để đẩy nhanh công tác hoàn thiện thủ tục đầu tư, phê duyệt dự án đầu tư để phân bổ chi tiết toàn bộ kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2023 đã được Thủ tướng Chính phủ giao theo đúng quy định. Đồng thời, nhập đủ, kịp thời kế hoạch vốn của từng dự án trên Hệ thống Thông tin quản lý ngân sách và kho bạc (Tabmis) đối với số phân bổ chi tiết đủ điều kiện thanh toán theo quy định.

Bộ Tài chính đề nghị các địa phương thực hiện kiểm tra, giám sát, đôn đốc các chủ đầu tư, ban quản lý dự án thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn của các dự án ngay từ những tháng đầu năm; kịp thời, chủ động tháo gỡ ngay các vướng mắc, khó khăn trong tổ chức thi công và giải ngân của từng dự án. Trong đó, chỉ đạo tập trung đẩy mạnh giải ngân các dự án đầu tư có khả năng giải ngân cao, các dự án đã hoàn tất các thủ tục đầu tư, công tác đấu thầu, phê duyệt hợp đồng; phối hợp chặt chẽ với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính và các Bộ có liên quan để giải quyết các vướng mắc phát sinh hoặc báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét xử lý các vướng mắc vượt thẩm quyền của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương.

Đối với các chủ đầu tư, ban quản lý dự án, các địa phương cần chỉ đạo phối hợp chặt chẽ với các nhà thầu, đơn vị cung ứng vật tư, vật liệu để giải quyết các khó khăn, vướng mắc về nguồn cung nhằm đảm bảo điều kiện thi công, đẩy nhanh tiến độ triển khai các gói thầu. Trường hợp cần tăng mức tạm ứng vốn để đáp ứng nhu cầu cung ứng vật tư, vật liệu, các chủ đầu tư, ban quản lý dự án báo cáo người quyết định đầu tư để xem xét, quyết định theo thẩm quyền phù hợp với quy định về nguyên tắc tạm ứng vốn, bảo lãnh tạm ứng, mức vốn tạm ứng và thu hồi vốn tạm ứng và chịu trách nhiệm về việc sử dụng vốn tạm ứng đúng mục đích, có hiệu quả.

Chủ đầu tư, ban quản lý dự án phối hợp với nhà thầu để hoàn thiện hồ sơ tạm ứng, thanh toán gửi Kho bạc Nhà nước kiểm soát chi ngay sau khi đủ điều kiện tạm ứng vốn hoặc có khối lượng hoàn thành. Đối với các dự án ODA và vay ưu đãi nước ngoài, các đơn vị khẩn trương gửi hồ sơ rút vốn tới Bộ Tài chính (Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại) để thực hiện giải ngân theo quy định đối với các khối lượng đã được kiểm soát chi, không để tồn đọng, đặc biệt là các khoản hoàn chứng từ tài khoản đặc biệt...

Về công tác xây dựng báo cáo phục vụ Tổ kiểm tra, theo Quyết định số 235/QĐ-TTg ngày 14/3/2023 của Thủ tướng Chính phủ, cứ cuối mỗi tháng các địa phương có số giải ngân thấp hơn bình quân trung cả nước (thuộc đối tượng kiểm tra) có trách nhiệm xây dựng báo cáo gửi Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Văn phòng Chính phủ trước ngày 05 tháng sau.

Tuy nhiên, lần kiểm tra tháng 4/2023, cả 04 địa phương nêu trên đều gửi báo cáo chậm. Do đó, Bộ Tài chính đề nghị trong các tháng tiếp theo của năm 2023, các địa phương thực hiện đúng thời gian báo cáo; đặc biệt, phải coi công tác báo cáo tình hình giải ngân vốn đầu tư công năm 2023 là nhiệm vụ quan trọng trong việc chỉ đạo điều hành công tác này từ địa phương tới trung ương.