“Black Swan” Covid-19 và cơ hội chưa từng có cho chứng khoán Việt

Sự đi lên mạnh mẽ của thị trường chung cùng thanh khoản bùng nổ cũng kéo theo hoạt động kinh doanh của các công ty chứng khoán.

Năm 2020 là một năm đầy biến động lạ thường đối với thị trường chứng khoán toàn cầu nói chung và Việt Nam cũng không ngoại lệ. Viễn cảnh lạc quan từ cuối năm 2019 sớm bị phủ bóng đen bởi sự kiện “Black Swan” - Thiên Nga Đen Covid-19.

Đại dịch nhanh chóng làm thị trường chứng khoán chao đảo với những cú rơi lịch sử. VN-Index xuống thấp nhất kể từ cuối năm 2016 chỉ hơn 1 tháng sau khi dịch bùng phát trong nước kéo theo hàng loạt cổ phiếu trôi về vùng đáy nhiều năm.

Cú đấm bất ngờ đầy sức nặng vào cuối quý 1 cũng ảnh hưởng nặng nề khiến nhiều công ty chứng khoán (CTCK) báo lãi sụt giảm sâu, thậm chí lỗ do phải trích lập dự phòng giảm giá các khoản đầu tư.

Tuy nhiên, đây lại là khởi đầu cho cuộc lội ngược dòng “vô tiền khoáng hậu” trong lịch sử chứng khoán Việt Nam. Từ vùng đáy, thị trường đảo chiều ngoạn mục sau đó tạo nên một trong những con sóng đặc biệt nhất từ trước đến nay.

Chỉ hơn 2 tháng từ khi xuống đáy, VN-Index gần như đã lấy lại toàn bộ những gì đã mất do sự bùng phát của dịch bệnh trong nước. Cũng chỉ chưa đầy 6 tháng sau, nhà đầu tư lại được thấy mốc 1.000 điểm của VN-Index và còn hơn thế nữa.

Sự đi lên mạnh mẽ của thị trường chung cùng thanh khoản bùng nổ cũng kéo theo hoạt động kinh doanh của các CTCK trở nên khởi sắc nhờ tự doanh, các khoản phí hay lãi vay ký quỹ,...

Sau kết quả bết bát trong quý đầu tiên, hầu hết các CTCK đã trở lại tăng trưởng dương trong 9 tháng đầu năm thậm chí nhiều CTCK ghi nhận mức tăng trưởng 2 chữ số có thể kể đến như SSI, HSC, VND, SHS...

TÀI KHOẢN MỞ MỚI TĂNG VỌT

Trong bối cảnh tiền rẻ và hàng loạt cổ phiếu chất lượng đã giảm sâu về vùng hấp dẫn, các nhà đầu tư “F0” bắt đầu chuyển hướng dòng tiền đổ dồn vào thị trường chứng khoán khi các kênh đầu tư khác như gửi ngân hàng, vàng, bất động sản…kém thu hút hơn.

Số lượng tài khoản cá nhân trong nước mở mới trong nước tăng vọt kể từ tháng 3, liên tục ở mức trên 30.000 đơn vị mỗi tháng. Trong tháng 11, lượng mở mới của nhà đầu tư cá nhân trong nước lên mức kỷ lục 41.080 tài khoản. Lũy kế 11 tháng, lượng tài khoản mở mới này đạt 329.452 đơn vị, tăng 75,4% so với cả năm 2019.

Dòng tiền mới của nhà đầu tư trong nước mang đến sự bùng nổ về thanh khoản đặc biệt từ nửa sau của tháng 11, thời điểm VN-Index vượt 1.000 điểm. Giá trị giao dịch khớp lệnh tường xuyên duy trì trên/dưới 14.000 tỷ đồng mỗi phiên, điều chưa từng diễn ra kể cả trong thời kỳ VN-Index lên đỉnh lịch sử vào đầu năm 2018.

ĐÒN BẨY “MARGIN” KÍCH THÍCH THANH KHOẢN

Thanh khoản thị trường trong những tháng gần đây duy trì ở mức cao được nhìn nhận có sự hỗ trợ đắc lực từ dòng tiền vay ký quỹ (margin). Theo thống kê, dư nợ cho vay ký quỹ trên toàn thị trường tính tới cuối quý 3/2020 đạt trên 66.000 tỷ đồng, tăng 19% so với quý trước và tăng 33% so với quý 1/2020.

Dư nợ cho vay của nhiều CTCK tăng mạnh trong quý 3/2020. Chẳng hạn, dư nợ cho vay tại Chứng khoán TP.HCM (HSC) tăng 42%, lên 6.022 tỷ đồng; tại Chứng khoán VPS tăng 57%, lên 3.172 tỷ đồng; tại Chứng khoán Bản Việt (VCSC) tăng 49%, lên 3.010 tỷ đồng; tại Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) tăng 31%, lên 1.729 tỷ đồng…

Về số tuyệt đối, Mirae Asset Việt Nam hiện dẫn đầu về dư nợ cho vay tính đến hết quý 3/2020 là 9.670 tỷ đồng, tăng 13%. Nếu quy định cho nhà đầu tư nước ngoài cư trú tại Việt Nam được phép vay ký quỹ, các CTCK vốn Hàn Quốc có thể lập kỳ tích về tốc độ và giá trị cho vay.

Dòng tiền nội là động lực quan trọng giúp giải tỏa áp lực bán ròng triền miên của khối ngoại trong thời gian dài bất chấp những đánh giá lạc quan và tích cực về thị trường Việt Nam.

Tính đến hết phiên giao dịch ngày 24/12, khối ngoại đã bán ròng kỷ lục hơn 13.600 tỷ đồng trên HoSE. Nếu loại trừ đi giao dịch thỏa thuận, khối ngoại sàn này đã bán ròng hơn 36.500 tỷ đồng trong đó có nhiều Bluechips như MSN, HPG, VIC, HDB, VNM...

Trong quá khứ, thị trường thường có xu hướng diễn biến tiêu cực khi khối ngoại đẩy mạnh bán ròng tuy nhiên dòng tiền nội với đòn bẩy margin có phần chiếm ưu thế đã đảo chiều xu hướng này thời gian gần đây.