Bị 'giam' tiền hoàn thuế: Doanh nghiệp điêu đứng

Sau công điện chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế có văn bản đôn đốc cục Thuế các tỉnh, thành đẩy mạnh giải quyết hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT); Tổng cục Thuế có công văn gửi đích danh Cục Thuế TPHCM liên quan đến hoàn thuế VAT cho doanh nghiệp (DN) cao su nhưng gần cả tháng qua, hầu như chưa có DN nào được hoàn.

Thủ tướng chỉ đạo, vẫn giậm chân tại chỗ

Kinh doanh ngừng trệ, công nhân nghỉ việc, không dám nhận đơn hàng, mất thị trường… là tình trạng chung của hàng loạt DN cao su xuất khẩu ở TPHCM như: Công ty TNHH TM Hòa Thuận, Công ty TNHH TM Hoàng Dũng, Công ty TNHH Công nghiệp Vạn Xuân, Công ty TNHH MTV Huy và Anh Em, Công ty TNHH SX-TM Hoa Sen Vàng… Nguyên nhân chính là số tiền hoàn thuế VAT lên đến hàng chục tỷ đồng đến nay vẫn chưa được hoàn trả khiến DN kiệt quệ.

Đây chính là những đơn vị đã được báo Tiền Phong viết bài phản ánh trong tháng 5/2023, liên quan đến việc bị chậm hoàn thuế khiến DN kiệt quệ, đuối sức. Sau đó, Thủ tướng Chính phủ đã có công điện giao Bộ Tài chính kiểm tra, đôn đốc Tổng cục Thuế đẩy nhanh việc hướng dẫn, thực hiện hoàn thuế VAT cho DN. Mới đây, Tổng cục Thuế có văn bản gửi Cục Thuế TPHCM liên quan đến hoàn thuế VAT cho DN cao su. Tuy nhiên gần một tháng qua, mọi chuyện vẫn “giậm chân tại chỗ”.

Theo các DN cao su, mặc dù đã gửi công văn rất nhiều lần đến Cục Thuế TPHCM và nhiều cơ quan khác nhưng đến nay vẫn chưa được trả lời.

“Các DN cao su ở TPHCM đồng loạt gửi đơn kiến nghị đến Cục Thuế TPHCM nhưng chỉ nhận được những công văn, chỉ đạo “đá qua ném lại” giữa Tổng cục Thuế và Cục Thuế TPHCM. Mong muốn của chúng tôi là biết được khi nào hoàn thuế để mở lại nhà xưởng, nhận đơn hàng, tiếp tục kinh doanh, tạo công ăn việc làm cho người lao động.

Có kinh doanh, có lợi nhuận, DN mới tiếp tục đóng thuế cho Nhà nước, góp phần cùng TPHCM phấn đấu trở lại đầu tàu kinh tế cả nước” - đại diện một DN xuất khẩu cao su, nói.

Đại diện lãnh đạo Cục Thuế TPHCM cho biết, 5 tháng đầu năm 2023, cơ quan thuế đã giải quyết hoàn thuế VAT cho 357 hồ sơ, tổng số tiền hoàn hơn 1.912 tỷ đồng, bằng 67,95% so với cùng kỳ năm 2022.

Không chỉ DN cao su, DN gỗ cũng chung số phận bị giam tiền hoàn thuế. Hai năm không được hoàn thuế với số tiền hơn 5 tỷ đồng, bà H.T.N (công ty sản xuất gỗ có trụ sở ở Quận 1) cho biết, không còn tiền để tiếp tục kinh doanh.

Theo bà N., thay vì chờ cơ quan thuế xác minh định danh người mua hàng ở nước ngoài như trước đây thì công ty được yêu cầu khi nào xuất hàng sẽ có nhân viên thuế kiểm tra, xác minh thực tế. Cái khó là lúc này thị trường sụt giảm, công ty đã thu hẹp hoạt động, không đủ đơn hàng để sản xuất.

“Khi xuất hàng, cơ quan kiểm soát qua số tàu, kiểm tra hải quan các kiểu chứ đâu phải bán hàng chợ mà không có giấy tờ quản lý. Việc đòi xác minh thực tế khi công ty không có đủ đơn hàng, chưa kể những lô hàng đã xuất khẩu cách đây 2 năm thì xác minh thực tế ra sao…” - bà N. nói.

Trao đổi với PV Tiền Phong, các DN gỗ, cao su cho rằng, cơ quan chức năng cần phân biệt rõ ai làm đúng và ai làm sai. Những DN hoạt động không đàng hoàng thì đưa vào diện điều tra, còn những hồ sơ có kê khai, nộp thuế thì cần sớm hoàn thuế. Từ đó, có thể tháo gỡ cho DN được xoay vòng vốn.

Vì sao chậm hoàn thuế?

Trước những phản ứng của DN ngành gỗ của thành phố bị “ngâm” tiền thuế VAT, ông Nguyễn Chánh Phương - Phó Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TPHCM (HAWA) cho rằng, việc cơ quan thuế coi ngành gỗ là ngành nghề có rủi ro và cần phải thanh tra, kiểm tra là không sai. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là được quyền “ngâm”, “giam” tiền hoàn thuế VAT của DN.

Cũng theo ông Phương, DN ngành gỗ đang gặp rất nhiều khó khăn về các đơn hàng, trả lương công nhân… nhưng ngành thuế lại chậm hoàn thuế VAT và thời gian hoàn thuế kéo dài khiến DN thêm khốn khó.

Khảo sát tình hình hoạt động của DN quý I, II của Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM (HUBA) mới đây cho thấy, DN có doanh thu giảm chiếm 51%, số DN có lợi nhuận giảm chiếm 62%, sản phẩm, hàng hóa tồn kho tăng lên 41%. Theo HUBA, hầu hết các DN đang kinh doanh không thuận lợi và những quý tiếp theo vẫn rất khó khăn, thậm chí có đến 30% DN đánh giá tình hình kinh doanh quý tiếp theo tiếp tục giảm.

“Nhiều DN than phiền không được hoàn thuế VAT từ vài năm nay với số tiền từ vài tỉ đồng đến hàng chục tỉ đồng do thời gian xác minh hóa đơn và nguồn gốc hàng hóa mua vào rất lâu, ảnh hưởng đến dòng tiền của DN.

Do đó, DN mong cơ quan thuế có chính sách hỗ trợ, hoàn thuế nhanh để DN có vốn kinh doanh, trả lương cho người lao động” - ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch HUBA nói.

Đại diện lãnh đạo Cục Thuế TPHCM cho biết, 5 tháng đầu năm 2023, cơ quan thuế đã giải quyết hoàn thuế VAT cho 357 hồ sơ, tổng số tiền hoàn hơn 1.912 tỷ đồng, bằng 67,95% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, số hồ sơ thuộc diện hoàn trước kiểm sau là 214 hồ sơ, với số tiền được hoàn 1.288,8 tỷ đồng, tương đương 59,9% và 67,38% tổng số tiền hoàn thuế trong kỳ.

Không được hoàn thuế, DN càng làm càng lỗ

Ông Phạm Quang Anh - Giám đốc Công ty May mặc Dony cho biết, việc chậm hoàn thuế VAT vào thời điểm này khiến dòng tiền của DN không nhúc nhích. “Từ năm ngoái đến nay, tiền hoàn thuế của Dony vẫn bị tắc lại, chưa hoàn được khiến chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn. Thực tế, với các DN xuất khẩu, tiền hoàn thuế rất quan trọng vì thực tế lợi nhuận mà DN có thể bỏ túi khi xuất khẩu chỉ khoảng 3 - 7%, đa số là 5% nhưng thuế VAT đầu vào chiếm khoảng 10%. Vì vậy, khoản này đã “ăn” hết lợi nhuận, thậm chí “ăn” một phần vào tiền vốn gốc của DN. Nếu không hoàn thuế được, DN càng làm càng lỗ” - ông Quang Anh nói.

Tìm hướng tháo gỡ

Lãnh đạo Cục Thuế TPHCM cho rằng, việc hoàn thuế VAT cần phải đảm bảo chặt chẽ, đúng đối tượng, đúng quy định pháp luật. Do đó, Cục Thuế đã tập trung đẩy mạnh công tác rà soát, xác minh, tiến hành hoàn thuế theo đúng quy định pháp luật. Ngoài ra, Cục Thuế TPHCM tổ chức các buổi đối thoại trực tiếp nhằm tháo gỡ khó khăn, giải đáp những kiến nghị của DN trong công tác hoàn thuế.

Cơ quan thuế cũng sẽ bố trí nguồn lực, đôn đốc các đơn vị trực thuộc khẩn trương hoàn thành việc kiểm tra hoàn thuế đối với các hồ sơ đề nghị hoàn và được phân loại thuộc diện kiểm tra trước, hoàn thuế sau, nhằm đảm bảo giải quyết hồ sơ đúng thời hạn, đúng đối tượng được hoàn theo quy định của Luật Quản lý thuế. Đối với các hồ sơ đang kiểm tra, xác minh, Cục Thuế sẽ thông báo cho người nộp thuế về tiến độ giải quyết hồ sơ, dự kiến thời gian giải quyết hoàn thuế, đảm bảo công khai, minh bạch.

Đại diện Cục Thuế TPHCM thông tin, đang đối thoại với một số DN xuất khẩu cao su có vướng mắc về hoàn thuế VAT. Tuy nhiên, đến nay mới dừng ở việc ghi nhận ý kiến để kiến nghị lên Tổng cục Thuế và chưa hoàn thuế được cho trường hợp nào.