Bầu cử Mỹ 2020 cận kề, Trung Quốc ‘tung’ lộ trình kinh tế có thể vượt Mỹ trong 1 thập kỷ

Chỉ vài ngày trước khi diễn ra cuộc bầu cử Mỹ, Trung Quốc đã công bố kế hoạch kinh tế mới, có thể vượt Mỹ trong 1 thập kỷ tới.

Bất chấp những thiệt hại do đại dịch Covid-19 gây ra và mối quan hệ đang xấu đi với Mỹ, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vẫn đạt mức tăng trưởng ấn tượng khi GDP quý III/2020 tăng 4,9%, trở thành nền kinh tế lớn duy nhất thế giới trở lại con đường tăng trưởng kinh tế hậu Covid-19.

Tuần này, Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ họp phiên toàn thể tại Bắc Kinh nhằm thông qua kế hoạch phát triển 5 năm lần thứ 14 và lộ trình kinh tế đến năm 2035. Hội nghị của Trung Quốc là sự kiện kín và kéo dài đến thứ Năm.

Theo trang SCMP, tốc độ tăng trưởng 5-6% là tốc độ tăng trưởng tiềm năng trong giai đoạn 2021-2025.

Viện Khoa học Tài khóa Trung Quốc (thuộc Bộ Tài chính Trung Quốc) ước tính, tăng trưởng kinh tế cả năm của Trung Quốc vào năm 2020 có thể đạt 2,3-3% và đạt 5-6% trong giai đoạn 2021-2025.

Nghiên cứu gần đây từ Trường Phát triển Quốc gia của Đại học Bắc Kinh chỉ ra rằng, mức tăng trưởng tiềm năng sẽ giảm từ 6,5% hiện tại xuống 2,6% vào năm 2050, khi quốc gia này gặp phải những thách thức như sự thù địch với nước ngoài, dân số già nhanh và lực lượng lao động thu hẹp.

Trong khi đó, một nhóm nghiên cứu do GS. Hu Angang tại Đại học Thanh Hoa kết luận trong một cuốn sách mới xuất bản rằng, tốc độ tăng trưởng tiềm năng của Trung Quốc sẽ đạt gần 6% vào giai đoạn 2021-2025 và có thể đặt mục tiêu tăng trưởng hàng năm là 5,5% trong giai đoạn này.

Người đứng đầu bộ phận dự báo của Trung tâm Thông tin Nhà nước Zhu Baoliang thì nhận thấy, Trung Quốc có thể duy trì mức tăng trưởng trung bình hàng năm 5% cho đến năm 2035. Tuy nhiên, ông Zhu cho hay, nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới phải thực hiện những thay đổi sâu sắc trong hệ thống kinh tế của mình để đạt được điều đó.

“Một nhiệm vụ cốt lõi là điều chỉnh thị trường bị bóp méo thông qua các cải cách như đô thị hóa, đất đai, thị trường vốn, lãi suất và tỷ giá hối đoái. Trong 5 năm tới, mục tiêu hàng năm 5,5% là phù hợp”, ông Zhu nhấn mạnh.

Trong khi đó, các nhà nghiên cứu của Morgan Stanley do nhà kinh tế trưởng Robin Xing dự đoán, kế hoạch 5 năm tới sẽ đặt mục tiêu tăng trưởng trung bình 5%. Điều này đòi hỏi Trung Quốc phải có sự thay đổi trọng tâm chính sách sang thúc đẩy cơ cấu tiêu dùng trong nước và các biện pháp mở cửa thị trường hơn nữa.

Kế hoạch 5 năm lần thứ 14 của Trung Quốc được dự báo sẽ tập trung vào đột phá công nghệ, tự chủ kinh tế và môi trường. Trong 15 năm tới, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng muốn hiện thực hóa cam kết cải tổ bằng cách giành vị trí dẫn đầu toàn cầu về công nghệ và các ngành chiến lược khác.

Theo trang Bloomberg, nếu kinh tế Trung Quốc vốn đang phục hồi tương đối nhanh sau đại dịch Covid-19 có thể duy trì được quỹ đạo tăng trưởng vài năm gần đây thì quốc gia này sẽ vượt Mỹ trong thập kỷ tới.

Viễn cảnh về căng thẳng với Mỹ ngày càng tăng sẽ là cơ sở củng cố chiến lược của ông Tập Cận Bình nhằm bảo vệ Trung Quốc trước những biến động kinh tế toàn cầu.

Fred Hu - nhà sáng lập Primavera Capital cho biết, Trung Quốc đã đánh giá lại một cách thực tế về môi trường toàn cầu hiện tại. Tự chủ là phát triển được năng lực nội địa thông qua đầu tư vào nghiên cứu, phát triển và đổi mới. Đây là phản ứng cần thiết và thận trọng trước các bất ổn bên ngoài.

Tuy nhiên, ông Hu cũng khẳng định, điều này không có nghĩa Trung Quốc sẽ từ bỏ chính sách mở cửa và hướng nội hoàn toàn.

Chủ tịch Tập Cận Bình và các lãnh đạo khác của Trung Quốc gần đây khẳng định, nền kinh tế sẽ mở cửa hơn nữa với đầu tư và cạnh tranh từ nước ngoài. Trong một bài phát biểu tại Thâm Quyến mới đây, người đứng đầu Trung Quốc đã cam kết đẩy mạnh đột phá công nghệ và muốn có một hệ thống kinh tế mở cửa mới. Vấn đề này đã trở thành tâm điểm mâu thuẫn mới nhất giữa Mỹ-Trung Quốc và nhiều quốc gia khác.

Trước đó, sáng kiến “Made in China 2025” đã gặp khó khi khiến nhiều quan chức có quan điểm cứng rắn về thương mại trong chính quyền Tổng thống Trump phản đối. Lập trường cứng rắn của Tổng thống Trump hiện đã được cả Thượng viện và Hạ viện Mỹ ủng hộ.

Giới chức Trung Quốc lo ngại rằng, ứng cử viên đảng Dân chủ Joe Biden có thể còn làm mạnh tay hơn, bằng cách tập hợp các đồng minh để cùng kiềm chế sự phát triển của Trung Quốc, nhất là trong bối cảnh ngày càng nhiều nền kinh tế, từ Mỹ đến Australia ủng hộ việc ngăn Trung Quốc tiếp cận các công nghệ chiến lược.

Giám đốc Viện Toàn cầu châu Á tại Đại học Hong Kong (Trung Quốc) Chen Zhiwu khẳng định, đó chính là lý do vì sao các kế hoạch mới sẽ không rõ ràng và chi tiết như trước đây, vì “Made in China 2025” đã mang đến quá nhiều rắc rối cho Trung Quốc.

Nhận định về mục tiêu phát triển kinh tế mới của Trung Quốc, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao nước này Zhao Lijian cho biết, 1/3 lợi nhuận của Mercedes Benz quý III/2020 là từ Trung Quốc. Bên cạnh đó, doanh số bán vé tại các rạp phim nước này cũng vượt 2 tỷ USD, lần đầu cao hơn Bắc Mỹ.

“Những ví dụ trên chứng tỏ, thị trường khổng lồ của Trung Quốc tạo ra lực đẩy bền vững cho tăng trưởng kinh tế của cả Trung Quốc và thế giới”, ông Zhao nói.

Tính toán của Bloomberg cho thấy, Trung Quốc sẽ là động cơ tăng trưởng lớn nhất thế giới trong các năm tới.

Tuy nhiên, bức tranh này không chỉ có toàn màu hồng. Ngày càng nhiều quốc gia coi các hãng công nghệ của Trung Quốc là mối đe dọa an ninh quốc gia. Một số đang hợp tác để thay đổi sự phụ thuộc vào nhập khẩu Trung Quốc. Bắc Kinh cũng hứng chịu nhiều chỉ trích về các vấn đề nhạy cảm trong nước.

Phản ứng của cộng đồng quốc tế đang khiến Trung Quốc hướng nội để tăng trưởng. Cho đến nay, thuế nhập khẩu và các lệnh trừng phạt có tác động rất nhỏ trong việc thay đổi hành vi của Trung Quốc. Thậm chí, còn khiến nhiều doanh nghiệp nước ngoài bị đưa vào danh sách có thể bị trừng phạt trả đũa.

Trung Quốc cũng đang soạn thảo một danh sách các thực thể nước ngoài không đáng tin cậy hiện đang hoạt động tại nước này. Gần đây, xuất khẩu của Australia cũng đang là nạn nhân đáp trả của Trung Quốc, điều này thể hiện, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sẵn sàng trả đũa nếu cảm thấy quyền lợi bị đe dọa, dù hành động này có thể đẩy Trung Quốc vào con đường cô lập hơn.

Tuy nhiên, khi các quốc gia khác trở nên thận trọng với Trung Quốc, dòng vốn đầu tư ra nước ngoài của quốc gia này sẽ bị ảnh hưởng. Ngoài ra, các doanh nghiệp có sự hậu thuẫn của nhà nước Trung Quốc sẽ khó có cơ hội vào các thị trường như Mỹ, Anh và Australia.