Bắc Từ Liêm (Hà Nội): Phải chăng có sự không minh bạch khi điều chỉnh Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp tại dự án Đề pô xe điện đoạn Nhổn

Khi đang là Phó Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Từ Liêm (trước đây), bà Nguyễn Thị Nắng Mai đã thực hiện điều chỉnh Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đất nông nghiệp đối với diện tích không bị thu hồi giải phóng mặt bằng, không có trong Quyết định thu hồi đất. UBND Thành phố Hà Nội kết luận công dân tố cáo đúng, thế nhưng bà Mai chỉ phải “rút kinh nghiệm”.

Liên quan đến những dấu hiệu sai phạm của bà Nguyễn Thị Nắng Mai khi còn là Phó Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Từ Liêm trong việc thu hồi điều chỉnh Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp chuyển đổi tại dự án Đề pô xe điện đoạn Nhổn – ga Hà Nội, bị người dân tố cáo, nhưng UBND huyện Từ Liêm lúc bấy giờ chưa giải quyết triệt để. Nội dung này đã được một số tòa soạn đăng bài phản ánh từ năm 2018-2019. Không đồng ý với kết luận giải quyết tố cáo số 88/KL-UBND ngày 16/9/2016 của Chủ tịch UBND quận Bắc Từ Liêm, cho rằng kết luận bao che cho sai phạm của bà Mai, làm thiệt hại tới tài sản của Nhà nước, ảnh hưởng uy tín của chính quyền, công dân đã làm đơn tố cáo tới UBND Thành phố Hà Nội. Ngày 7/7/2020, Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội ban hành Quyết định số 3000/QĐ-UBND về việc thụ lí tố cáo của công dân đối với bà Mai. Ngày 29/12/2020, UBND Thành phố ký kết luận số 168/KL-UBND, kết luận nội dung tố cáo đối với bà Nguyễn Thị Nắng Mai, nguyên Phó Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Từ Liêm (trước đây) là nội dung công dân tố cáo đúng.

Theo Kết luận số 168, ba hộ gia đình: ông Chu Thiên Sửu, ông Chu Thiên Linh và ông Nguyễn Tự Hùng, ngoài diện tích đất nông nghiệp đã được UBND huyện Từ Liêm (trước đây) cấp sổ đỏ, các hộ còn sử dụng những phần diện tích đất từ khoán 10, không nằm trong phương án giao đất theo Nghị định số 64/CP của Chính phủ (được gọi là đất nông nghiệp vượt hạn mức), cụ thể: Hộ ông Sửu sử dụng 337m2 đất, thuộc một phần thửa đất số 240, tờ bản đồ số 27; Hộ ông Linh sử dụng 107m2 đất, thửa số 245, tờ bản đồ số 27; Hộ ông Hùng sử dụng 748m2 đất, thửa số 20, tờ bản đồ số 30. Năm 2007, khi thực hiện giải phóng mặt bằng dự án tuyến đường sắt đô thị thí điểm Thành phố Hà Nội (đoạn Nhổn – ga Hà Nội), UBND huyện Từ Liêm thực hiện hoán đổi diện tích đất nông nghiệp không giao cho 3 hộ: ông Chu Thiên Sửu, ông Chu Thiên Linh, ông Nguyễn Tự Hùng (đất nông nghiệp vượt hạn mức) thành đất nông nghiệp được giao theo Nghị định số 64/CP của Chính phủ (đất nằm ở khu vực khác không trong khu vực giải phóng mặt bằng). Thời điểm UBND quận Bắc Từ Liêm điều chỉnh sổ đỏ cho các hộ (năm 2009), Văn bản áp dụng là Luật Đất đai năm 2003 và các Nghị định hướng dẫn thi hành. Theo quy định tại Khoản 2, Điều 42, Nghị định số 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ về điều chỉnh, thu hồi sổ đỏ, thì việc Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Từ Liêm điều chỉnh nông nghiệp đối với diện tích đất không bị thu hồi giải phóng mặt bằng, không có trong Quyết định thu hồi đất của hộ: Ông Nguyễn Tự Hùng, ông Chu Thiên Sửu, ông Chu Thiên Linh ở xã Tây Tựu (nay là phường Tây Tựu), là không đúng quy định. Riêng trường hợp ông Nguyễn Khắc Hỗ (Tỵ) người bị thu hồi đất, nhưng điều chỉnh nhầm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của ông Nguyễn Khắc Hỗ (Đàm) người không bị thu hồi đất.

Do đó, nội dung công dân tố cáo việc điều chỉnh Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp đối với diện tích đất không có trong Quyết định thu hồi đất để thực hiện dự án Đề pô xe điện và đường dẫn vào Đề pô xe điện, đối với các hộ ông Hùng, ông Linh, ông Sửu, ông Hỗ ở xã Tây Tựu (nay là phường Tây Tựu), là tố cáo đúng. Trước khi có kết luận 168, ngày 18/12/2020, UBND Thành phố Hà Nội có Văn bản số 11015/VP-GPMB chỉ đạo UBND quận Bắc Từ Liêm xử lí khắc phục những sai phạm của UBND huyện Từ Liêm liên quan đến đến việc hoán đổi đất tại dự án xây dựng Đề pô tuyến đường sắt đô thị thí điểm đoạn Nhổn – ga Hà Nội. Kết luận 168 giao cho Chủ tịch UBND quận Bắc Từ Liêm thực hiện: Rà soát, điều chỉnh Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của các hộ đã nêu, theo quy định; Thu hồi lại tiền bồi thường, hỗ trợ không đúng quy định đối với diện tích hoán đổi theo chỉ đạo của UBND Thành phố tại Văn bản số11015/VP-GPMB ngày 18/12/2020; Kiểm tra, rà soát kỹ việc hoán đổi đất diện tích đất nông ngiệp vượt hạn mức thành diện tích đất nông nghiệp được giao theo Nghị định 64/CP tại dự án xây dựng Đề pô tuyến đường sắt đô thị thí điểm đoạn Nhổn – ga Hà Nội và kịp thời xử lí theo quy định của pháp luật đối với các vi phạm (nếu có) chưa được phát hiện trong quá trình thanh tra.

Theo người tố cáo, UBND Thành phố Hà Nội và các cơ quan liên quan của Thành phố Hà Nội, giao kết luận chậm cho người tố cáo (ký ngày 29/12/2020 nhưng ngày 12/1/2021 mới giao cho người tố cáo) là vi phạm quy định tại Khoản 3, Điều 35 của Luật Tố cáo. Ngoài ra, trong kết luận 168 còn có nội dung vi phạm khác cũng như có nội dung có dấu hiệu thiếu khách quan khi kết luận.

Cụ thể Kết luận số 88/KL-UBND ngày 16/9/2016, Chủ tịch UBND quận Bắc Từ Liêm đã bao che và cho rằng việc hoán đổi đất là đúng quy định, hành vi chỉnh GCNQSDĐ do bà Mai kí là phù hợp, như vậy là việc giải quyết tố cáo trước đó của Chủ tịch UBND quận Bắc Từ Liêm không đúng cần bị xử lí, và theo Điểm b, c, d, Khoản 4, Điều 37 của Luật Tố cáo thì kết luận 168 phải nêu rõ những nội dung sau: (i) Những nội dung vi phạm trong quá trình giải quyết tố cáo của người đứng đầu cơ quan, tổ chức cấp dưới (Chủ tịch quận Bắc Từ Liêm);(ii) Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc giải quyết tố cáo trước đó;(ii) Xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xử lý đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật trong việc giải quyết tố cáo. Nhưng những nội dung này không hề có trong kết luận 168.

Dù Kết luận số 168 đã công nhận công dân tố cáo đúng, nhưng Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội lại lập luận: “Tuy nhiên, khi thực hiện điều chỉnh Giấy chứng nhận sử dụng đất của 3 hộ (ông Nguyễn Tự Hùng, ông Chu Thiên Sửu, ông Chu Thiên Linh), bà Nguyễn Thị Nắng Mai, nguyên Phó phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Từ Liêm (trước đây) thực hiện theo chỉ đạo của UBND huyện Từ Liêm và theo chức trách, nhiệm vụ được giao. Theo báo cáo của UBND quận Bắc Từ Liêm và bà Mai khi thực hiện điều chỉnh Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, bà Mai không biết việc hoán đổi đất nông nghiệp của các hộ (như đã nêu)”. Từ lập luận như vậy nên Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội yêu cầu: “Về vấn đề này bà Nguyễn Thị Nắng Mai cần rút kinh nghiệm”. Dư luận người dân địa phương cho rằng, xử lí kỉ luật sai phạm của bà Mai như vậy, chẳng khác gì “đấm bị bông”. Phải chăng những người xác minh giải quyết tố cáo và trình Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội ban hành kết luận số 168, đã đồng thuận, đồng lòng công nhận năng lực “không có kiến thức cơ bản” về chuyên môn đất đai, địa chính môi trường của bà Mai, để bà này căn cứ vào Quyết định thu hồi chung (quyết định số 4168/QĐ-UBND ngày 21/9/2006 của Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội), là Quyết định để thu hồi cả một vùng đất dự án với diện tích là 161.892m2 làm căn cứ điều chỉnh vài trăm mét vuông trên Giấy chứng nhận sử dụng đất. Nguy hiểm hơn những mảnh đất bị điều chỉnh đó nằm cách xa bên ngoài khu vực phải giải phóng mặt bằng cả trăm mét đến hàng km vẫn bị thu hồi mà chỉ bị rút kinh nghiệm?

Mặc dù năng lực chuyên môn hạn chế như vậy, bất chấp nghiệp vụ và quy định pháp luật, nhưng sai phạm của bà Mai vẫn chưa được giải quyết triệt để. Phần lớn đơn phát giác, tố cáo bà Mai gửi về UBND quận Bắc Từ Liêm đều bị dìm, dập đi và người phản ánh, người tố cáo bị chụp mũ là tố cáo và phản ánh không có cơ sở để bà Mai vẫn thăng tiến nhanh lên chức Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường, Trưởng phòng Kinh tế, Phó Chủ tịch UBND và mới đây đã được bầu vào Ban thường vụ Quận ủy, giữ vị trí tân Trưởng ban Dân vận. Sai phạm của bà Mai là lớn nhưng chỉ bị xử lý kiểu “nới nhẹ, buông tay”, hình thức, khiến người dân chưa đồng tình. Đó là câu hỏi chưa có giải đáp, người dân mong đợi, tin tưởng ở chính quyền xử lý nghiêm sai phạm, không bao che, không có vùng cấm, đối với các lãnh đạo ở địa phương.