Bà Đặng Thị Hoàng Yến và những lời hứa

Chủ tịch HĐQT được xem là thuyền trưởng của con thuyền doanh nghiệp, bởi lẽ đây là người điều hướng, dẫn dắt cho doanh nghiệp đạt được những thành công, qua đó mang lại lợi nhuận cho doanh nghiệp cũng như cổ đông. Tuy nhiên, với vai trò là Chủ tịch HĐQT của CTCP Đầu tư và Công nghiệp Tân Tạo (HOSE: ITA), bà Đặng Thị Hoàng Yến đã thực hiện được bao nhiêu tuyên bố sau mỗi mùa ĐHĐCĐ?

Bà Đặng Thị Hoàng Yến (hay Maya Dangelas) là người sáng lập, đồng thời là người đứng sau không ít thành công của ITA trong quá khứ như doanh nghiệp tư nhân đầu tiên của Việt Nam được cấp đất phát triển khu công nghiệp, công ty phát triển khu công nghiệp đầu tiên được niêm yết trên sàn chứng khoán, ITA trở thành 1 trong 9 cổ phiếu blue-chip được gia nhập chỉ số chứng khoán Russell Global Index, 1 trong 10 công ty có giá trị vốn hóa lớn và tính thanh khoản tốt nhất Việt Nam được lựa chọn trong chỉ số S&P Vietnam 10 Index vào năm 2011.

Thế nhưng sau những thành công đó, từ năm 2013 đến 2019, bà Yến liên tục vắng mặt trong 6 cuộc họp ĐHĐCĐ thường niên của ITA với nhiều lý do như lịch làm việc dày đặc, bận chữa bệnh hay thời gian bảo vệ luận văn tiến sỹ trùng với lịch ĐHĐCĐ. Đối với một doanh nghiệp niêm yết, cuộc họp ĐHĐCĐ thường niên là dịp để lãnh đạo doanh nghiệp tiếp xúc lắng nghe ý kiến, tâm tư nguyện vọng của cổ đông. Do đó, việc vắng mặt trong thời gian dài liên tiếp dù với bất cứ lý do gì thì cũng đều đáng trách.

Mãi đến 3 năm gần đây (2020-2022), trước sự bức xúc của nhiều cổ đông về việc vắng mặt, bà Yến mới lộ diện và điều hành đại hội nhưng cũng chỉ thông qua hình thức trực tuyến với tuyên bố: “ITA sẽ trở lại thời hoàng kim và trở thành một trong những cổ phiếu sẽ đóng góp tích cực vào phát triển nền kinh tế. Gái có công, chồng chẳng phụ”.

Tập trung phát triển KCN?

Trước năm 2020, ITA liên tục cho cổ đông “ăn bánh vẽ” khi 5 năm liên tiếp (2015-2019) không đạt được mục tiêu lợi nhuận đề ra, dù lãnh đạo Công ty bày tỏ sự khả quan. Trong sự trở lại của mình, bà Yến lại tiếp tục “vẽ” ra cho cổ đông một bức tranh ITA với những gam màu sáng, không chỉ cho hoạt động kinh doanh ở Việt Nam mà còn vươn xa đến Mỹ.

Kết quả thực hiện kế hoạch của ITA trong 10 năm gần đây. Đvt: Tỷ đồng

Ngay trong cuộc họp ĐHĐCĐ đầu tiên sau quãng thời gian dài vắng mặt, bà Yến đã khẳng định mục tiêu của ITA trong năm 2020 là đẩy mạnh xây dựng hạ tầng, phát triển các khu công nghiệp và các tiện ích hỗ trợ khác để đón dòng dịch chuyển sản xuất toàn cầu. Tuy nhiên, ITA đã không thể hoàn thành được mục tiêu lãi sau thuế 271 tỷ đồng của năm 2020.

Đến ĐHĐCĐ thường niên 2021, bà Yến giải thích việc Công ty không thể hoàn thành kế hoạch bởi đối tượng chính của ITA có cả nhà đầu tư nước ngoài, nên các lệnh phong tỏa liên quan đến dịch COVID-19 đã ảnh hưởng mạnh tới Công ty. Dù vậy, điều đáng nói là bà Yến lại đánh giá: “Năm 2020 là lúc để ITA củng cố về nội bộ, công tác quản trị, quản lý về chất lượng và xây dựng môi trường, nhất là tập trung vào những việc trước đây chưa có thời gian thực hiện”.

Có thể thấy, từ lời hứa khẳng định mục tiêu 2020 ban đầu của ITA là đẩy mạnh xây dựng hạ tầng, phát triển tiện ích đón dòng dịch chuyển toàn cầu thì sau 1 năm kế hoạch thất bại, được Chủ tịch “thay thế” bằng lý do củng cố nội bộ, công tác quản trị…

Bên cạnh đó, nhằm tập trung phát triển KCN, bà Yến cho biết Công ty cần thoái vốn ở những đơn vị không phải mảng cốt lõi. Tuy nhiên, từ cuối năm 2019 đến cuối tháng 6/2022, ITA chỉ mới thoái vốn hoàn toàn khỏi CTCP Bờ biển dài Tân Tạo, đơn vị ITA nắm 60% vốn, hoạt động kinh doanh chính trong lĩnh vực dịch vụ nhà hàng và khách sạn. Hiện ITA vẫn còn 1 công ty liên kết đang hoạt động ngoài mảng kinh doanh cốt lõi là CTCP Bệnh viện Tân Tạo.

Về mặt nhân sự, ông Đặng Quang Hạnh, em ruột của bà Yến, tại ĐHĐCĐ thường niên vừa qua được bầu vào HĐQT với tư cách Ủy viên , bên cạnh đó, ông còn đảm nhận chiếc ghế Tổng Giám đốc Công ty. Trước khi được bổ nhiệm vào các vị trí kể trên, ông Hạnh là Chủ tịch HĐQT của CTCP Bệnh viện Tân Tạo (công ty liên kết), đồng thời là Phó Chủ tịch HĐQT CTCP Đại học Tân Tạo (cổ đông lớn), 2 đơn vị có liên quan mật thiết với ITA. Một người đang có tâm huyết với bệnh viện như ông Hạnh (theo lời bà Yến) nay phải đảm nhiệm chức vụ điều hành một doanh nghiệp được định hướng là phát triển mạnh về KCN.

Tương lai một số dự án vẫn còn bỏ ngỏ

Ngoài phát triển KCN, ITA đã có những bước tiến đáng kể về mặt xây dựng hạ tầng trong năm 2020.

Tại ĐHĐCĐ thường niên 2021, bà Yến cho biết KCN Tân Đức giai đoạn 2 gần như đã được lấp đầy và không còn nhiều đất để cho thuê. Bên cạnh đó, trong năm 2020, ITA đã tiếp tục xin đầu tư một số dự án KCN và cơ bản đã được các cấp có thẩm quyền thông qua. Trong khi đó, dự án KCN Tân Tạo – Long An quy mô 414.7 ha tại xã Bình Hòa Nam, huyện Đức Huệ đã được UBND tỉnh Long An đồng ý cho tích hợp vào quy hoạch tỉnh giai đoạn 2021-2030 tầm nhìn 2050. Vào cuối năm 2020, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt bổ sung dự án KCN Sài Gòn - Mekong 200 ha của ITA vào quy hoạch các KCN Việt Nam.

Liên quan đến dự án KCN Sài Gòn - Mekong 200 ha, bà Yến trong ĐHĐCĐ thường niên 2021 cho biết dự án dự kiến sẽ được khởi công vào năm 2022 và sẵn sàng kinh doanh vào năm 2023. Tuy nhiên, đến cuối năm 2021, dự án còn chưa được phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/2000 và vẫn còn đang trong quá trình thẩm duyệt.

Một dự án khác cũng đáng chú ý không kém của ITA chính là dự án KCN tại Mỹ. Ngay trong ĐHĐCĐ đầu tiên quay trở lại sau thời gian dài vắng mặt, bà Yến thông báo ITA từ năm 2020 sẽ liên doanh cùng 1 số công ty tại Mỹ để tham gia đầu tư một KCN tại khu vực chuyên về công nghệ dược phẩm và y tế tại bang Carlifornia. Tên dự án đến nay vẫn chưa được công bố nhưng tính đến cuối tháng 6/2022, ITA đã tạm ứng hơn 633 tỷ đồng cho dự án thông qua bà Yến.

Về tiến độ dự án, tại ĐHĐCĐ thường niên 2022, bà Yến cho biết tiến độ dự án tại Mỹ đang bị chậm lại do ảnh hưởng bởi dịch COVID-19. Dù vậy, nữ Chủ tịch ITA vẫn mạnh miệng tuyên bố liên doanh trên sẽ niêm yết trên sàn chứng khoán New York trong vòng 2-3 năm tới.

Gác lại những dự án trong tương lai của ITA, bà Yến cũng từng nhắc đến một dự án “đáng quên” của ITA - Nhiệt điện Kiên Lương. Vụ kiện liên quan đến dự án này đã được toà án trọng tài quốc tế tại Pháp xử thắng kiện. “Khi thắng kiện, dự án sẽ được bồi thường và Công ty Năng lượng Tân Tạo có trách nhiệm trả tiền thuê đất cho ITACO, cá nhân Chủ tịch HĐQT và các nhà đầu tư đã đầu tư 342 triệu USD vào đây. Sau vụ kiện này, các nhà đầu tư sẽ được đền bù thoả đáng và sẽ được thanh toán tiền thuê đất, qua đó đồng thời giải quyết các khoản nợ của ngân hàng”, lời bà Yến.

Đây có thể xem là một lời hứa của bà Chủ tịch đối với cổ đông ITA nói riêng và nhà đầu tư vào Nhiệt điện Kiên Lương nói chung. Dự án “đắp chiếu” từ lâu đã khiến ITA bị chôn hàng ngàn tỷ đồng suốt thời gian qua. Tại BCTC soát xét 2021, đơn vị kiểm toán đã nhấn mạnh về khoản đầu tư hơn 2,170 tỷ đồng và khoản phải thu gần 1,429 tỷ đồng của ITA tại CTCP Đầu tư và Phát triển Năng lượng Tân Tạo (TEDC) và CTCP Năng lượng Tân Tạo 2 (TEC2). Các khoản phát sinh này đều liên quan đến quá trình phát triển dự án Nhiệt điện Kiên Lương.

Với số tiền nhận lại từ dự án theo lời hứa Chủ tịch, ITA sẽ có thêm nguồn tài chính cho các dự án sắp tới. Tuy nhiên, bà Yến lại không đề cập đến thời gian ITA có thể nhận lại số tiền thuê đất.

Nửa đầu năm nay, ITA đối mặt không ít lùm xùm từ việc Công ty tạm ứng tiền cho cá nhân bà Maya Dangelas, cổ phiếu bị cắt margin, BCTC quý 2/2022 hạch toán sai tài khoản giữa phải thu khác và đầu tư khác… Và mới đây nhất là việc Tổng cục Thuế yêu cầu Cục Thuế TP HCM rà soát số liệu kê khai thuế của ITA với số liệu công bố trên các website giao dịch chứng khoán, website Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, đồng thời kiểm tra xác minh số tiền ITA đã tạm ứng cho bà Maya Dangelas để kịp thời phát hiện, xử lý sai phạm (nếu có) và tránh thất thu cho ngân sách Nhà nước.

5 năm trở lại đây, từ việc luôn giao dịch dưới mức 4,000 đồng/cp thì đến giữa năm 2020, sau sự xuất hiện của bà Yến trong ĐHĐCĐ thường niên, giá cổ phiếu ITA đã liên tục leo dốc sau đó. Đến ngày 06/01/2022, giá cổ phiếu ITA lập đỉnh 18,550 đồng/cp – mức thị giá cao nhất trong hơn 1 thập kỷ trở lại đây. Tuy nhiên sau đó giá cổ phiếu ITA đã liên tục lao trước những thông tin khủng hoảng xoay quanh ITA và nữ Chủ tịch.

Diễn biến giá cổ phiếu ITA giai đoạn trước và sau khi bà Yến xuất hiện trở lại tại ĐHĐCĐ thường niên