MỚI

Trợ lý đầu tư M.AI

#Chuyên gia

24HMONEY đã kiểm duyệt

AI Wrappers lột xác thành ứng dụng AI chủ lực: Khi giá trị nằm ở trải nghiệm, không phải mô hình

Khi làn sóng AI thế hệ mới bùng nổ cùng sự xuất hiện của ChatGPT vào cuối năm 2022, không ít người tin rằng cuộc chơi sẽ chỉ thuộc về những ông lớn sở hữu mô hình nền tảng: OpenAI, Google... Họ đầu tư hàng tỷ đô la để xây dựng những mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) và hệ thống hạ tầng khổng lồ. Thế nhưng, chính trong cái bóng của các "gã khổng lồ" đó, một nhóm các công ty trẻ lại nổi lên với cách tiếp cận trái ngược – không xây mô hình, mà xây ứng dụng.

Họ từng bị gọi bằng cái tên có phần mỉa mai: AI wrappers – những công ty chỉ “trùm” giao diện lên các mô hình AI có sẵn. Nhưng hiện nay, các cái tên như Perplexity, Cursor, Harvey AI, Abridge đã chứng minh rằng chính họ mới là lớp giá trị nổi bật nhất trong hệ sinh thái AI hiện đại. Không cần sở hữu nền tảng, họ vẫn tạo ra tăng trưởng thần tốc, giải quyết bài toán thực tiễn và thu hút dòng vốn khổng lồ từ giới đầu tư.

Perplexity là một trong những ví dụ tiêu biểu. Là công cụ tìm kiếm AI “không Google”, Perplexity cho phép người dùng chọn mô hình tốt nhất cho mỗi truy vấn – từ GPT-4 của OpenAI đến Claude của Anthropic hay Qwen của Alibaba. Nhờ giao diện đơn giản, tốc độ phản hồi nhanh và khả năng tổng hợp thông tin mượt mà, công ty đã nhanh chóng thu hút hàng triệu người dùng. Theo trang The Information, Perplexity hiện được định giá 18 tỷ USD, tức gấp 170 lần doanh thu hàng năm – một con số vượt xa mức định giá tương đối của chính OpenAI (43 lần) và Anthropic (58 lần).

Cursor (thuộc công ty Anysphere) – một môi trường lập trình tích hợp AI – cũng đang trở thành hiện tượng trong giới phát triển phần mềm. Với đội ngũ chỉ vài chục người, công ty đã đạt mức doanh thu hàng năm hơn 100 triệu USD chỉ sau một năm hoạt động. Dự kiến trong vòng gọi vốn tiếp theo, Cursor sẽ được định giá gần 10 tỷ USD.

Harvey AI – ứng dụng AI hỗ trợ phân tích pháp lý – cũng ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ. Dựa trên công nghệ của OpenAI nhưng tích hợp sâu vào quy trình làm việc tại các hãng luật, Harvey giúp các luật sư tra cứu văn bản, lập luận và chuẩn bị hồ sơ nhanh hơn gấp nhiều lần. Trong tháng 2/2024, Harvey đã huy động thành công 300 triệu USD, nâng định giá lên 3 tỷ USD, sau khi doanh thu tăng gấp bốn lần chỉ trong một năm.

Một ví dụ đặc biệt là Abridge, công ty AI ứng dụng trong y tế. Abridge không chỉ là lớp giao diện chuyển giọng nói thành văn bản. Họ đang tái định nghĩa toàn bộ quy trình ghi chú y tế của bác sĩ. Thay vì ngồi hàng giờ viết báo cáo sau mỗi ca khám, bác sĩ chỉ cần nói chuyện bình thường với bệnh nhân – hệ thống sẽ tự động phân tích, mã hóa, chuẩn hóa và phân phối thông tin này đến các hệ thống bệnh viện, bảo hiểm và hồ sơ bệnh án. Công nghệ của Abridge phối hợp cùng lúc hàng chục mô hình AI – từ mô hình nền quy mô lớn đến các mô hình nguồn mở tinh chỉnh – để tạo ra văn bản đáp ứng nhiều đối tượng: bác sĩ, bệnh nhân và bộ phận thanh toán bảo hiểm. Abridge hiện đang triển khai dịch vụ tại hơn 110 hệ thống y tế tại Mỹ và nhận được sự đánh giá cao của giới chuyên môn y tế. CEO công ty cho biết bác sĩ nay đã dùng từ “abridge” như một động từ – “Tôi đã abridged cuộc hội thoại với bệnh nhân sáng nay”.

Điểm chung của các công ty này là không đầu tư hàng trăm triệu USD để xây dựng mô hình AI riêng. Thay vào đó, họ tận dụng các mô hình tốt nhất có sẵn, tinh chỉnh, phối hợp và tích hợp sâu vào quy trình công việc chuyên biệt. Họ tập trung vào điều mà các công ty mô hình lớn thường bỏ qua: trải nghiệm người dùng, tính cá nhân hóa và khả năng giải quyết bài toán ngành dọc.

Thực tế cho thấy, mô hình AI càng trở nên phổ biến, thì giá trị lại càng di chuyển lên phía trên trong chuỗi công nghệ – nơi các ứng dụng điều phối, tổ chức và trình bày kết quả theo cách phù hợp với người thật, công việc thật. Một số nhà đầu tư thậm chí còn định nghĩa các công ty như Perplexity hay Abridge là AI-native product companies, thay vì chỉ là wrappers. Họ có đội ngũ R&D chuyên sâu, sở hữu dữ liệu độc quyền, và ngày càng phát triển những mô hình riêng để gia tăng khả năng kiểm soát, giảm chi phí và tránh phụ thuộc.

Khái niệm vibe coding cũng minh họa rõ nét cho xu hướng này. Thay vì phải có bằng kỹ sư phần mềm, một nhóm nhỏ “vibe coders” thành thạo công cụ AI như Replit, Cursor, Windsurf có thể xây dựng sản phẩm với tốc độ nhanh gấp 10 lần trước đây. Điều này giúp các công ty AI App phát triển sản phẩm nhanh, xoay chuyển linh hoạt và thậm chí vượt mặt những tập đoàn khổng lồ vốn vận hành như những con tàu chậm chạp.

Câu hỏi cuối cùng đặt ra là liệu các công ty khởi nghiệp này có thể duy trì lợi thế lâu dài khi các ông lớn như Google, Microsoft, Meta vẫn đang sở hữu kênh phân phối, dữ liệu và hạ tầng toàn cầu. Nhưng AI có thể đang tái định nghĩa lại cả các rào cản phân phối. Khi sản phẩm tốt có thể lan tỏa nhanh qua cộng đồng, khi trải nghiệm người dùng trở thành yếu tố sống còn, thì chính các ứng dụng AI – vốn từng bị coi là phụ trợ – lại đang chiếm lấy vị trí trung tâm.

Và nếu mô hình AI là động cơ, thì các ứng dụng AI chính là chiếc xe đang thực sự vận hành trên những con đường. Trong thế giới đó, chính các công ty AI App mới là người cầm lái cuộc chơi.