'Ai đảm bảo mua bán dự án điện mặt trời không có ý đồ'

Ngăn chặn ngay việc nhà đầu tư không đủ năng lực, chưa làm thủ tục xong bán cho nước ngoài theo cảnh báo của PGS-TS. Trần Đình Thiên, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng.

Ông Thiên, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng, cho rằng, thực tế hát triển ngành năng lượng tái tạo thời gian qua có nhiều nhiều dự án điện gió, điện mặt trời bán lại cho các nhà đầu tư nước ngoài.

Theo ông Thiên, đáng chú ý những dự án này đều nằm tập trung ở vùng biên hoặc vùng biển - tức là những vùng nhạy cảm an ninh quốc gia.

"Những dự án này nếu người Việt Nam đầu tư có lẽ không có chuyện gì, đối tác tin cậy cũng không có chuyện gì nhưng có phải đối tác nước ngoài nào cũng tin cậy không? Nếu họ có ý đồ thì sao, ai đảm bảo rằng họ không có ý đồ" - ông Thiên đặt vấn đề tại Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2020 tổ chức tại Hà Nội ngày 18-6.

Vị chuyên gia này cũng nhấn mạnh những dự án này đúng quy trình đầu tư nhưng "nếu sơ suất không tính đến an ninh năng lượng quốc gia, an ninh quốc gia để xây dựng những điều kiện đảm bảo ràng buộc, hậu quả sẽ rất khó lượng".

Nhắc tới bài học ở Philippines vừa qua, khi nước này đang phụ thuộc lớn vào Trung Quốc, ông Thiên cho rằng cần rà soát lại các điều kiện đầu tư những dự án này, đồng thời ngăn chặn ngay việc nhà đầu tư không đủ năng lực, chưa làm, làm thủ tục xong bán cho nước ngoài vì "thực chất, đầu tư với mục đích chuyển giao dự án cho nước ngoài cho nước ngoài sẽ gây ra rủi ro rất lớn".

Ông Hoàng Tiến Dũng - Cục trưởng Cục Điện lực và năng lượng tái tạo (Bộ Công thương) - cho biết từ đầu năm nay có 92 dự án điện mặt trời với hơn 4.600 MW đi vào vận hành và hiện có thêm 135 dự án được bổ sung vào quy hoạch tương đương 10.000 MW.

Với điện gió, có 370 MW đã được đi vào vận hành và tiếp tục có chủ trương bổ sung 7.000 MW, với mục tiêu đến năm 2025 đạt 11.600 MW.

"Sự phát triển nhanh và nhiều của năng lượng tái tạo đặt ra thách thức, lưới truyền tải phát triển chưa đồng bộ với tốc độ phát triển nguồn năng lượng tái tạo. Cũng bởi lưới chủ yếu vốn nhà nước nên thủ tục phức tạp, giải phóng mặt bằng hạn chế… cho nên tốc độ xây dựng nguồn điện thường đi trước tốc độ xây dựng lưới điện tuyền trai giải tỏa công suất" - ông Dũng cho hay.

Trong khi đó, ông Dũng cho biết Việt Nam hiện vẫn nguồn điện mới chỉ đủ đủ cung cấp, đáp ứng nhu cầi phụ tải, "chưa có dự phòng để đảm bảo thay đổi bất ngờ".

Do đó, ông Dũng cho rằng tới đây chính sách tập trung ưu tiên phát triển nguồn năng lượng tái tạo, thay thế hợp lý nguồn năng lượng hóa thạch, nghiên cứu cơ chế đấu thầu năng lượng tái tạo thu hút thêm vốn đầu tư, phát triển lưới điện thông minh.