5 sai lầm khiến mình mất tiền nhiều nhất trong đầu tư

Chắc hẳn nếu ai đọc qua cuốn: Chết vì chứng khoán - Richard Smitten viết về cuộc đời của một huyền thoại nhà đầu cơ Jesse Livermore cũng hiểu rằng: Chính nguyên tắc đã biến Livermore từ kẻ được mệnh danh là cậu bé đầu cơ trở thành huyền thoại phố Wall ở thời điểm đầu thế kỉ 21. Và cuối cùng cũng chính vì phá bỏ nguyên tắc mà cuối cùng, cuộc đời của Livermore lại là tấm bi kịch.

Đề mục dưới đây là những sai lầm khiến mình mất tiền nhiều nhất trong quá trình đầu tư đến thời điểm hiện tại. Sai lầm với bất kỳ ai thì nó luôn là câu chuyện: “Biết rồi, Khổ lắm, nói mãi”. Nhưng quan trọng ít nhất bắt đầu từ thời điểm này, với mình là người viết, với bạn là người đọc thì chúng ta cùng sẵn sàng biết mình đang vấp phải điều gì & dám đương đầu với những lỗi sai này.

1. Cố gắng giao dịch trong xu hướng giảm

Nguyên tắc quan trọng nhất trong đầu tư là mua cổ phiếu chỉ khi xác nhận một xu hướng tăng giá. Trong một thị trường điều chỉnh, ba trong mỗi 4 cổ phiếu là sẽ giảm. Một nhà đầu cơ không muốn chiến đấu với tỷ lệ thất bại cao như vậy. Trong xu hướng tăng, dòng tiền sẽ sửa sai cho bạn, còn trong xu hướng giảm mọi khoản lỗ đều do chính bản thân mình.

=> Nhớ lại lần đầu tiên khi mới bước vào thị trường, may mắn vào đúng giai đoạn uptrend, hàng ngày tài khoản đều tăng. Mọi thứ chỉ thay đổi với mình khi thị trường bắt đầu điều chỉnh, vì chưa bao giờ trải qua khiến giai đoạn đó mình cực kì bối rối: Hẳn là các bạn đều biết giai đoạn vùng đỉnh cổ phiếu sẽ lỏng lẻo, giảm sàn rồi kéo giật lên trần trong ngày hôm sau. Thời đó thì đã biết gì đâu, cứ thấy cổ tăng trở lại nghĩ là mất hàng lại lao vào mua, ít hôm sau hàng về lại lỗ nặng do thị trường tạo đỉnh. Chính từ thời điểm đó, mặc dù đến bây giờ có đôi lúc quá tự tin vào bản thân, mình vẫn nhiều lúc phá nguyên tắc, nhưng đã quyết tâm là luôn tự nhắc nhở bản thân rằng:

Hãy hạn chế giao dịch trong xu hướng giảm càng tốt.

Mặc ai lãi, mặc cổ nào tăng giá, đó không phải là phần của mình!

2. Nghe lời người khác để mua & bán cổ phiếu

Không nghe ai thì lấy đâu ra ba chữ cái mà mua, điều này đúng. Phải nghe tin đồn, nghe thương vụ, kỳ vọng này nọ kia chứ. Nhưng cái sai cuối cùng là: Bạn và người đó, mỗi người có phương pháp đầu tư khác nhau.

=> Bạn là nhà đầu cơ, nhưng lại đi nghe một người đầu tư giá trị tư vấn. Đến khi cổ phiếu giảm giá, bạn thấy có lẽ mình đã sai nguyên tắc thì họ lại cảm thấy bình thường. Xa hơn nữa, thậm chí đến khi bạn thoát ra khỏi cổ phiếu, họ đôi khi vẫn còn ôm kỳ vọng tăng giá mặc dù cổ phiếu đã giảm rất mạnh. Hoặc ngược lại.

Không ai có thể giúp ai trong đầu tư, trừ khi bạn là con vẹt - người ta nói gì bạn làm nấy, ko chút mảy may suy nghĩ. Nếu gặp đúng người tốt, bạn sẽ có lãi. Còn nếu người đó chẳng ra gì sớm muộn cũng sẽ thua. Nên tốt nhất hãy tự đầu tư, tự đứng trên đôi chân của mình bằng kiến thức, ít nhất khi sai, còn biết nên làm gì để đúng.

Đến bây giờ mình thi thoảng vẫn còn mắc sai lầm này, các bạn thấy người giỏi, mình cũng thế. Cũng thử tin họ mua mã này, mã kia, ban đầu thì có lãi nhưng đến giai đoạn cổ phiếu đảo chiều thì bất chấp nguyên tắc bản thân để đi theo người đó. Đúng là mất tiền vì đánh mất bản thân!

Nên điều nhắc nhở bản thân ở đây: “Hãy là chính mình, đừng bắt bạn phải giống ai cả”

3. Yêu cổ phiếu

Ai cũng bị không riêng gì mình! Phải rời bỏ một cổ phiếu đã có thời gian gắn bó và mang lại lợi nhuận không khác gì chia tay người yêu. Cực kì khó xử!

Mình nghĩ rằng ai cũng bị lỗi này, đôi khi chúng ta cứ liên tục nhìn vào một cổ phiếu bị thị trường quên lãng mà không nhận ra rằng xung quanh mình đã có rất nhiều cổ phiếu có tín hiệu mua & tạo đà tăng giá tốt. Nếu mình không yêu cổ phiếu này thì có lẽ mình đã kiếm được nhiều tiền hơn.

Kỳ lạ thay là ở đời, càng yêu nhau lắm thì cắn nhau đau. Lúc cầm thì cổ phiếu không chịu tăng, đến khi các cổ phiếu kia tăng chán chê rồi thì cổ phiếu mình lăn quay ra điều chỉnh. Hoặc cũng có nhiều trường hợp cổ phiếu tăng giá, yêu quá không muốn bán từ lãi 80-90% lại trở về mode với con số 0% lãi tròn trĩnh. Thậm chí nhiều lúc lỗ.

Nên cũng phải liên tục nhắc nhở bản thân rằng: “Thị trường vận hành theo cung cầu, mỗi cổ phiếu đều có giai đoạn tăng, tích luỹ & giảm giá. Mình là nhà đầu cơ ăn chênh lệch giá cổ phiếu, đừng yêu cổ nào say đắm cả. Cổ tốt là cổ tăng giá, còn giảm giá hay nặng mông vi phạm nguyên tắc là xấu”

4. Giải ngân tiền ngay lập tức ở trong thời gian ngắn hoặc cố gắng trung bình giá nếu cổ phiếu giảm.

Lỗi sai này nó thuộc về tâm lý fomo nhiều hơn. Không biết các bạn thế nào, ngày trước mình thường có xu hướng đã mua là chỉ cần 1,2 phút sau là full tài khoản. Sau này mới nhận ra điều mình làm cực kì nguy hiểm. Thứ 1 là mình có thể kẹp T, thứ 2 là có khả năng mình bị trễ các cơ hội của các cổ phiếu khác.

Kèm theo lỗi sai này là xu hướng khi mua cổ phiếu ở điểm mua A - có xác nhận giá & volume. Tuy nhiên trong phiên đó A cuối phiên lại không đạt mà lại có xu hướng giảm thì mình lại có xu hướng đưa thêm tiền vào để trung bình giá. Mãi sau này mình mới nhận ra mình đang “chêm dầu vào lửa” - “cổ phiếu đã không đúng nguyên tắc rồi mà còn cố gắng thêm vị thế sai” đúng là cái tâm lý lấn át cái lý trí.

Cái này đơn giản thôi, Jesse Livermore từng viết về một nguyên tắc quản trị tiền:

Thật là sai lầm và nguy hiểm khi mua toàn bộ số cổ phiếu chỉ ở cùng một mức giá. Quy tắc cơ bản này khá đơn giản: Nếu bạn muốn mua tổng cộng 1000 cổ phiếu, bạn phải luôn thấy lợi nhuận từ các giao dịch trước đó. Mỗi giao dịch sinh ra lợi nhuận là bằng chứng cho thấy cổ phiếu đang đi đúng hướng – và đó là tất cả những gì bạn cần- ngược lại nếu thua lỗ, bạn biết ngay phán đoán của mình đã sai.

Nói thì dễ nhưng khi lúc làm mới khó nhỉ! Kiểm soát bản thân nhiều lắm mà đôi lúc cũng không chịu được vì nhìn cổ phiếu chart đẹp!

5. So sánh bản thân mình với người khác.

Bạn có cùng một nhóm bạn đầu tư hoặc người bạn theo dõi, đôi lúc bạn thấy người bên cạnh mình lúc nào giao dịch cũng thắng và bạn có xu hướng trách bản thân mình, rồi nhiều lúc tự dằn vặt bản thân tại sao lại dở đến như vậy!

Đương nhiên điều này mình có từng bị nên mình mới nói! Hậu quả là mình luôn theo dõi người đó, dường như mình bị điều khiển để theo dõi họ, để xem họ đã làm những gì và đôi khi là mua bán loạn xạ, nặng hơn là cứ cố force trade (ép giao dịch) để bắt buộc bản thân phải giao dịch tốt hơn.

Nếu bạn đang gặp phải lỗi này, tốt nhất là hãy tắt các phương tiện tiếp xúc thông tin liên quan đến chứng khoán với bên ngoài, hãy xây dựng cho bản thân mình lập trường riêng. Bạn không cần phải nghe theo ai cả, ngoài giá cả & khối lượng, kèm theo tín hiệu thị trường. Đó mới là điều quan trọng. Khi tự chủ là bản thân mình, những quyết định sẽ trở nên sáng suốt hơn.

Trên đây là 5 lỗi sai mà khiến mình mất tiền rất nhiều trong quá trình đầu tư, nói là đã hoàn toàn thay đổi thì chưa hẳn, nhưng điều mình thấy khả quan và tốt lên là mỗi khi chuẩn bị bắt đầu hành động tương tự thì mình lại chậm lại & nhắc nhở bản thân đừng như thế nữa. Hi vọng sẽ càng ngày hoàn thiện hơn trong tương lai.

Con người được sinh ra là những nhà đầu tư “thất bại”. Bởi vì tâm lý của con người đối lập với những gì bạn nên giao dịch thực tế. Vì vậy, tất cả những cảm giác mà bạn phát triển ngẫu nhiên, bạn phải kìm nén lại. Đó là một phần của quá trình học tập và bạn sẽ trở thành những “cỗ máy” chỉ biết hành động theo nguyên tắc & tin vào tín hiệu thị trường sau quá trình nỗ lực. Khi bạn biết bạn đang có những trạng thái như vậy, hãy suy nghĩ lại & đặt nó sang một bên, cuối cùng là hãy là chính mình & theo đuổi những nguyên tắc bạn lựa chọn.