12/11/2019 Cập nhật ĐHCĐ 2024

1.400 tỷ trái phiếu với lãi suất ‘cắt cổ’ của một doanh nghiệp 'họ' ACB

Lô trái phiếu khủng có liên hệ tới nhà Chủ tịch HĐQT Ngân hàng ACB Trần Hùng Huy.

Lô trái phiếu nghìn tỷ

CTCP Đầu tư Thương mại Hồng Hoàng ngày 29/10/2019 đã phát hành thành công gần 1.403 tỷ đồng trái phiếu cho một nhà đầu tư tổ chức nước ngoài không tiết lộ danh tính.

Đây là lô trái phiếu không chuyển đổi, có đảm bảo bằng tài sản của tổ chức phát hành và của tổ chức/cá nhân liên quan khác theo thỏa thuận cụ thể. Kỳ hạn 5 năm hoặc theo thỏa thuận với nhà đầu tư.

Đáng chú ý, lãi suất phát hành thực tế là 20%/năm, là mức cao bất thường so với mặt bằng chung từ 9,5-11,5% hiện nay.

Dù vậy, quan sát kỹ hơn về Hồng Hoàng sẽ giúp mang tới những giải thích hợp lý cho mức lãi suất tưởng như phi lý này.

Theo tìm hiểu của Nhadautu.vn, CTCP Đầu tư Thương mại Hồng Hoàng có vốn điều lệ 5 tỷ đồng, được thành lập vào ngày 2/11/2016, hoạt động trong lĩnh vực tư vấn quản lý. Người đại diện theo pháp luật kiêm Tổng giám đốc là bà Phạm Thị Khánh Hồng.

Ngoài Hồng Hoàng, nữ doanh nhân sinh năm 1964 còn đứng tên Tổng giám đốc CTCP Đầu tư Thương mại Nghi Lan - một pháp nhân mới được thành lập ngày 9/8/2019 và cũng có vốn điều lệ vỏn vẹn 5 tỷ đồng.

Tham gia vào thương vụ nghìn tỷ dù chỉ có vốn điều lệ vài tỷ đồng, sẽ không bất ngờ nếu những Hồng Hoàng hay Nghi Lan chỉ là các SPE (Special Purpose Entity) - tức là doanh nghiệp được lập ra để phục vụ mục đích đặc biệt. Vậy thì các SPE này của ai, và vai trò là gì?

Dấu ấn nhà Chủ tịch ACB

Trả lời báo chí khi đó, ông Trần Hùng Huy cho biết đây chỉ là việc cơ cấu lại sở hữu và hình thức đầu tư trong nội bộ gia đình, không bán ra thị trường bất kỳ cổ phiếu nào, các thành viên trong gia đình vẫn tiếp tục gắn bó lâu dài và đồng hành cùng ACB.

Lô trái phiếu 1.400 tỷ phát hành cho nhà đầu tư ngoại vừa qua, bởi vậy cũng có mối liên hệ mật thiết đến gia tộc họ Trần đang nắm quyền ở ACB.

Giả thiết này thêm phần cơ sở khi dữ liệu của Nhadautu.vn thể hiện Công ty Hồng Hoàng ngày 1/11 vừa qua đã thế chấp 60.771.055 cổ phiếu ACB tại Saigon Asia Credit Limited - một pháp nhân được thành lập ở Cayman Islands.

Số cổ phiếu này, gần như chắc chắn có nguồn gốc từ đợt bán 32.200.608 cổ phiếu quỹ ngày 30/10. Trong phiên hôm đó, có 4 giao dịch thoả thuận cổ phiếu ACB, đều ở mức giá 23.800 đồng/CP, gồm 13.200.608 CP, 12.000.000 CP, 10.000.000 CP và 25.570.447 CP; tổng cộng tròn trịa 60.771.055 cổ phần mà Hồng Hoàng đang thế chấp tại Saigon Asia Credit Limited.

Lưu ý rằng đợt phát hành trái phiếu diễn ra ngày 29/10, tức là ngay trước khi ACB bán cổ phiếu quỹ. Khoản trái phiếu 1.400 tỷ thu về cũng là vừa đủ để Hồng Hoàng mua trọn gần 60,8 triệu cổ phần ACB.

Vậy phải chăng nhóm liên hệ với chủ ACB vay tiền nước ngoài để mua cổ phần nhà băng này? Hình thức có thể là như thế, song cái tên Saigon Asia Credit Limited phần nào thể hiện pháp nhân này có mối liên hệ mật thiết với Việt Nam.

Hiện nay, không ít đại gia Việt, thông qua các công ty tư vấn, công ty luật thành lập nhiều doanh nghiệp ở các thiên đường thuế như Cayman Islands hay British Virgin Islands nhằm kín đáo hơn trong cấu trúc tài chính của mình. Ngoài ra, ở thương vụ trái phiếu đang đề cập, trong khi Saigon Asia Credit Limited không chịu thuế thu nhập doanh nghiệp bởi chính sách của Cayman Islands, thì ở chiều ngược lại, Hồng Hoàng sẽ giảm đáng kể khoản thuế phải nộp "nhờ" lãi suất "cắt cổ" 20%/ năm trong 5 năm.

Theo Luật các Tổ chức tín dụng, một nhóm cổ đông không được sở hữu quá 20% cổ phần ngân hàng. Tuy nhiên quy định này dễ dàng bị lách và giới chủ nhà băng không mấy khó khăn để nắm trong tay số cổ phần vượt xa giới hạn cho phép, mà các bài học như TrustBank, OceanBank, VNCB, Southern Bank hãy còn chưa ráo mực.

Một bất cập lớn trong hệ thống pháp luật hiện nay là mâu thuẫn giữa Luật Doanh nghiệp, Luật Chứng khoán và Luật các Tổ chức tín dụng. Trong khi Luật Doanh nghiệp và Luật Chứng khoán quy định cổ đông lớn có từ 5% cổ phần trở lên và phải công bố thông tin, thì Luật các Tổ chức tín dụng lại yêu cầu cổ đông cá nhân không được sở hữu quá 5% vốn ngân hàng. Sự thiếu thống nhất này dẫn tới thực trạng giới chủ nhà băng chỉ cần chia nhỏ cổ phần cho các cá nhân không thuộc diện "người có liên quan", mỗi cá nhân dưới 5% là thoát quy định công bố thông tin.