Bài của Phan Quốc Tuấn

Hôm 7/10/2023, tại Hội thảo khoa học PHÁP LUẬT VỀ KINH DOANH BẢO HIỂM TẠI VIỆT NAM do Trường HUTECH tổ chức, tôi tâm đắc với quan điểm của PGS.TS Nguyễn Văn Vân, nguyên Trưởng Khoa Luật dân sự của ĐH Luật Tp.HCM. Thầy cho rằng với quyền lực, công nghệ của Doanh nghiệp bảo hiểm (DNBH) thì họ có thể biết người mua khai đúng hay sai hết. Vấn đề là họ không muốn kiểm tra, họ cứ muốn Hợp đồng bảo hiểm (HĐBH) này được ký. Tỷ lệ xảy ra tổn thất là rất thấp, nếu may mắn êm xuôi thì họ có lãi trong việc ký được hợp đồng, còn ngược lại thì họ dùng quyền lực của mình để bới tung thông tin người mua lên nhằm đưa ra kết quả có lợi cho họ. HĐBH do DNBH soạn sẵn, họ đưa vào những điều khoản đề cao quyền lực của họ, áp đặt ý chí cuộc chơi lên đối tác. Vậy nhưng khi có sự việc xảy ra thì lại xem bên mua ngang bằng quyền lực với mình. HĐBH đã soạn sẵn, nó đã tiết kiệm được rất nhiều chi phí của việc đàm phán, vậy thì DNBH cũng nên sử dụng những chi phí cần thiết ban đầu để thẩm định tình trạng sức khỏe bên mua, chứ cứ nói làm vậy tốn tiền là chưa công bằng. Thông lệ thế giới người ta không chơi như vậy.

Tôi thích quan điểm này, đã nhiều lần tôi nói về “vùng miễn khám” mà các DNBH tự lập ra và tuyên truyền với bộ phận bán hàng đó là chuyện “đương nhiên”. Nhưng xét về lý thuyết Quản lý rủi ro nó không phải như vậy. Khi anh chọn không kiểm tra sức khỏe của người mua trong “vùng miễn khám” có nghĩa là anh đã chọn phương án “chấp nhận rủi ro” người ta khai có thể chưa chính xác. Khi chấp nhận nó rồi thì có hậu quả xảy ra anh phải là người chịu, chứ anh lại đẩy rủi ro đó cho khách hàng bằng việc quy kết vi phạm nghĩa vụ cung cấp thông tin. Như vậy, HĐBH chẳng có gì rủi ro cho DNBH hết, mọi rủi ro bên mua đều gánh chịu.

Một người bạn tôi, anh Nguyễn Hữu Long, có quan điểm rất hay trong bán hàng, đó là: Nếu DN nào dám lấy hết rủi ro về mình, để cho khách hàng cảm thấy họ chẳng có thiệt thòi gì khi mua hàng thì nhất định DN đó sẽ phát triển mạnh và bền vững.

Xã hội đã phát triển rất nhiều so với thời điểm lý thuyết bảo hiểm ra đời, những thông tin về sức khỏe của người mua ngày xưa có thể khó khăn để xác minh. Nhưng ngày nay, việc định danh đã dần được hoàn thiện. Vậy nên các bên trong quan hệ bảo hiểm cũng có thể tận dụng để chuyển đổi quy trình.