Xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc: Vẫn còn mạo danh mã số

Tại Diễn đàn kết nối nông sản 970 với chủ đề “Thúc đẩy giao thương nông sản, thực phẩm giữa Việt Nam - Trung Quốc” tổ chức trực tuyến sáng 10/2, đại diện Cục Bảo vệ thực vật (BVTV) cho biết, vẫn còn tình trạng mạo danh mã số, sử dụng không đúng mã số để xuất khẩu (XK) làm ảnh hưởng đến uy tín của hàng Việt Nam.

Ông Huỳnh Tấn Đạt – Phó Cục trưởng Cục BVTV, Bộ NN&PTNT cho biết, Bộ NN&PTNT và Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã ký kết Nghị định thư kiểm dịch thực vật đối với các sản phẩm chuối, sầu riêng, măng cụt, thạch đen, cám gạo và gạo.

Cục BVTV cũng đang đàm phán để ký Nghị định thư đối với một số quả tươi truyền thống như dưa hấu, thanh long, xoài, mít, nhãn, vải và chôm chôm; hướng dẫn tạm thời đối với ớt, chanh leo; đang đàm phán kỹ thuật để XK khoai lang (đã ký Nghị định thư), một số cây có múi và dừa. Đồng thời, đã nộp hồ sơ đối với na và thảo quả.

Theo ông Đạt, những thay đổi của thị trường Trung Quốc hiện nay là việc kiểm soát chặt chẽ hàng hóa qua biên giới, đặc biệt là hình thức biên mậu (tiểu ngạch); yêu cầu phải đàm phán mở cửa thị trường đối với từng loại sản phẩm; quản lý sản phẩm nhập khẩu theo hình thức ký kết Nghị định thư; yêu cầu khai báo mã vùng trồng (MSVT) và cơ sở đóng gói (CSĐG)…

Ông Đạt cho hay, vẫn còn tình trạng mạo danh mã số, sử dụng không đúng mã số để XK làm ảnh hưởng đến uy tín của hàng Việt Nam. “Để giải quyết vấn đề này, trong thời gian vừa qua Cục BVTV đã xây dựng cơ sở dữ liệu và công bố mã số vùng trồng. Đồng thời phối hợp với các chi cục kiểm dịch thực vật tại các cửa khẩu để kiểm soát chặt chẽ. Tuy nhiên, để công tác quản lý đạt hiệu quả hơn nữa, cần có sự đồng hành của các địa phương, ý thức trách nhiệm của các DN cũng như hiệp hội ngành hàng trong vấn đề quản lý mã số đã được cấp” – ông Đạt kiến nghị.

Trung Quốc đang ngày càng nâng cao hàng rào kỹ thuật, yêu cầu cao hơn về chất lượng sản phẩm nông sản XK sang nước này. Theo đại diện Cục BVTV, cần đưa các vấn đề về đàm phán rào cản kỹ thuật mở cửa thị trường nông sản vào nội dung các cuộc họp cấp cao để có thể đẩy nhanh tiến độ mở cửa thị trường. Đề xuất giao Cục Trồng trọt phụ trách toàn bộ việc đăng ký và cấp MSVT và CSĐG. Sau khi rà soát, Cục Trồng trọt sẽ gửi Cục BVTV danh sách những vùng trồng và CSĐG đáp ứng yêu cầu của nước nhập khẩu và có nguyện vọng tham gia chuỗi XK để chuyển cho cơ quan BVTV của nước nhập khẩu phê duyệt.

Chuẩn hóa nguồn nguyên liệu

Bà Đinh Thị Phương Khanh - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Long An cho biết, tỉnh có nhiều mặt hàng XK như lúa gạo, thanh long, chuối, mít... và thị trường chính là Trung Quốc. Tỉnh xác định chuẩn hóa nguồn nguyên liệu là nhiệm vụ trọng tâm của ngành nông nghiệp địa phương. Đến nay tỉnh đã hỗ trợ cho 111 lượt DN, HTX, cơ sở sản xuất thực hiện chứng nhận GAP, VietGAP, GlobalGAP cho các mặt hàng, trong đó chủ lực là thanh long.

Long An đã cấp được 265 lượt MSVT, 140 lượt cơ sở được cấp mã số đóng gói, trong đó chỉ tính riêng thanh long đã được cấp 222 MSVT XK cho thị trường Trung Quốc, Mỹ, Hàn Quốc... Đồng thời, tăng cường kiểm tra giám sát để tránh mạo danh, mượn danh làm mất uy tín của nông sản Việt Nam; xác định làm thực chất để giữ uy tín thị trường…

Ông Nguyễn Văn Liêm - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Vĩnh Long cho biết, vừa qua, nhờ việc ký kết và thông thương giữa Việt Nam - Trung Quốc thuận lợi nên giá một số mặt hàng trái cây của tỉnh như sầu riêng, nhãn, xoài… đã tăng cao. Đặc biệt là mặt hàng khoai lang đã có nhiều khởi sắc sau khi Nghị định thư được ký.

Tuy nhiên, do diện tích sản xuất của địa phương còn nhỏ lẻ, phân tán nên việc tập trung xây dựng MSVT, CSĐG còn gặp nhiều khó khăn. Số lượng MSVT của tỉnh còn ở mức khiêm tốn. Định hướng của tỉnh là tiếp tục đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng, tập trung vào cây ăn quả, rau màu, khoai lang. Đồng thời, thực hiện tốt quy định trong việc xây dựng MSVT, CSĐG để phục vụ cho XK.

Đại diện Sở NN&PTNT Vĩnh Long đề nghị Tổng cục Hải quan Trung Quốc đẩy nhanh tiến độ thẩm định, rút ngắn thời gian cấp MSVT, mã số CSĐG. “Vĩnh Long đã gửi rất nhiều hồ sơ, điển hình như khoai lang là 38 hồ sơ, nhưng mới chỉ được cấp 4 MSVT, 6 mã số CSĐG. Việc hoàn thành hồ sơ hiện nay còn rườm rà, phức tạp, phải mất nhiều thời gian, công sức nên đề nghị phía Trung Quốc đơn giản hóa hồ sơ để tạo thuận lợi cho người dân, DN Việt Nam” - ông Liêm kiến nghị.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam cho biết, thời gian qua, Bộ đã thực hiện triển khai truyền thông mạnh mẽ các quy định về Lệnh 248 và 249 của Trung Quốc. Đến nay, Hải quan Trung Quốc đã cấp 2.492 mã số DN xuất nhập khẩu theo Lệnh 248. Bộ NN&PTNT cũng cấp trên 2.000 MSVT và 1.438 mã số CSĐG sản phẩm nông sản XK sang thị trường Trung Quốc.

Theo Thứ trưởng Nam, cách đây 2 ngày, tuyến đường sắt giữa Lào và Thái Lan đã được khai thông. Như vậy, thời gian vận chuyển hàng hóa, trong đó có các sản phẩm nông sản từ Thái Lan sang Trung Quốc sẽ giảm bớt 1 ngày, cùng với đó chi phí vận chuyển sẽ giảm trên 20%. “Đây là một vấn đề đặt ra cho chúng ta. Nếu DN của chúng ta không cải tiến chất lượng, mẫu mã sản phẩm và giảm chi phí thì đây là thách thức trong vấn đề XK nông sản của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc” – Thứ trưởng Nam lưu ý.