Xu hướng lạm phát sắp tới thế nào?

Trong bối cảnh giá cả hàng hóa cơ bản và giá tài sản tăng mạnh, cộng với tiền rẻ tràn ngập thì có lẽ thị trường đang quan tâm nhất tới xu hướng lạm phát bởi nó sẽ quyết định lãi suất và đưa ba sòng lên tầm cao mới hay lộn đồi trong thời gian tới.

Theo dữ liệu của IMF, so với cùng kỳ năm trước, trung bình trong hai tháng đầu năm 2021 chỉ số giá hàng hóa chung của thế giới đã tăng khoảng 21%, trong đó giá hàng hóa phi nhiên liệu tăng 22% (lương thực và đồ uống +22%, giá kim loại cơ bản +48%, giá nguyên liệu thô trong nông nghiệp +10%, giá phân bón +31%...) còn giá nhiên liệu tăng 19,5%.

Mỹ, châu Âu và Nhật vẫn về cơ bản vẫn tiếp tục cam kết giữ lãi suất chính sách quanh mốc 0% và thực hiện các chương trình mua vào tài sản với quy mô lớn. Trong khi đó, ở Việt Nam, lãi suất tiền gửi hiện ở quanh mốc 3-3,5% với kì hạn 6 tháng trở xuống và 5-6% với kì hạn từ 1 năm trở lên. Nếu lạm phát kì vọng bắt đầu vượt qua các ngưỡng này thì lãi suất sẽ buộc phải tăng trở lại nếu như NHNN không muốn thả gà ra đuổi.

Chỉ số giá tiêu dùng Tháng 2/2021 mặc dù tăng mạnh tới 1,52% so với Tháng 1/2021, nhưng lại chỉ tăng 0,7% so với cùng kì năm trước. Bình quân hai tháng đầu năm 2021, CPI thậm chí còn giảm 0,14% so với cùng kỳ năm trước. Nhưng liệu lạm phát có tiếp tục xu hướng giảm?

Lưu ý rằng do tác động của Covid-19, CPI (MoM)) có xu hướng giảm qua các tháng đầu năm và tăng rất nhẹ trong những tháng cuối của năm 2020. Do vậy, trong năm 2021, chỉ cần CPI (MoM) tăng ở mức trung bình qua các tháng cũng sẽ làm CPI(YoY) tăng mạnh. Tôi thử lấy dữ liệu tỷ lệ lạm phát (yoy) để làm một vài dự báo đơn giản.

Cách 1 là giả định CPI(MoM) của năm 2021 có mức tăng bằng trung bình của 5 năm gần đây (trừ năm đặc biệt 2020) thì kết quả cho như đường màu lam (đường line). Kể từ Tháng 10/2021, tỷ lệ lạm phát (YoY) sẽ vượt mốc 4%.

Cách 2 là dùng mô hình AR(p) để dự báo, kết quả cho như hình quạt màu lục dưới đây (fanchart). 3 khoảng tin cậy trong hình vẽ lần lượt là 30% (đậm nhất), 60%, và 90% (nhạt nhất). Nhìn chung, sau xu hướng giảm của năm 2020, lạm phát đang có xu hướng tăng trở lại, và dữ liệu từ Tháng 4/2021 sẽ khẳng định xu thế này.