Xét xử vụ Công ty Việt Á: Vạch trần thủ đoạn gian dối của nhóm người vụ lợi

Phiên tòa hình sự sơ thẩm xét xử Tổng Giám đốc Công ty Việt Á cùng cựu Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ các ngành kinh tế - kỹ thuật, Bộ Khoa học và Công nghệ và 4 cựu sĩ quan quân đội về hai tội: “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” và “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” diễn ra ngày 27/12 đã vạch trần sự gian dối của một nhóm người vì mục đích vụ lợi cá nhân.

Khai báo tại tòa, bị cáo Trịnh Thanh Hùng (cựu Phó Vụ trưởng Vụ Các ngành Kinh tế - kỹ thuật, Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết, Công ty Việt Á cùng nghiên cứu kit test COVID-19 với Học viện Quân y bằng kinh phí Nhà nước.

Bị cáo Hùng làm các thủ tục giúp Công ty Việt Á được sản xuất thương mại kit test, dù sản phẩm này của Nhà nước, do Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ làm đại diện sở hữu. Sau đó, bị cáo Hùng được bị cáo Phan Quốc Việt cảm ơn 350.000 USD.

Theo lời khai của bị cáo Hùng, đầu năm 2020 (dịp trước Tết Nguyên Đán), bị cáo có nhận điện thoại của bị cáo Hồ Anh Sơn (khi đó là Thượng tá, Phó Giám đốc Viện nghiên cứu Y dược học quân sự, thuộc Học viện Quân y).

Bị cáo Sơn nói, Học viện Quân y tiếp cận được tài liệu của Đức và đã thử nghiên cứu kit test COVID, nhưng chi phí cao nên cần Bộ Khoa học và Công nghệ hỗ trợ. Sau đó, bị cáo Hùng trả lời, Học viện Quân y cần tìm doanh nghiệp được cấp chứng chỉ ISO về kit test PCR, hợp tác nghiên cứu để nếu thành công, sản phẩm mới được Bộ Y tế cấp phép lưu hành.

Vẫn theo lời khai của bị cáo Hùng, bị cáo Sơn cho biết có quen một doanh nghiệp nhưng chỉ sản xuất kit que thử, không làm PCR nên bị cáo nhớ tới Phan Quốc Việt vì Công ty Việt Á từng hợp tác với Học viện Quân y phát triển kit PCR bệnh lao. Bị cáo gợi ý với bị cáo Sơn nên hợp tác cùng Công ty Việt Á và bị cáo Sơn đồng ý.

Tiếp đó, bị cáo Hùng gọi điện cho bị cáo Phan Quốc Việt bảo, hợp tác với Học viện Quân y. Và từ đây, mọi việc đều do bị cáo Việt và bị cáo Sơn chủ động liên hệ, xây dựng hồ sơ, thuyết trình…

Cáo trạng của Viện Kiểm sát Quân sự Trung ương xác định, Học viện Quân y từng gửi Công văn số 432 tới Bộ Khoa học và Công nghệ đề nghị nghiên cứu, nhưng bị cáo Hùng yêu cầu Học viện Quân y bổ sung thêm nội dung phối hợp nghiên cứu cùng Công ty Việt Á.

Bị cáo Hùng giải thích, khi đó nhu cầu là “phải có kit test nhanh nhất”, nhưng Học viện Quân y không có chứng chỉ ISO liên quan nên dù nghiên cứu thành công trong phòng thí nghiệm cũng không được Bộ Y tế cấp phép. Cho Công ty Việt Á vào tham gia, sản phẩm nghiên cứu thành công sẽ được lưu hành vì doanh nghiệp này có đủ điều kiện.

“Bị cáo làm việc về lĩnh vực này tới 17 năm và chỉ biết duy nhất Công ty Việt Á có chức năng, năng lực, sản phẩm được Bộ Y tế cấp phép”, bị cáo Hùng khai.

Trả lời Hội đồng xét xử, bị cáo Hồ Anh Sơn và bị cáo Phan Quốc Việt đều đồng tình với lời khai của bị cáo Hùng. Bị cáo Sơn khai thêm rằng, bị cáo đã soạn văn bản cho Công ty Việt Á cùng nghiên cứu kit test với Học viện Quân y vì được bị cáo Hùng giới thiệu.

Bị cáo Việt khai, đồng ý để Công ty Việt Á phối hợp cùng Học viện Quân y vì bị cáo Hùng nói, việc cấp bách là phải có kit test. Nhiệm vụ của Công ty Việt Á khi phối hợp với Học viện Quân y theo văn bản của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (khi đó là bị cáo Chu Ngọc Anh ký) là các phần việc liên quan nghiên cứu, sản xuất.

Trình bày trước tòa, đại diện Học viện Quân y (là bị hại trong vụ án) cho biết, số tiền 19 tỷ đồng đã được Học viện Quân y giao cho nhóm bị cáo Sơn, nhưng không rõ được sử dụng ra sao.

Chủ tọa hỏi đại diện Học viện Quân y: “Có phải Học viện Quân y đã chuyển cho Công ty Việt Á 10,8 tỷ đồng và chuyển bị cáo Hồ Anh Sơn gần 7,7 tỷ đồng không?”. Đại diện Học viện Quân y khẳng định là đúng và cho rằng, do đây là tiền ngân sách Nhà nước nên bị cáo Việt và bị cáo Sơn cần hoàn trả để đơn vị xử lý theo quy định về ngân sách.

Phủ nhận lời trình bày của đại diện Học viện Quân y, đại diện Công ty Việt Á (bị đơn dân sự trong vụ án) cho biết, Công ty Việt Á mới nhận được 1 tỷ chứ không phải 10,8 tỷ đồng.

Về các sai phạm trong quá trình thực hiện đề tài, Công ty Việt Á cho biết, không thể trả lời chính xác mà cần hỏi nhóm nghiên cứu của công ty và các bên trực tiếp thực hiện.

Cáo trạng của Viện Kiểm sát Quân sự Trung ương xác định, do sự thông đồng, gian dối của Phan Quốc Việt và các đồng phạm, sản phẩm kit test do Cong ty Việt Á nghiên cứu dù không liên quan quy trình của Học viện Quân y, nhưng đã mượn danh để được nghiệm thu, cấp phép sản xuất. Trong khi quy trình nghiên cứu của Học viện Quân y không có sản phẩm để nghiệm thu, dẫn đến đề tài không hoàn thành.

Số tiền Học viện Quân y được cấp để thực hiện đề tài là gần 19 tỷ đồng, đã giải ngân cho Công ty Việt Á và bị cáo Hồ Anh Sơn, do đó được tính là thiệt hại vụ án.